به قلم : دکتر جمال‌الدین حسن‌زاده ؛ متخصص پوست، مو، کاشت مو و لیزر
تحریریه زندگی آنلاین : پتشی به لکه‌های گرد کوچکی اطلاق می‌شود که روی پوست ظاهر می‌شوند و درنتیجه‌ی خونریزی به وجود می‌آیند. خونریزی موجب می‌شود تا پتشی به رنگ قرمز، بنفش یا قهوه‌ای دیده شود. پتشی به‌صورت دسته‌ای ایجاد می‌شود و ممکن است شبیه جوش باشد. معمولاً وقتی آن را لمس میکنید صاف است و وقتی روی آن فشار می‌دهید رنگش از بین نمی‌رود. پتشی یا نقاط خونی گاهی در سطح داخلی دهان یا ملتحمه چشم ظاهرمی‌شوند. پتشی همیشه خطرناک نیست و ممکن است شماری از بیماری‌های کوچک تا بسیار جدی باعث به وجود آمدن آن شوند.
بیشتربخوانید:
آیا هر لکه سفیدی روی پوست پیسی است؟
علل پتشی
طیف گسترده‌ای از عوامل می‌توانند موجب ایجاد پتشی شوند، ازجمله:
زور زدن هنگام سرفه، استفراغ، بلند کردن یک شیء سنگین، ورزش شدید یا دستشویی
آسیب ناشی از نور ماوراءبنفش
پیری پوست که منجر به از بین رفتن کلاژن پوست می‌شود.
لیزر درمانی
کمبود ویتامین K
کمبود ویتامین C، معروف به اسکوربوت
واکنش‌های آلرژیک، مانند واکنش در اثر گزش حشرات
اقدامات پزشکی و جراحی
آسیب پوستی یا ضربه
آسیب رگ‌های خونی
داروها
برخی از داروها می‌توانند باعث ایجاد پتشی شوند، ازجمله:
داروهایی که برای اختلالات خود ایمنی مانند لوپوس، آرتریت، پسوریازیس و اگزمای پوستی تجویز می‌شوند.
استروئیدها
سولفونامیدها، نوعی آنتی‌بیوتیک
داروهای رقیق‌کننده خون
داروهای ضدافسردگی
داروهای قلب
آرام‌بخش‌ها
داروهای شیمی‌درمانی
سایر بیماری‌ها
بیشتربخوانید:
کرم برای مبتلایان به پیسی یا ویتیلیگو
تعدادی از بیماری‌های خود ایمنی یا مشکلات سلامتی که موجب خونریزی نامنظم می‌شوند یا انعقاد خون را تحت تأثیر قرار می‌دهند، می‌توانند باعث ایجاد پتشی شوند. ازجمله:
سندروم شوگرن
بیماری لوپوس
بیماری شام برگ که باعث خونریزی رگ‌های خونی در پوست می‌شود.
بیماری فینکل اشتاین که باعث خونریزی شدید و تورم می‌شود.
سندروم ویسکوت-آلدریچ که لخته شدن خون را مختل می‌کند.
سندروم برنارد-سولیر که لخته شدن خون را مختل می‌کند.
ترومباستنی گلانزمن (TG)، یک اختلال خونریزی
پورپورای ترومبوسیتوپنی ایدیوپاتیک، یک اختلال انعقاد خون
کم‌خونی
آرتریت
بیماری مزمن کبدی
آم بولی یا انسداد در رگ خونی
کلسی فلاکسی، رسوب نامنظم کلسیم بر دیواره رگ‌های خونی
هیپرپلازی فیبروز اینتیمال، بزرگ شدن بافت به دلیل افزایش تعداد سلول‌ها
سندروم اهلرز-دنلوس، گروهی از اختلالات ارثی که بر بافت همبند تأثیر می‌گذارد.
التهاب رگ‌های خونی کوچک
پورپورا ی هنوخ شئون لاین که باعث التهاب رگ‌های خونی می‌شود.
