برترین‌ها: هنگامی که به اندازه کافی گلبول‌های قرمز خون سالم نداریم، وضعیتی به نام کم‌خونی (آنمی) وجود دارد؛ آنمی به این معنی است که خون، هموگلوبین (Hgb) که بخشی از سلول‌های قرمز خون (RBC) است و اکسیژن را به تمام سلول‌ها منتقل میکند، کم دارد.
چرا آنمی ایجاد می‌شود؟
وقتی که تعداد گلبول‌های قرمز خون و یا غلظت هموگلوبین در فردی کاهش پیدا میکند گفته می‌شود که آن فرد دچار آنمی (کم خونی) شده است. هموگلوبین پروتئینی است که در داخل گلبول‌های قرمز وجود دارد. حاوی آهن است و وظیفه آن انتقال اکسیژن است. آنمی مهمترین اختلال خونی است که در امریکا و کشور‌های در حال توسعه شیوع زیادی دارد. تقریبا ۱۰۰ نوع از این بیماری وجود دارد که می‌توان در سه دسته طبقه بندی کرد.
خونریزی مزمن که معمولا برای مدت‌های طولانی تشخیص داده نمی‌شود. افراد به تدریج خون از دست می‌دهند که به معنی از دست دادن سلول‌های قرمز خون و هموگلوبین است. خونریزی حاد نیز می‌تواند باعث کاهش تعداد سلول‌های قرمز خون می‌شود. از دست دادن خون می‌تواند در اثر زخم معده، هموروئید، التهاب معده، سرطان، بعضی از دارو‌های ضد التهاب غیر استروئیدی، زایمان، قاعدگی، جراحی، تروما و اهدای خون باشد.
بیشتربخوانید:
چگونه از فقر آهن جلوگیری کنیم؟
علائم آنمی
کم خونی در بیشتر موارد به آرامی شروع می‌شود، بنابراین ممکن است در ابتدا متوجه علائم آن نشویم؛ همانطور که سطح هموگلوبین پایین می‌آید، ممکن است یک یا تعداد بیشتری از علائم زیر را داشته باشیم:
- ضربان قلب سریع
- نفس تنگی
- مشکل تنفس هنگام انجام کار‌هایی مانند راه رفتن، بالا رفتن از پله‌ها و یا حتی صحبت کردن
- سرگیجه
- درد قفسه سینه
- تورم دست یا پا
- رنگ پریدگی پوست، ناخن، دهان و لثه
- خستگی شدید (شایع‌ترین علامتی است که بیشتر افراد را آزار می‌دهد)
آنمی موجب چه مشکلی می‌شود؟
فهمیدن علت کم خونی مهم است، اما نخستین چیزی که پزشک باید بداند این است که شدت این مشکل چقدر است؟
کم خونی می‌تواند کیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار دهد؛ کم خونی می‌تواند باعث خستگی شود، زیرا سلول‌های بدن به اندازه کافی اکسیژن دریافت نمی‌کنند؛ در بعضی موارد این کمبود اکسیژن ممکن است به اندازه کافی برای تهدید کردن زندگی بد باشد؛ کم خونی می‌تواند موجب کار بیشتر قلب شود، بنابراین اگر دچار مشکل قلبی هستیم، کم خونی می‌تواند آن را بدتر کند.
بیشتر بخوانید:
سبزیجاتی که بمب ویتامین C هستند!
ویتامین D که در بدن شما معجزه می کند
علائم کمبود روی در بدن بشناسید
روش تشخیص آنمی
معاینات بالینی، آزمایش خون و پرسیدن سوال از بیمار از جمله کار‌هایی است که یک پزشک برای تشخیص آنمی انجام می‌دهد. آزمایش خون تعداد گلبول‌های قرمز و میزان هموگلوبین بیماران را اندازه گیری میکند. اگر تعداد گلبول‌های قرمز و میزان هموگلوبین پایین باشد فرد دچار آنمی است. آزمایش خون حتی اگر گلبول‌ها دارای شکل، رنگ و یا اندازه غیر طبیعی باشد را نشان می‌دهد. در افراد مبتلا به آنمی در مقایسه با افراد سالم گلبول‌های قرمز کوچکتر و کم رنگ تر هستند. افرادی که دارای کمبود ویتامین هستند ممکن است گلبول‌های قرمز کوچکتر و یا بزرگتر داشته باشد.
