زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دکتر محمد گلشنی؛ متخصص پوست و مو

صورتی رنگ یا قرمز شدن پوست، پوستی که در هنگام لمس کردن گرم و داغ است، درد و حساسیت دارد، تورم دارد، وجود تاول‌های آبدار که ممکن است بترکند و ترشح داشته باشند نیز بخشی از علائم است. سردرد، تب و خستگی اگر آفتاب سوختگی ناحیه وسیعی را در بر گرفته باشد نیز دغدغه دیگری است.

هر قسمتی از بدن حتی نرمه گوش، پوست سر و لب‌ها می‌تواند بسوزد. چشم‌ها نیزدر برابر اشعه فرابنفش بسیار حساسند و ممکن است دچار آفتاب سوختگی شوند. چشم‌های دچار آفتاب سوختگی ممکن است بسیار دردناک شوند. نشانه‌ها و علائم آفتاب سوختگی معمولاً ظرف چند ساعت پس از قرار گرفتن در معرض نور خورشید ظاهر می‌شوند.

اما ممکن است یک یا چند روز طول بکشد تا متوجه شدت و میزان کامل آفتاب سوختگی شوید. طی چند روز پوست با ریزش سطوح صدمه دیده و ترمیم لایه بالایی پوست آسیب دیده شروع به بهبودی می‌کند.

زمانی که این موارد اتفاق افتاد به پزشک مراجعه کنید.

آفتاب سوختگی به صورت تاول زدن است و بخش وسیعی از بدن را گرفتار می‌کند.

آفتاب سوختگی همراه با تب شدید، درد بسیار، گیجی، تب و لرز یا حالت تهوع است.

آفتاب سوختگی پس از چند روز به درمان‌های خانگی جواب نمی‌دهد.

اگر متوجه نشانه‌ها یا علائم عفونت شدید به دنبال درمان‌های پزشکی باشید.این موارد عبارتند از:

افزایش درد و حساسیت

افزایش تورم

خشک شدن چرک زرد رنگ در نواحی تاول باز.

تورم‌های قرمز رنگی که از تاول‌های باز شده در یک خط در سمت بالای بازو یا پا گسترش پیدا کنند. آفتاب سوختگی از طریق قرار گرفتن بیش از حد در معرض اشعه فرابنفش به وجود می‌آید. اشعه فرابنفش یک طول موج خاص از نور خورشید است. این اشعه به سه گروه از طول موج تقسیم می‌شود: فرا بنفش (UVA) A، فرا بنفش (UVB) B و فرا بنفش (UVC) C. فقط اشعه‌های UVA و UVB به زمین می‌رسند.

لامپ‌ها و تخت‌های برنزه کننده نیز اشعه فرابنفش تولید می‌کنند که می‌تواند موجب آفتاب سوختگی شود. زمانی که در معرض اشعه UV قرار می‌گیرید، پوستتان ملانین بیشتری را تولید می‌کند. ملانین رنگدانه موجود در اپیدرم است که به پوست رنگ طبیعی‌اش را می‌دهد. ملانین اضافی - که برای محافظت از لایه‌های عمیق‌تر پوست تولید می‌شود - رنگی تیره‌تر و برنزه را به وجود می‌آورد.

برنزه شدن در واقع شیوه مقابله بدن شما برای مسدود کردن اشعه‌های زیانبار است تا از آفتاب سوختگی و سایر صدمات پوستی پیشگیری شود. میزان ملانینی که یک فرد تولید می‌کند به‌طور ژنتیکی تعیین می‌شود و بسیاری از افراد به راحتی نمی‌توانند ملانین کافی برای محافظت درست از پوست تولید کنند و در نهایت اشعه UV موجب سوختگی، درد، قرمزی و تورم می‌شود. ممکن است شما در روزهای ابری و مه آلود نیز دچار آفتاب سوختگی شوید. 90 درصد از اشعه‌های UV از میان ابرها عبور می‌کنند. به علاوه اشعه‌های UV می‌توانند برروی برف، یخ، شن، آب و سایر سطوح انعکاسی بازتاب داشته باشند و پوست‌تان را به شدت زمانی که در معرض نور مستقیم خورشید قرار دارید بسوزانند.

آفتاب سوختگی و نکات کلیدی 

زمانی‌که آفتاب سوختگی اتفاق می‌افتد پوست قرمز و دردناک شده و هنگام لمس، سطح آن گرم است. آفتاب سوختگی معمولاً ظرف چند ساعت پس از اینکه پوست در معرض نور خورشید قرار می‌گیرید ظاهر می‌شود و ممکن است بین چند روز یا چند هفته طول بکشد تا ناپدید شود.

قرار گرفتن در معرض شدید نور خورشد که منجر به آفتاب سوختگی شود احتمال خطر بروز برخی عوارض و بیماریهای مرتب با پوست را افزایش می-دهد. برخی از این موارد عبارتند از پوست خشک ، چروک زودرس، لکه‌های تیره (کبدی)، کراتوزهای آکتینیک و سرطان پوست شامل ملانوما. شما می‌توانید از طریق محافظت پوست‌تان، زمانی که در فضای باز هستید حتی در روزهای ابری، از آفتاب سوختگی و بیماری‌های مرتبط با پوست جلوگیری کنید. هنگام آفتاب سوختگی شدید، چند دارو و درمان خانگی می‌توانند موجب تسکین درد شما شود و سرعت بهبود زخم را افزایش دهد. 

کدام افراد بیشتر می‌سوزند؟

افراد دارای پوست روشن بیش از افراد با پوست تیره احتمال دارد دچار آفتاب سوختگی شوند. این بدان علت است که افراد دارای پوست تیره ملانین بیشتری دارند که در برابر آفتاب سوختگی از پوست محافظت می‌کند اما نمی‌تواند در مقابل صدمات پوستی ناشی از اشعه UV از پوست مراقبت کند.

رنگ پوست به وسیله تعداد، توزیع و نوع سلول‌های تولید کننده رنگدانه موجود در پوست (ملانوسیت‌ها) تعیین می‌شود. درماتولوژیست‌ها میزان رنگدانه موجود در پوست را به شکل «انواع پوست» طبقه بندی می‌کنند. انواع پوست طیفی از رنگدانه بسیار کم (نوع اول) تا رنگدانه بسیار تیره (نوع 6) را در بر می‌گیرند. اینکه چطور به سادگی دچار آفتاب سوختگی شدید به نوع پوست و تیره یا روشن بودن آن بستگی دارد.

طبقه‌بندی انواع پوست

 بدون توجه به نوع پوست، انرژی خورشیدی عمیقاً در داخل پوست نفوذ می‌کند و به DNA سلول‌های پوستی آسیب می‌رساند. ممکن است در نهایت این آسیب منجر به سرطان پوست از جمله ملانوما شود. حتی افراد دارای پوست نوع پنجم یا ششم نیز ممکن است دچار سرطان پوست، اغلب برروی کف دست‌ها، انگشتان دست یا سایر قسمت‌های بدن که دارای رنگدانه‌های کمتری هستند، شوند. علاوه بر نوع پوست، زندگی در آب و هوای آفتابی یا نواحی مرتفع نیز خطر آفتاب سوختگی را افزایش می‌دهد.