بیماری آمیلوئیدوز
تومورهای سرطانی
عفونت‌ها نیز می‌توانند موجب آسیب رگ‌های خونی شده و منجر به پتشی شوند. برخی از این عفونت‌ها و عوامل بیماری‌زا عبارت‌اند از:
آنتروویروس ها
پارو ویروس B19
تب دنگی
مخملک
اندوکاردیت عفونی
تب منقوط کوه‌های راکى
HIV
هپاتیت B
بیشتربخوانید:
قارچ پوستی چیست و چگونه درمان می شود؟
علائم پتشی
پتشی در اغلب موارد به شکل یک راش یا همان بثورات است که می‌تواند هشداردهنده باشد. پتشی یا نقاط خونی به رنگ ارغوانی، قرمز یا قهوه‌ای به علت خونریزی زیرپوست به وجود می‌آیند. برخلاف بثورات، پتشی صاف است و هنگام لمس حس نمی‌شود. با همین راه می‌توان پتشی را از سایر عوارض تشخیص داد.
انواع پتشی
پتشی ترومبوسیتوپنی: این مورد درنتیجه‌ی بیماری‌هایی رخ می‌دهد که منجر به از بین رفتن نامنظم پلاکت‌های خون می‌شوند. پلاکت، بخش‌های سلولی هستند که به لخته شدن خون کمک می‌کنند. بیماری‌های خود ایمنی یا برخی داروها یا عفونت‌ها می‌توانند این تأثیر را داشته باشند.
پتشی غیر ترومبوسیتوپنی: این مورد در هنگام آسیب دیدن یا پارگی رگ‌های خونی یا به دلیل از بین رفتن عناصر ساختاری پوست اتفاق می‌افتد.
پتشی به دلیل اختلال در انعقاد خون: این اختلالات ممکن است مربوط به استفاده از دارو باشند مانند نکروز پوستی ناشی از مصرف وارفارین یا ترومبوسیتوپنی ناشی از هپارین.
تشخیص پتشی
پزشک معالج معمولاً قادر است تنها با نگاه کردن به پوست متوجه وجود پتشی شود. چنانچه آسیب وارده شدید باشد ممکن است پزشک تصویر اشعه‌ی X درخواست کند تا از عدم وجود شکستگی استخوانی اطمینان حاصل نماید. چنانچه دلیل کبودی قابل‌تشخیص نباشد، پزشک آزمایش خون درخواست خواهد کرد تا سطح پلاکت‌های بیمار را اندازه‌گیری نماید. همچنین ممکن است آزمایشات انعقادی نیز درخواست شوند تا وضعیت انعقاد پذیری خون و مدت‌زمان لازم برای آن مشخص شود.
بیشتربخوانید:
قارچ سیاه بیماری نادر اما خطرناک!
درمان پتشی
اگر عفونت باکتریایی یا ویروسی باعث ایجاد پتشی شده باشد، بثورات پوستی شما باید به‌محض بهتر شدن عفونت، برطرف شوند. اگر دارویی باعث ایجاد پتشی شده است، باید به‌محض قطع مصرف دارو این لکه‌ها از بین برود. لکه‌ها را اغلب بررسی کنید تا ببینید تغییر می‌کنند یا خیر. اگر تعداد لکه‌ها افزایش یابد، ممکن است دچار اختلال خونریزی شوید. قبل از درمان، پزشک معالج باید اینکه چه عواملی باعث ایجاد تنگی نفس و سایر علائم شما می‌شود را بررسی کند. پزشک ممکن است هر یک از این داروها را برای درمان علت لکه‌ها تجویز کند:
آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان عفونت باکتریایی
کورتیکواستروئیدها برای کاهش التهاب
داروهایی که سیستم ایمنی بدن شمارا سرکوب می‌کند، مانند آزاتیوپرین (آزازان، ایموران)، متوترکسات (Trexall، روماتکس) یا سیکلوفسفامید
شیمی‌درمانی، بیولوژی درمانی یا پرتودرمانی برای درمان فردی که علائم آن به دلیل سرطان است.
همچنین می‌توانید از این درمان‌های خانگی برای رفع علائم خود استفاده کنید:
استراحت کنید.
داروهای مسکن بدون نسخه مانند ایبوپروفن (Advil Motrin) یا استامینوفن (Tylenol) را مصرف کنید.
برای جلوگیری از کم‌آبی، مایعات اضافی بنوشید.
زمان مراجعه به پزشک
در صورت مشاهده علائم زیر سریعاً به پزشک مراجعه نمایید:
کم شدن هوشیاری
گیجی
تب بالا
خونریزی شدید
سردرد شدید
