تحریریه پزشك امروز
در یكی دو سال گذشته نام ماده مخدر جدیدی در رسانه‌ها و بین مردم برده می‌شود كه كراك نام دارد. بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد كه كراك همان هروئین است كه به شكل خالص‌تر و به صورت فشرده درآمده و در بازار خرید و فروش می‌شود. روش مصرف این نوع هروئین نیز تدخین و دود كردن است. این ماده فوق‌العاده اعتیادآور است و قدرت اعتیادآوری آن از هروئین معمولی كه به صورت پودر است، تا چند برابر بیشتر است.
از آنجا كه كراك شكل خالص‌تر هروئین است، لذا آثار آن همانند پودر هروئین ولی با شدت بیشتر است. شدت این حالت بستگی دارد كه چه مقدار كراك مصرف شود و با چه سرعتی این ماده به مغز برسد. در واقع یكی از دلایل اعتیادآوری بسیار زیاد هروئین و كراك این است كه خیلی زود به مغز می‌رسد.
بیشتر كسانی كه كراك مصرف می‌كنند در ابتدا احساس سرخوشی و نشئگی می‌كنند، همراه با این سرخوشی، بدن گرم‌تر و دهان خشك می‌شود و فرد در دست‌ها و پاها احساس به اصطلاح سنگینی می‌كن.
در مواقعی نیز فرد مصرف‌كننده دچار حالت تهوع و استفراغ و بی‌قراری شدید می‌شود. بعد از این حالات اولیه، ممكن است تا چند ساعت سرگیجه پیش آید. در این وضعیت تمامی اعمال مغز تحت تاثیر آثار این ماده قرار گرفته و دچار نابسامانی می‌گردد. حركات قلب كند و تنفس در مواردی آنچنان آهسته می‌شود كه منجر به مرگ می‌گردد.
اولین آثار مصرف مداوم كراك اعتیاد و وابستگی به آن است. بدیهی است با بروز اعتیاد، هدف اصلی زندگی فرد مصرف‌كننده به دست آوردن و مصرف مواد خواهد بود. در واقع كراك به معنای واقعی كلمه سبب تغییرات بارز در مغز و رفتار می‌شود. وقتی كه وابستگی جسمی به كراك به وجود می‌آید، بدن فرد به حضور این ماده در بدن عادت می‌كند، به گونه‌ای كه اگر مصرف آن به یك باره قطع شود، علائم محرومیت بروز می‌كند.
علائمی چون بی‌قراری، اسهال، درد استخوان و عضلات، استفراغ، بی‌خوابی و حركات غیرارادی در پاها معمولا چند ساعت پس از آخرین مصرف كراك نمایان می‌شوند. كراك نیز همانند هروئین نه تنها مغز را به خود وابسته می‌كند، بلكه با وابسته كردن روان فرد، در وی میلی دائمی برای مصرف مواد پدید می‌آورد.
كراك از طریق تغییراتی كه در فعالیت سلولی/شیمیایی ساقه مغز به وجود می‌آورد باعث كاهش تنفس می‌شود. ساقه مغز كنترل اعمال غیرارادی بدن را به عهده دارد و باعث تغییرات سیستم لیمبیك می‌شود كه پیام درد از نخاع به مغز انتقال پیدا نكند.
به علت غلظت بالای هروئین در كراك و به دنبال آن وابستگی شدید فرد معتاد به آن، درمان افرادی كه كراك مصرف می‌كنند باید جدی‌تر گرفته شود. درمان سم‌زدایی در مصارف كوتاه‌مدت بسیار موفق عمل می‌كند به شرط اینكه درمان كاهش وسوسه به صورت غیردارویی و یا با استفاده از داروهای مناسب و توصیه شده نهادهای علمی و دانشگاهی باشد.
علاوه بر درمان دارویی، افراد معتاد به كراك باید تحت درمان غیردارویی نیز قرار بگیرند. مشاوره و روان درمانی، خانواده درمانی، گروه درمانی و كاهش آسیب‌ها حاصل از سوء مصرف موادمخدر در این بیماران سودمند است.
دیده شده است كه اختلالات رفتاری و تصمیم‌گیری‌های لحظه‌ای در مصرف‌كنندگان كراك بسیار شایع‌تر از مصرف‌كنندگان هروئین است، بنابراین این افراد باید توجه داشته باشند كه در رفتارهای شخصی از جمله روابط جنسی حتما باید مسائل بهداشتی را كاملا رعایت كنند زیرا این افراد می‌توانند عفونت‌های جنسی، ایدز و هپاتیت را به‌راحتی به شریك خود منتقل كنند.
اگر فردی كراك را به صورت تدخین مصرف می‌كند، باید توجه داشته باشد كه در صورت تغییر شیوه استعمال مثلا روی آوردن به بدترین شكل آن یعنی تزریق، كمترین امید برای اعاده سلامت او باقی می‌ماند. افراد كراكی همچنین باید توجه داشته باشند كه در صورت استعمال این ماده مخدر اگر مخدر دیگری مثلا اكستاسی، شیشه و امثالهم كه علائم رفتاری را تشدید می‌كند مصرف كنند، مشكلات حادتری پیش روی آنها قرار می‌گیرد.
به علت غلظت بالای هروئین و تاثیر زیاد آن در كراك، معمولا این سوء برداشت در مصرف‌كننده به‌وجود می‌آید كه با مصرف مقدار كم كراك، اثر مطلوب‌تری ایجاد می‌كند كه باوری كاملا غلط است. تحقیقات پلیس و لابراتوارهای دانشگاهی نشان می‌دهد كه اغلب در كراك مخلوط هروئین با تركیبات محرك مانند آمفتامین‌ها، اكستاسی و امثالهم وجود دارد كه این امر بسیار خطرناك است و ممكن است حتی با یك بار مصرف، فرد را از پای دربیاورد.
تحقیقات نشان می‌دهد كه به علت غلظت بالای هروئین در كراك، وابستگی و پیشرفت به سمت روش‌های خطرناك مصرف مانند تزریق خیلی سریع اتفاق می‌افتد. درمان كراك نسبت به سایر مخدرها به علل مختلف از جمله دست كم گرفتن شدت مشكل توسط مصرف‌كننده، وجود مواد مخدر و محرك، شرطی شدن قوی‌تر و شدیدتر مصرف‌كننده به علت غلظت بالا، سخت و طولانی‌تر است. ابتدا این ماده را افراد معتاد در قشرهای پایین جامعه مصرف می‌كردند ولی به تدریج در بین معتادین طبقات دیگر هم جا پیدا كرده است.
پلیس می‌گوید: در چندین سال گذشته به دلیل نفرت عمومی از هروئین و عوارض وحشتناك این ماده بر افراد مصرف‌كننده، سیستم مافیایی قاچاق موادمخدر و كارتل‌های بزرگ بازاریابی نام‌های مهیج، جذاب و اغواكننده‌ای را برای هروئین انتخاب كرده‌اند كه نام‌های شكار اژدها، غبار فرشته، اشك خدا از آن جمله‌اند. آخرین نام فریبنده این ماده بسیار خطرناك و مرگ‌بار را كراك گذاشته‌اند.
