دکتر منصوره منصوری - متخصص کلیه و مجاری ادراری
تحریریه زندگی آنلاین : اختلالات ادراری در بیماری‌ام اس شایع بوده به‌نحوی‌که بین 50 تا 90 درصد این بیماران در سیر بیماری خود دچار اختلالات ادراری می‌شوند. بیماری‌ام اس یک بیماری خود ایمنی است که به علت از بین رفتن میلین سلول‌های عصبی در مغز و نخاع ، سرعت هدایت و انتقال پیام عصبی در انها دچار اختلال می‌شود.
سن شروع بیماری اغلب دهه سه و چهار عمر است، زنان بیش از مردان به ام اس مبتلا می‌شوند ولی بیماری در مردان شدیدتر از زنان است. این بیماری بیشتر نخاع گردنی و تا حدود متوسطی نخاع کمری و خاجی را درگیر می‌کند. با توجه به عصب گیری مثانه و اسفنکتر ادراری از نخاع کمری و خاجی و کنترل ادرار کردن توسط پل مغزی و قشر مغز طبیعتاً در سیراین بیماری، عملکرد مثانه دچار آسیب می‌شود و منجر به مثانه نوروژنیک یا عصبی می‌شود.
بیشتربخوانید:
در چه سنی ام اس سراغمان می‌آید؟ + ۵ علائم اولیه
علایم ادراری درام اس
رایج‌ترین علایم ادراری در بیماران ام اس مربوط به مرحله پر شدن مثانه است که ناشی از بروز انقباضات نابجا در عضله مثانه است و بصورت تکرر ادرار، احساس فوریت ادرار و بی‌اختیاری ادراری فوریتی است. گاهی علایم تخلیه ناکافی ادرار به علت ناتوانی در ایجاد انقباض کافی در عضله مثانه و یا ناهماهنگی بین عضله مثانه و اسفنکتر ادراری رخ می‌دهد. در نتیجه علایم بصورت تأخیر در شروع ادرار، احساس تخلیه ناقص ادرار و یا احتباس ادرار رخ می‌دهد.
بررسی سیستم ادراری در بیمار ام اس
در بیمار مبتلا به ام اس که دچار علایم ادراری شده است بررسی‌های مورد نیاز شامل آزمایش خون و ادرار، سونوگرافی کلیه و ارزیابی یورودینامیک است. در آزمایش خون بررسی عملکرد کلیه شامل اندازه‌گیری اوره و کراتینین، در آزمایش ادرار بررسی ادرار از نظر عفونت ادراری مهم است.
در سونوگرافی کلیه و مجاری ادراری بیمار باید از نظر احتمال هیدرونفروز کلیه و یا وجود سنگ در سیستم ادراری بررسی شود.
در ارزیابی یورودینامیک بروز انقباضات ناهماهنگ در مثانه، افزایش فشار مثانه، ناهماهنگی اسفنگترادراری با مثانه و یا ناتوانی عضله مثانه در ایجاد انقباضات باکفایت بررسی می‌شود.
درمان علایم و عوارض ام اس در سیستم ادراری
اختلالات ادراری که بیماری‌ام اس در سیستم ادراری ایجاد می‌کند می‌تواند منجر به عفونت سیستم ادراری، بروز هیدرونفروز در کلیه‌ها و یا ایجاد سنگ در کلیه‌ها و مثانه شود. خوشبختانه احتمال نارسایی کلیه متعاقب ام اس کم است و علیرغم افزایش فشار مثانه معمولاً نارسایی کلیه متعاقب بیماری‌ام اس رخ نمی‌دهد.
بیشتربخوانید:
کنترل ام‌اس با تغذیه
درمان دارویی:
درمان اختلالات ادراری بیماران درام اس معمولاً با توجه به شواهد نوار مثانه آنان انجام می‌شود. در قدم اول چنانچه بیمار دچار عفونت ادراری شده باید عفونت با مصرف آنتی‌بیوتیک مناسب درمان شود.
داروهای آنتی کولینرژیک نقش مهمی در کاهش فشار مثانه و مهار انقباضات نابجای مثانه دارند. در مواردی که مثانه بیش‌فعال متعاقب ام اس به داروهای آنتی کولینرژیک پاسخ نمی‌دهد قدم دوم استفاده از تزریق بوتاکس به عضله مثانه است.
سونداژ برای تخلیه مثانه:
در مواردی که تخلیه مثانه به علت ناهماهنگی اسفنکتری یا ناتوانی عضله مثانه دچار مشکل شده است تخلیه مثانه با سوند نلاتون یکبار مصرف با فواصل منظم انجام می‌شود. بیمار نباید برای تخلیه بهتر ادرار از زور زدن یا فشار دادن ناحیه زیر شکم استفاده کند. توصیه می‌شود حتی‌الامکان از سوند دائم استفاده نشود.
بیشتربخوانید:
درمان "ام‌اس" با راهکارهای طب سنتی
تحریک عصب ساکرال:
ساکرال نورومدولیشن یا تحریک عصب ساکرال که در این روش با استفاده از یک دستگاه محرک که در کنار نخاع خاجی کاشته می‌شود به عصب S3 تحریک الکتریکی وارد می‌شود که منجر به تنظیم انقباضات مثانه می‌گردد و می‌تواند نقش موثری در تخلیه بهتر ادرار داشته است.
با توجه به اینکه بیماری دوره‌های عود دارد و پیشرونده است تکرار ارزیابی یورودینامیک بنا به صلاحدید پزشک جهت تعیین ادامه روند درمانی ضروری است. توصیه می‌شود بیماران ام اس که علایم ادراری دارند به‌طور منظم تحت نظر یک متخصص ارولوژی باشند.
