سنا یکی از معروفترین داروهای گیاهی است که سوء مصرف از آن بسیار شایعتر از مصرف صحیح آن است سنا در پیشگیری از بروز یبوست، اگزمای فصلی، رماتیسم
موثر میباشد.
خانواده : Caesalpinaceous
پراکندگی : نوع بومیaculifolia آفریقای شمالی و نوع angustifolia بومیهند است.
بخشهای مورد استفاده : برگ و میوه که برگ آن موثرتر است.
ترکیبات شیمیایی : آنترانوییدها Anthranoids ( سنوزایدSennoside A,B) گلیکوزید انتراکینولونAnthraquinone glycoside ونمک های تارتاریک اسید Tartaric acid salts (موسیلاژ )
بیشتربخوانید:
گیاهی معجزه آسا برای درمان التهاب روده و یبوست
خواص سنا :
جلوگیری از باز جذب آب و املاح از روده : با افزایش میزان املاح معدنی در روده(الکترولیتها) و جلوگیری از بازجذب آب حجم مدفوع افزایش یافته و منجر به اسهال میشود.
افزایش ترشح کلر به داخل روده : افزایش ترشح کلر منجر به اسهال ترشحی میشود.
افزایش حرکات روده
برگ سنا برای درمان یبوست
موارد مصرف سنا
پیشگیری از بروز یبوست : در افرادی که کوتاه مدت باید اجابت مزاج نرم داشته باشند (مثل بواسیر و شقاق )
درمان یبوست : ازمسهلهایی است که بصورت خوراکی در عرض 5تا7ساعت اثرش ظاهر میشود. {(خوراکی) معادل وکمکی}
چاقی : در رژیمهای لاغری از این گیاه استفاده و سوء استفاده میشود.{(خوراکی) کمکی}
رماتیسم : در درمانهای رماتیسم بعنوان پاککننده بدن از مواد زاید همراه با داروهای دیگر در دورههای کوتاه مدت مورد مصرف دارد.Anti dyscratic therapy {(خوراکی ) کمکی}
اگزما : بعنوان پاککننده بدن از مواد زاید در کوتاه مدت استفاده میگردد. {(خوراکی) کمکی}
بیشتربخوانید:
5 دمنوش خانگی برای درمان یبوست
موارد احتیاط و منع مصرف سنا
در انسداد روده منع مصرف دارد.
در التهاب دستگاه گوارش مثل ورم معده، ورم روده، روده تحریکپذیر ممنوع است.
در بیرونزدگی مقعد و بواسیر مصرف سنا با دز کم و با احتیاط مجاز است چرا که تحریک شدید روده منجر به بیرونزدگی بیشتر مقعد و یا گیر افتادن بواسیر میشود.
مصرف بیش از 8-10 روز منجر به اختلالات آب و املاح میگردد.
در بچه های زیر 12 سال احتمال اختلال آب و املاح بیشتر بوده و بهتر است از مسهلهای دیگر استفاده شود.
در رژیمهای لاغری با توجه به محدودیتهای غذایی توام باعث تشدید اختلالات آب و املاح میگردد لذا باید کوتاه مدتتر و با احتیاط مصرف گردد.
در بیماران قلبی و کلیوی که نسبت به بقیه به تغییرات املاح و آب حساسییت بیشتری دارند سنا حتی در دورههای کوتاه مدت نیز توصیه نمیشود.
در افراد مسن جدار روده ضعیفتر است و احتمال وجود انسداد نسبی بیشتر میباشد مخصوصاً در بیمارانی با سابقه ورم التهابی روده ( کولیت اولسروز Ulcerative Colitis بیماری کرونCrohn Disease) منع مصرف مطلق دارد چرا که میتواند منجر به بروز بیماری کولون بزرگ شده و سمیToxic Mega Colon گردد که بواسطه افزایش حجم در نقطهای از روده که جدار آن ضعیف بروز میکند ومیتواند منجر به پارگی روده عفونت حفره شکم و حتی مرگ گردد.
بیشتربخوانید:
ساده ترین روش های خانگی درمان یبوست
یبوست و رژیم غذایی
تداخلات دارویی سنا
سنوزایدها ممکن است آسیب کلیوی ناشی از مسکنها و کمآبی ناشی از آنها را تشدید نمایند لذا از مصرف توام اآنها بخصوص در بیماران کلیوی باید اجتناب کرد.
سنا با کوتاه نمودن زمان حضور داروها در روده از جذب کامل ْآنها جلوگیری میکند.
بدلیل دفع پتاسیم از مصرف توام آن با داروهایی که تغییرات پتاسیم تاثیر زیادی در عملکرد یا احتمال سمیت دارو دارد اجتناب باید کرد. {مثل دیگوگسین و داروهای ضد اختلال ضربان قلب}
مصرف توام با ادرار آورهای تیازیدی ( هیدروکلروتیازید(Hydrochlorothiaside ومخصوصاً مدر لوپ( فورسمایدForesmide) باعث افزایش احتمال کمبود پتاسیم و دیگر املاح و آب بدن میگردد.
در کسانیکه داروهای جلوگیری از بارداری مصرف میکنند با کاهش سطح استروژن منجر به اختلال عملکرد دارو میشود.
در مصرف توام با ایندومتاسین Indomethacen اثر گیاه کاهش مییابد.
در حضور نیفدیپین Nifedipine بعلت بسته بودن کانالهای کلسیمی اثر سنا مهار میگردد.
با اختلال در تجمع پلاکتی منجر به افزایش احتمال خونریزی در حضور وارفارین میگردد.
مصرف سنا در دوران بارداری :
با توجه به اثرات تحریکی بافت رحم و احتمال ایجاد ناهنجاریهای ژنتیکی و از طرفی اثرات تسکین دهنده انقباضات رحمی و اثر ملینی مناسبی که برای زنان باردار دارد مصرف آن زیر نظر پزشک مجاز است.
بیشتربخوانید:
علائم ، دلایل و راههای درمان یبوست
مصرف سنا در دوران شیردهی :
در مواردی که بیش از حد استفاده شود اثرات ملینی بر شیرخوار دارد.
Anti dyscratic therapy
در رژیمهایی که برای درمان رماتیسم و درماتیت در گیاه درمانی در نظر گرفته می شود پاکسازی بدن از مواد زاید و سپس تحریک و تنظیم متابولیسم طبیعی بدن مد نظر میباشد در این راه از سه عنصر در درمان استفاده میشود.
آنتی دیسکراتیک Anti dyscratic، گزنه، گل قاصدک ....
مسهل Laxative ، سنا، ریوند .....
معتدل کنندهCarminative ، رازیانه، بادرنجبویه