تحریریه زندگی آنلاین : پارابن یک گروه از مواد نگهدارنده ضد قارچ و ضد باکتری است که مصرف زیادی در لوازم بهداشتی و مواد غذایی دارد. پارابن به انگلیسی :(Paraben) یک کلاس از مواد نگهدارنده بسیار متداول است که در لوازم آرایشی بهداشتی، داروها و مواد نگهدارنده غذاها استفاده می‌شود. مشتقات و نمک‌های پارابن ساختارهای بسیاری دارند که خواص نگهدارنده بسیار خوبی نشان می‌دهند و در برابر طیفی گسترده از میکروارگانیسم‌ها خواص ضد باکتری و ضد قارچی نشان می‌دهند.مشتقات پارابن در شامپوها مرطوب کننده‌ها، کرم‌های اصلاح، ژل‌های شستشو، دئودورنت زیر بغل، داروهای موضعی و تزریقی، محصولات برنزه کننده پوست، لوازم آرایشی، خمیر دندان و نگهدارنده مواد غذایی استفاده می‌شود. پارابن استرهای پی هیدرو کسی بنزوئید اسید هستند. (استر به ترکیب ساخته شده از الکل و اسید گفته می‌شود). به گزارش سازمان غذا و داروی امریکا کاربردی‌ترین پارابن ها عبارتند از: متیل پارابن، پروپیل پارابن و بوتیل پارابن که بیشتر در صابون، مرطوب کننده، کف ریش‌تراشی و دئودورانت های زیر بغل استفاده می‌شوند.
بیشتربخوانید:
نکاتی در مورد افزودنی ها
چرا از پارابن استفاده می‌شود؟
نگهدارنده ها یا پرزرواتیو ها (به انگلیسی :(Preservatives) به موادی گفته می‌شود که برای محافظت از محصولات غذایی، دارویی یا بهداشتی از آلودگی میکروبی به فرمول محصول هنگام ساخت اضافه می‌شود. پارابن‌ها یکی از پرکاربردترین مواد نگهدارنده بودند که در دهه 1950 میلادی برای مقابله با رشد باکتری‌ها و افزایش ماندگاری محصولات استفاده شدند. پارابن مخفف پاراهیدروکسی بنزوئیک اسید به انگلیسی :(para Hydroxybenzoic Acid) است.معمولاً برای رسیدن به اثر محافظتی مطلوب از طیف وسیعی از ترکیبات پارابن مانند اتیل و متیل در فرمول محصولات استفاده می‌شود. پارابن‌ها روی قارچ‌ها و باکتری‌های گرم مؤثرتر عمل می‌کنند.
پارابن فری یعنی چه؟
پارابن ها به دلیل قیمت کم و مؤثر بودن تقریباً در 85 درصد محصولات آرایشی و بهداشتی مورد استفاده قرار می‌گرفتند ولی نگرانی‌هایی که در سال‌های اخیر درباره استفاده از پارابن ایجاد شد باعث شد بسیاری از تولید کننده‌ها محصولات بدون پارابن یا پارابن فری (به انگلیسی: paraben free) تولید کننده و نگهدارنده های دیگری را جایگزین پارابن‌ها کنند. در مطالعه‌ای که در ایالات متحده انجام شد، نشان داد که هر نفر روزانه با 76 میلی‌گرم انواع پارابن روبرو است که 50 میلی‌گرم آن در محصولات آرایشی بهداشتی، 25 میلی‌گرم آن در داروها و 1 میلی‌گرم آن در مواد غذایی است.
پارابن برای پوست
انتخاب نوع پارابن برای محصولات بستگی به عوامل مختلف ازجمله حلالیت و طیف اثر ضد میکروبی پارابن ها دارد. هر چه طول زنجیره مشتقات پارابن افزایش پیدا کند، حلالیت آن در آب کاهش پیدا کرده و حلالیت در روغن و حلال‌های عالی افزایش پیدا می‌کند. هر چه حلالیت مشتقات پارابن در فاز چربی بیشتر شود، راحت‌تر می‌تواند از بافت اپیدرم پوست به داخل بافت‌ها نفوذ کند. برخی گزارش‌های از واکنش‌های حساسیت فوری به پارابن مثل کهیر و واکنش‌های حساسیتی تاخیری مثل درماتیت تماسی در پوست‌های بسیار حساس و آسیب‌دیده خبر داده‌اند.
