تحریریه پزشك امروز
ایران سابقه پزشكی بسیار طولانی دارد و قدمت جراحی در آن به تمدن شهر سوخته و حدود ده هزار سال پیش باز میگردد .دانشگاه جندی شاپور از مراكزی است كه در تمدن ساسانی و اوایل دوره اسلامی از نظر تربیت پزشكان متبحر بسیار معتبر بوده و منبع علوم جدید در بسیاری از فنون و دانشهای عصر خود بوده است.
به جرات میتوان گفت كه استفاده از خواص درمان فعالیت بدنی و ورزشی در طب سنتی نیز چندین قرن در ایران سابقه دارد، تا حدی كه ابن سینا در كتاب معروف قانون چهار فصل را به این رشته اختصاص داده و اساس سلامت را در ورزش، تغذیه و خواب میداند.
پزشكی ورزشی تلفیقی از ورزش و علم پزشكی است. این رشته محدود به ورزشكاران نمیشود و حتی عموم مردم نیز میتوانند از نتایج درمان آن بهرهمند گردند.
از طرف دیگر نیاز به مراقبتهای پزشكی و بهداشتی در زمینههای ورزش روز به روز بیشتر میشود و همزمان تكنیكهای پیشگیری، درمان و برگشت به حالت اولیه در این رشته پیشرفت میكند.
به طور كلی موارد زیر را میتوان به عنوان مبانی پزشكی ورزشی برشمرد:
- مراقبت پزشكی از ورزشكار و سلامت او
- تربیت بدنی خاص و برنامهریزی درخصوص سازگار شدن فرد با رشته خاص ورزشی خود
- تمرینات درمانی ورزشی
- انجام فعالیتهای ورزشی در كنترل و پیشگیری از برخی بیماریها و عوارض آن
دامنه پوشش و فعالیت متخصصان پزشكی ورزشی تنها معطوف به مسابقات ورزشی و ورزشكاران حرفه ای نیست. به طوری كه فعالیتهای پزشكی ورزشی در زمینه نهادینه كردن ورزش و ارتقای سطح سلامت عمومی با سیاستهای كشورهای مختلف در زمینه پیشگیری از تعداد زیادی از بیماریها و بالطبع كاهش هزینههای سرسامآور درمانی همسویی دارد.
از جمله گروههای خاصی كه مباحث گسترده و جالب توجهی از رشته پزشكی ورزشی را به خود اختصاص داده اند میتوان به دختران و زنان، افراد سالمند، بانوان باردار، كودكان و نوجوانان، افراد چاق، جانبازان و معلولان اشاره كرد.
مبحث بیماریها در پزشكی ورزشی به دو دسته تقسیم میشود كه یك دسته در مورد اثرات ورزش در پیشگیری از ابتلا به بیماریها و همچنین اثرات درمانی ورزشی در كمك به رفع برخی بیماریهاست و دسته دیگر به بررسی بیماریهای مبتلا به ورزشكاران میپردازد و در واقع زمینه ادامه فعالیتهای ورزشی را برای ورزشكارانی كه مبتلا به بیماریهای مختلف از جمله دیابت، آسم و غیره هستند، فراهم میكند.
ارائه رهنمودهای پزشكی در مورد شیوه زندگی پرتحرك و نیز تغذیه ورزشی، برنامههای پیشگیرانه در مورد بیماریها و اختلالات گوناگون، كنترل علمی نحوه تمرین ورزشكاران، انجام معاینات پزشكی پیش از شروع مسابقات، روانشناسی ورزشی و مبارزه با تنشها و استرسهای پیش از مسابقه در ورزشكار، ارزیابی ظرفیت عملكرد ورزشكار، وضعیت قلب و عروق، سیستم تنفسی، متابولیسم، سیستم اسكلتی – عضلانی، خدمات تشخیصی مناسب، درمان بیماریها و آسیبهای ناشی از ورزش، بازتوانی افراد آسیبدیده با هدف بازگشت سریعتر به رقابتها، تربیت افراد متخصص و آموزشدیده مانند پزشك تیم و غیره، اجرای برنامههای آموزشی با طیف مخاطب تخصصی و عمومی و ارائه سرویسهای مشاورهای لازم، از جمله خدمات رشته پزشكی ورزشی محسوب میشوند.