دکتر پروانه صفایی مقدم؛ روانشناس بالینی
اگر از بیشتر افرادی که وارد رابطه دوستی با جنس مخالف خود بپرسید که آیا رابطه شما سالم بوده و سرانجامی خواهد داشت؟
اغلب می‌گویند که دوستی ما فرق دارد. درحالیکه نه تنها به ازدواج نرسیده‌اند، گاه آسیب‌های زیادی نیز در این راه بر آنان وارد می‌شود.
در سال‌های اخیر دوستی و معاشرت‌های نا متعارف قبل از ازدواج رواج بسیار زیادی یافته است.
معاشرت‌های پنهانی و ناپایدار با جنس مخالف که با ادعای آشنایی و شناخت بهتر برای ازدواج صورت می‌گیرد برای هر دو طرف به خصوص دختران را دچار مشکلات زیادی می‌سازد.
دلایل دوستی با جنس مخالف در بین جوانان و نوجوانان
از مهمترین ویژگی‌های دوران نوجوانی و بلوغ، شکل‌گیری روابط با جنس مخالف و آغاز فعالیت جنسی می‌باشد.
روابطی که می‌تواند تعیین کننده سرنوشت زندگی مشترک فرد در آینده باشد.
نوع برقراری روابط در این دوران و تأثیر آن بر روند تفکر و رشد و بلوغ فکری و احساسی نوجوان تاثیری غیر قابل انکار بر روابط وی در آینده با جنس مخالف به عنوان فردی بزرگسال و انتخاب همسر و تشکیل خانواده خواهد داشت.
در این میان خانواده به عنوان ابتدایی‌‌ترین و مهمترین ساختار سازنده بنیان‌های عاطفی، فکری و رفتاری کودک و نوجوان بیش از هر نهاد دیگری می‌تواند بر گذر نوجوان از این مرحله تأثیر گذار باشد.
بیدار شدن تمایلات جنسی و میل به رابطه صمیمی
از دوران نوجوانی، احساسات جنسی با شدت بیشتری نسبت به سنین پایین‌تر، افزایش می‌یابد و نوجوانان میل شدیدی برای برقراری رابطه صمیمی و عموماً با غیرهمجنس پیدا می‌کنند.
البته این گرایش در پسران و دختران متفاوت است، به طوری که پسران احساسات و تمایل روابط جنسی شدیدتری دارند، به سرعت تحریک می‌شوند و در روابط دوستی با غیرهمجنس بر جنبه‌های روابط جنسی تاکید می‌کنند، در حالی که نوجوانان دختر، تمایل زیادی به نشانه‌های عاطفی و احساسی دارند.
رهایی از هیجانات منفی
دوره نوجوانی و جوانی پر از هیجان است، هیجاناتی که گاهی مانند افسردگی و اضطراب جنبه منفی دارند.
برخی از مشاوران سلامت روان، فرض می‌کنند افسردگی و اضطراب با گرایش به جنس مخالف ارتباط دارد.
مطالعه‌ای در این زمینه نشان داد افسردگی در تعدادی از دختران و مصرف مواد مخدر در تعدادی از پسران عامل خطرناکی برای تجربه جنسی در رابطه با غیرهمجنس است.
در واقع برخی از نوجوانان و جوانان برای کنترل اضطراب و افسردگی به سمت برقراری رابطه با جنس مخالف رو می‌آورند و این روابط راه فراری برای آنان می‌شود.
دستیابی به هویت مردانگی و زنانگی
در اواخر نوجوانی و اوایل جوانی، فرد به دنبال کسب هویتی است که متناسب با جنسیت خود باشد، گرایش به جنس مخالف می‌تواند برای هر دو جنس احساس هویت مردانگی و زنانگی را تقویت کند.
در تحقیقی، نوجوانانی که به دنبال هویت بوده‌اند، انتخاب دوست دختر و پسر آنها اتفاقی‌تر و تصادفی صورت می‌گیرد اما نوجوانانی که ایده‌های نسبتاً روشنی از هویت خود داشته‌اند، بیشتر به دنبال صمیمیت و اعتماد در روابط بوده‌اند.
کسب شناخت برای ازدواج
برخی از افراد به خصوص دختران، صرفاً برای ایجاد زمینه‌های شناخت بیشتر که منجر به ازدواج و رابطه‌ای متعهدانه و بلند مدت شود، به سمت برقراری ارتباط با جنس مخالف می‌روند.
در این موارد دختر و پسر با طرح مسئله ازدواج با یکدیگر سعی می‌کنند نیازهای عاطفی همدیگر را برآورده کنند و به شناخت بیشتر یکدیگر مبادرت ورزند.
پیامدهای روابط نامتعارف دختر و پسر
یکی از پیش نیازها و کلیدهای موفقیت و آرامش در زندگی، آشنایی با روانشناسی ارتباطات و آگاهی از فنون و تکنیک‌های ارتباطی با گروه‌های مختلف اجتماعی به ویژه گروه غیر همجنس می‌باشد.
عدم تعریف روابط سالم و هدفمند بین گروه‌های غیرهمجنس با تأکید بر رویکرد دینی و فرهنگ بومی و ملی، موجب تنش‌ها و تلخی‌های آزاردهنده بین اعضای خانواده بخصوص بین والدین و فرزندان نوجوان و جوان و نیز بروز آسیب‌هایی نظیر فرار دختران و پسران از خانه، ازدواج‌های ناموفق، دوستی‌های ناسالم دختران و پسران، احساس شکست و ناکامی در فرآیند این نوع دوستی‌ها و بدنبال آن گسترش اعتیاد، خودکشی، افسردگی، افت تحصیلی و ده‌ها معضل و مشکل دیگر در بین لایه‌های مختلف اجتماع گردیده است.