احتیاط در مصرف پارابن
دئودورانت ها ی زیر بغل مهم‌ترین منابع پارابن هستند ولی باید بگوییم بر اساس بررسی‌های انجام شده پارابن در بافت پستان افرادی که از این محصولات استفاده نکرده‌اند هم دیده شده است که نشان می‌دهد پارابن ها صرف‌نظر از محصولی که استفاده میکنید در بافت پستان جمع می‌شوند. محصولاتی که در مقادیر زیاد روی پوست استفاده می‌شوند مانند لوسیون بدن یا شامپو را از انواع بدون پارابن خریداری نمایید. بهتر است از محصولات ارگانیک فاقد نگهدارنده استفاده نمایید.در مورد خرید محصولات بدون نگهدارنده به‌خصوص مواد غذایی بدون پارابن باید حتماً دقت زیادی در مورد تاریخ مصرف آن‌ها داشته باشید. بر اساس بررسی‌های انجام شده هر ماده‌ای که روی پوست استفاده میکنید جذب بدن می‌شود و در درازمدت می‌تواند آسیب‌های جدی به بدنتان وارد کند.
بیشتربخوانید:
افزودنی های مواد غذایی طبیعی هستند یا شیمیایی؟
مضرات پارابن چیست؟
برخی کارشناسان تصور می‌کنند که پارابن می‌تواند باعث افزایش احتمال سرطان سینه و ناباروری شود. مطالعه‌ای که در سال 2004 در بریتانیا روی 20 زن انجام شد، در 19 نفر آن‌ها اثر 5 نوع از مشتقات پارابن در بافت پستان مشاهده شد. این تحقیق نشان داد که پارابن می‌تواند از طریق پوست نفوذ کرده و در بافت بدن باقی بماند ولی در مورد سرطان‌زا بودن پارابن بررسی‌ای انجام نشد. در پژوهش جدید وجود مشتقات پارابن در 99 درصد از نمونه‌های بافت سرطان پستان شناسایی شد. این تحقیق روی 40 زن مبتلا به سرطان سینه انجام شد و نتایج نشان‌دهنده 5 مورد مختلف از مشتقات پارابن بود. منتقدان این پژوهش بیان می‌کنند که باید برای تأیید نتیجه، بافت سلولی سینه‌های سالم نیز از نظر وجود پارابن مورد بررسی قرار می‌گرفته است تا بتوان به‌طور قطع ارتباط بین پارابن و سرطان را مشخص کرد بنابراین تحقیقات نمی‌تواند تأثیر سرطان‌زا بودن پارابن را به‌طور قطع مشخص کند. باور دیگری که وجود دارد این است که پارابن می‌تواند عملکرد هورمون استروژن را مختل کند. زیاد شدن استروژن می‌تواند باعث افزایش تقسیم سلول‌های پستان و رشد تومور شود به همین دلیل پارابن را با سرطان سینه مرتبط می‌دانند. در گذشته تصور می‌شد که پارابن از پوست عبور کرده و بعد از این‌که جذب خون و مایعات میان بافتی می‌شود با کربوکسی است رازهای کبد تجریه شده و با ادرار دفع می‌شود ولی مطالعات جدید نشان داد که بخشی از پارابن جذب شده در بافت‌های بدن باقی‌مانده و دفع نمی‌شوند. با وجودی که محققان هنوز به نتیجه واضح و اثبات شده برای تأثیر منفی پارابن بر سلامت یا ارتباط آن با سرطان، نرسیده‌اند ولی به این نتیجه رسیدند که باید مصرف این ماده در محصولات بهداشتی و آرایش محدود شود تا از انباشته شدن آن به مرور زمان در بدن جلوگیری شود و سلامت انسان به خطر نیفتد.گزارش سازمان حفاظت محیط‌زیست آمریکا بیان می‌کند که بین متیل پارابن و اختلالات متابولیک، رشد، هورمونی و عصبی و سرطان‌های مختلف، ارتباط وجود دارد. مطالعه‌ای دیگر نشان داد ک وجود خواص شبه استروژن در پارابن می‌تواند منجر به کاهش توده عضلانی، ذخیره چربی اضافه و رشد پستان در مردها شود.