در بالغین میزان هماتوکریت بین ۴۳-۳۲ % و میزان هموگلوبین بین ۱۵- ۱۱ میلی گرم در دسی لیتر است. معاینات گوارشی: پزشک به منظور آگاهی از اینکه آیا در دستگاه گوارش خونریزی‌ای وجود دارد آزمایشات گوارشی را بایستی انجام دهد. اگر اختلالی در این آزمایشات دیده شود بایستی به متخصص ارجاع داده شود. معاینات مربوط به لگن خاصره: اگر پزشک مشکوک شود به اینکه خونریزی‌های شدید در دوران قاعدگی باعث ایجاد آنمی شده است بایستی معاینات مربوط به لگن را انجام دهد. اگر بیمار به مکمل یاری پاسخ نمی‌دهد و دارای دوره‌های شدید خونریزی است پزشک باید بیمار را به متخصص زنان ارجاع دهد.
کم‌خونی (آنمی) چگونه درمان می‌شود؟
دو هدف اصلی درمان کم خونی عبارتند است از، درمان علت کم خونی و افزایش سطح هموگلوبین تا بهبود علائم
با توجه به علت کم خونی، درمان آن ممکن است شامل مواردی مانند خوردن غذا‌های سرشار از آهن، داروها، تاخیر یا تغییر برخی درمان‌ها باشد؛ اگر نیاز است که سطح هموگلوبین به سرعت بالا برود، ممکن است تزریق گلبول‌های قرمز برای فرد تجویز شود.
مواد غذایی برای درمان کم‌خونی
اگر کم خونی خفیف باشد، از فرد خواسته می‌شود از غذا‌های سرشار از آهن استفاده کند؛ غذا‌های دارای مقدار زیاد آهن عبارت است از:
- گیاهان سبز تیره
- سبزیجات برگی
- سیب زمینی شیرین
- آلو و کشمش
- زردآلو و هلو خشک
- لوبیا
- گوشت و ماهی
- نان، غلات و ماکارونی غنی شده
دارو‌های درمان کم‌خونی
دارو‌های مختلف برای درمان کم خونی استفاده می‌شود، اما مدت زمان بیشتری طول می‌کشد تا بر روی فرد اثرگذار باشد؛ در برخی موارد آهن، ویتامین B ۱۲ و مکمل اسیدفولیک می‌تواند کمک کننده باشد، همچنین یک شکل آهن مایع وجود دارد که می‌تواند به درستی به خون فرد تزریق شود.
راه دیگر درمان کم خونی در برخی از بیماران این است که از دارو‌هایی استفاده کنند که به بدن اجازه می‌دهد گلبول‌های قرمز بیشتری تولید کند؛ این داروها مانند هورمون اریتروپویتین ساخته شده به وسیله کلیه‌ها کار می‌کنند و به بدن برای اینکه سلول‌های قرمز جدید بسازد کمک میکند؛ اگر یکی از این داروها توصیه شود، ارائه دهنده مراقبت‌های سلامتی با فرد درباره خطرات و مزایای دارو صحبت میکند؛ این داروها می‌توانند عوارض جانبی بسیار جدی ایجاد کنند، با این حال، آن‌ها می‌توانند به بیماران دریافت کننده شیمی درمانی کمک کنند تا سطح هموگلوبین بالاتر و نیاز به تزریق خون کمتری داشته باشند و ممکن است به بهبود تدریجی علائم کم خونی کمک کند.
این داروها به پوست تزریق می‌شوند و حدود دو هفته طول می‌کشد تا بر روی فرد تاثیر بگذارد.