بنابراین بررسی و تبیبن روابط دختر و پسر یکی از ضروریات بسیار مهم جامعه امروز ما به شمار می‌آید.
فشار همسالان
در سنین بلوغ برای هر دو جنس فشار زیادی از طرف دوستان و همسالان برای برقراری رابطه نزدیک با غیرهمجنس ایجاد می‌شود.
به طوری که دختران داشتن دوست پسر را نشانه جذابیت و پسران داشتن دوست دختر را نشانه قدرت و احساس مردانگی می‌دانند.
فضای اجتماعی روابط دختر و پسر
فضای روابط دختر و پسر طوری است که جوانان به راحتی در آن تعامل دارند. بهانه دوستی‌های دختران و پسران شاید بیشتر گذراندن اوقات فراغت و نشاط و شادی باشد.
برخی از آنها هم بنابر دلایل و استدلال‌های شخصی خود رابطه برقرار می‌کنند. برخی از خانواده‌ها روابط دختر و پسر و حتی مسافرت آنها را لازمه شناخت برای ازدواج می‌دانند.
بسیاری از خانواده‌ها بنابر دلیل دینی یا فرهنگی خود روابط را مجاز و عادی می‌دانند و آن را به عنوان یک امتیاز برای فرزندان می‌دانند.
با فرزند نوجوان خود که عاشق جنس مخالف شده چگون برخوردکنیم؟
نوجوانان بر اساس گروه اجتماعی که به آن تعلق دارند، ممکن است در مورد نحوه ارتباط با جنس مخالف، دارای دیدگاه‌های شخصی بسیار محکمی باشند، برای مثال به طور کامل با برقراری این دست روابط مخالف باشند و یا اینکه تصور کنند این دست روابط الزامی است.
در سال‌های اول نوجوانی، احتمال دارد که نوجوان تمایلی به برقراری ارتباط با جنس مخالف نداشته باشد؛ اما در اواخر نوجوانی ممکن است ارتباط با جنس مخالف برای وی جذاب شود و تقریباً این زمان است که امکان بروز عشق و عاشقی‌های نوجوانی افزایش می‌یابد.
مهم این است که این گرایش در هر حال ایجاد می‌شود، لذا نوجوان در این زمینه خاص نیازمند درک و توصیه والدین خود هستند اما توجه کنید که این راهنمایی‌ها باید قبل از ایجاد این دست تعلقات خاطر به نوجوان ارائه شود نه بعد از آن!
“فیلیپ رایس”، روانشناس معاصر، با استناد به بررسی‌های بیش از ده پژوهشگر، در فاصله سال‌های ۱۹۸۴ تا ۱۹۹۶، هدف‌‌های تفریح و سرگرمی را از عمده‌ترین مقاصد رابطه با جنس مخالف برمی‌شمارد. قرار عاشقانه برای نوجوان، لحظاتی سرشار از خوشی و لذت فراهم می‌سازد که به خودی خود می‌تواند هدف باشد.
عواقب منفی ارتباط با جنس مخالف در نوجوانی
در کتاب‌ها و مقاله‌هایی که درباره خانواده، دوره نوجوانی، رفتارجنسی، روانشناسی زن و پرخاشگری و خشونت منتشر کرده‌اند، آثار منفی زیادی را به این دوستی‌ها نسبت داده‌اند، که موارد زیر از جمله مهمترین آنها می‌باشند:
پنهان کردن و تحریف هویت؛ بروز حسادت؛ افزایش خشونت در قرارهای عاشقانه؛ افزایش تصادف‌های رانندگی؛ تشدید درگیری‌های خانوادگی؛ تجاوزهای جنسی به افراد آشنا (تجاوز در قرارهای عاشقانه)؛ وادارشدن به ازدواج‌های زودهنگام؛ دچار شدن به اختلالات هیجانی و عاطفی.
توصیه‌هایی به والدین
* شما و همسرتان باید در مورد قوانینی که در زمینه رابطه با جنس مخالف وجود دارد، به یک اتفاق نظر برسید.
* اگر نوجوان شما با نظر شما مخالف است به او گوش دهید و برای او شرح دهید که چرا عقیده دارید دوستی با جنس مخالف در این سن مضر است.
* از قبل با همسرتان تصمیم بگیرید که اگر نوجوانتان خط مشی‌ها را بر هم زد، چه خواهید کرد؟
* والدین در اتخاذ تصمیمات تربیتی با یکدیگر متفاوت هستند لذا اگر شرایط جامعه شکل خاصی یافته دلیلی ندارد که شما بخواهید از اصول و ارزشهای خود تخطی کنید.
* اگر تمایل دارید فرزندتان در ارتباط با جنس مخالف حریم‌ها را رعایت کند خودتان هم در این ارتباطات محتاط بوده و درست رفتار کنید.
* والد غیرهمجنس می‌تواند با افزایش ارتباط عاطفی خود با فرزندش نقش یک جایگزین خوب را ایفا کرده و مانع از ایجاد این دست دوستی‌ها شود (مثل رابطه عاطفی پدر با دختر یا مادر با پسر).
* هنگام عاشق شدن نوجوان به هیچ وجه او را نصیحت نکنید زیرا مانند والدین قادر به دیدن و شنیدن واقعیت‌ها نبوده و شنیدن سخنان کلیشه‌ای جز ادامه رابطه پنهانی سود دیگری نخواهد داشت.
* مبارزه با این حس و مقایسه آن با اطرافیانش نه‌تنها چشمان نوجوان را به روی واقعیت باز نمی‌کند بلکه ستیزه‌جویی والدین باعث تقویت این رابطه شده و نوجوان بیشتر به سمت عشق خود پناه می‌برد. ادامه دارد.
بیشتر بخوانید:
