دكترمحمدعلي نيلفروش زاده؛ متخصص پوست و مو، دانشيار پوست دانشگاه علوم پزشكي تهران، رئيس مركز تحقيقات پوست و سلول‌هاي بنيادي، عضو تحريريه دنياي سلامت
ورزشكاراني با تيپ‌های مختلف پوست در انواع ورزش‌ها مشاركت مي‌‌كنند و مكررا دچار آسيب هاي محيطي حاد يا مزمن در رابطه با تماس مستقيم پوست با المانهای مختلف می‌شوند. مشاركت در بعضي ورزش‌هاي محرک‌تر باعث يك محیط مرطوب دائمی مي‌‌شود كه شانس عفونت را افزایش داده و عفونت‌های قبلی را تشدید مي‌‌کند. ماهيت خيلي از ورزش‌ها آسیبهای موضعی مكرر به پوست است.
آسیبهای محیطی
آفتاب سوختگی: تماس اتفاقي با آفتاب طي فعاليت‌هاي ورزشي مكرر موجب آفتاب سوختگي و تیرگی، كه باعث استعداد فرد به بروز سرطان مي‌‌شود. ارتفاعات بالا، سطوح انعكاسي (مثل آب، ماسه، يا برف) و ورزش در حوالي نيمروز ورزشكاران را در خطر آسيب ناشی از آفتاب قرار مي‌‌دهد.
سرمازدگی: آسيب ناشی از سرما در ورزش‌هاي زمستاني مثل اسكيت روي يخ، آهسته دويدن و كوهنوردان شايع است. سرمازدگي پوست و بافت زير جلدي سطحي راگرفتار كرده و شايعترين فرم آسيب سرمايي است. اين حالت بطور شايع‌تري در صورت بويژه گونه‌ها و بيني ديده مي‌‌شود. سرمازدگي پنیس در دونده ها واسكي بازان حرفه‌ای كه خود را بطور كافي از سرما محافظت نكرده‌اند غير شايع نيست. پوست سرمازده رنگ سفيد متمايل به خاكستري پیدا کرده و دچار كاهش حس مي‌‌شود. تاول ميتواند در عرض 1 تا 2 روز تشكيل شده سپس دچار کراست شده كه در عرض 2 هفته برطرف مي‌‌شود. ناراحتي ميتواند براي چندين هفته باقي بماند ولي حساسيت به سرما معمولا براي بقيه زمستان باقي مي‌‌ماند. سرما زدگي واقعي بافت‌هاي عمقي تر از جمله پوست، عضلات و يا استخوان را مبتلا ميكند.
افزايش اكسيژن مورد نياز و كاهش يافتن فشار اكسيژن محدود در فعاليت‌هاي زمستاني در ارتفاعات بالا باعث انقباض عروق محيطي و آنوكسي پوستي مي‌‌شود. علائم زودرس Early)) درد و سوزش است که به سمت بي‌حسي كامل پيشرفت ميكند. متابوليسم سلولي وقتي درجه حرارت پوست به 2- برسد متوقف مي‌‌شود. كريستال‌هاي يخ در فضاي خارج سلولي تشكيل شده و آب را از سلول‌ها بيرون مي‌‌كشد كه باعث دهيدريشن، تخريب پروتئين و آنزيم مي‌‌شود و مرگ سلولي بوجود مي‌‌آيد.
سرمازدگي لوكال بسیار شايع است و نتيجه تماس مستقيم بين پوست در معرض فلز سردمثل چوب اسکی یا صندلی بالابر اسکی باز است. فقط یک تماس كوتاه کافی است چون فلز يك هادي كافي برای سرما و گرما است. تورم، ورم و ناراحتي اغلب براي 2 تا 7 روز پس از آسيب سرمازدگی ایجاد مي‌‌شود و ممکن است براي چندين هفته باقي بماند.
آسیبهای ناشی از آب
موهاي طبيعي يا رنگ شده بلوند، خاكستري يا سفيد در اثر تماس طولاني مدت یا آب استخر رنگ سبز پيدا مي‌‌كنند. تغییر رنگ ناشي از رسوب يون‌هاي مس در ماتريكس مو است. مس ميتواند بطور طبيعي در آب باشد و يا ناشي از خزه‌كش‌ها با پايه مس يا وارد شدن مس از طريق لوله هاي مسي باشد.
ترومای ناشی از تکرار فعالیت‌های ورزشی
پینه یا كالوس بوسيله تروماي اصطکاکی مكرر ايجاد مي‌‌شوند و شايعترين محل آنها روي پاها است ولي همچنين مكرراً روي دستهاي بويژه در وزنه برداران، رانندگان، ژيمناست‌ها و بازيكنان با راكت يافت مي‌‌شود. تاولهای ناشی از اصطکاک بوسيله نيروهاي برشی كه سريعا اعمال مي‌‌شود بعلت مالش ايجاد مي‌‌شوند كه با جدا شدن در لايه مالپيگي مياني تا تحتاني در اپي درم يا در لامينا سوسيداي Dermo epidermal Junction) DEJ )ایجاد می‌شود. گرما و رطوبت به میزان زيادي باعث افزایش بروز آن مي‌‌شوند. دستهاي ورزشكاران ويلچر بشدت مساعد به تاول زدن است. انگشتان پا در ورزش‌ها‌يي كه شروع و توقف‌های مکرر دارد به این دلیل كه پا بطرف جلو در كفش مي‌‌لغزد و در معرض تروماي مكرر است، حتی پاهاي باريك که در كفش بخوبي فيت شده بروز مي‌‌کند. ضربه هاي مكرر انگشتان بويژه انگشت بزرگ به جلو كفش باعث جداشدن صفحه ناخن از بستر ناخن، و بروز هماتوم و گاهي هيپركراتور زیر ناخن و ناخن مي‌‌شود. اين يافته ها وقتي ديده مي‌‌شود كه كفش كوتاه باشد و وقتي كه فضاي جلوي انگشتان به قدر كافي بلند نيست كه اجازه خم شدن انگشتان را بدهد. ورزشكاراني که روی سطوح مصنوعی ورزش مي‌‌کنند، دچار نوعی مشکل به نام talon noir یا پاشنه سیاه می‌شوند که در بالغین جوان دیده مي‌‌شود و بیشتر در ورزش‌هایی که ایست و شروع مکرر دارد و دچار ترومای مکرر پاشنه مي‌‌شوند، دیده مي‌‌شود. مثال بسکتبال یا ورزش‌های راكتي بصورت مشابه در برجستگی های مفصلی وزنه بردارن، ژیمناسیت ها، گلف بازان یا بازيكنان تنيس دیده مي‌‌شود.
عفونت
عفونت‌هاي شديد باكتريال، قارچي و ويرال نسبتا بطور مكرر در ورزشكاران بدلیل تماس با عوامل عفوني طي فعاليت‌هاي ورزشي يا يك ميزبان تغيير يافته بوسيله فشارهاي محيطي روي پوست ديده مي‌‌شوند. خارش اسب سوار بدلیل عفونت و درماتوفيت ها در ورزشكاران ایجاد مي‌‌شود.
عواملی که فرد را مستعد بروز قارچ تینه A مي‌‌کند، شامل: وجود محیط مرطوب دائمی از جمله آنچه در تعریق کشاله ران وپای افراد فعال دیده مي‌‌شود، پوشیدن لباسهای تنگ، کفش ورزشی، فشار Co2 افزایش یافته و فاکتورهای فردی میزبان، دوش‌ها، اتاق قفسه‌ها (رختكن) و كف استخر شنا به شكل يك نگه دارنده درماتوفيت ها عمل مي‌‌کند.
آسیب پوست ناشی از عوامل محیطی
آسيب حاد و مزمن آفتاب به بهترين وجه با کمک لباس‌هاي محافظ پيشگيري مي‌‌شود. متاسفانه، چون در خيلي از ورزش‌ها اينكار امكان پذير نيست، ضدآفتاب‌هاي با SPF بالا و واترپروف بويژه آنهايي كه حاوي عوامل فيزيكال بلوك كننده هستند مثل تيتانيوم دي اكسيد بشدت اهميت دارند. آسيب‌هاي سرمايي بوسيله محافظت پوست با لباس مناسب قابل پيشگيري هستند. مخصوصا در نواحي حساسی مثل بخش داخلي گردن و نواحی باز مچ دست و صورت و شايعترين محل سرمازدگی است زيرا مشكل مي‌‌توان آنرا پوشاند. با محافظت عايقي طبيعي از جمله به تاخير انداختن شستشو و تراشيدن ريش تا زمان اتمام فعاليت‌هاي بيرون از منزل مي‌‌توان سرمازدگی را کاهش داد و یا بكار بردن پترولاتوم يا خميرهاي زنيك اكسيد با پوشیدن روی هم لباسهای با وزن کم و نه خیلی تنگ هوا بين لايه‌ها بدام افتاده و بعنوان يك عايق خيلي خوب عمل ميكند. در سرمازدگی دو باره گرم كردن سريع بهترين درمان است. نگه داشتن يك دست گرم روي ناحيه مبتلا براي چندين ثانيه باعث سوزش قرمز و متورم مي‌‌شود. سرمازدگی معمولا بدون اتفاق خاصي بهبود مي‌‌يابد. تاول‌ها در 1-2 روز اول ایجاد شده و سپس دلمه مي‌‌بندد كه در عرض 2 هفته برطرف مي‌‌شود. ناراحتي ميتواند براي چندين هفته باقي بماند ولي حساسيت به سرما معمولا براي ماه‌ها باقي مي‌‌ماند. در سرمازدگي بهترين درمان دوباره گرم كردن سريع بوسيله اندام در يك حمام آب c 38 تا c 44 است.
آسیبهای ضربه‌ای
آسیب ناشی از اصطکاک بصورت مزمن و مكرر ايجاد پینه ميكند که در صورتی‌که بدون علامت باشد مي‌‌توان بدون درمان رها کرد. چون پینه محافظ است برداشتن آنها ميتواند پوست را بطور حاد مستعد به آسيب حاد و بويژه تاول کند. براي پيشگيري از آسيب‌هاي حاد از جمله تاول‌هاي پا بايستي از جوراب‌های جاذب یا جوراب‌هاي اكريليك استفاده كرد.
پاشيدن پودر روي پاها و پوشيدن كفش‌هاي فيت مناسب نيز اهميت دارند. دستكش‌هاي چرمي و مناسب براي پيشگيري مشكل ضروري است. وقتي تاول ايجاد شد، بهترين درمان دست نزدن به سقف تاول بعنوان سد محافظتي پوست و درناژكردن مايع از تاول در اولين 24 ساعت از طريق سوراخ كوچك حاشيه تاول و سپس پانسمان مكرر آن است.
آسيب هاي حاد انگشتان ناشي از هماتوم زیر ناخن، عليرغم كفش مناسب، ممكن است با کمک کوتاه کردن در مسير ناخن انگشتان بزرگ يا بوسيله قراردادن يك محافظ در سقف كفش بالاي انگشت آسيب ديده پيشگيري كرد. كفش‌هاي ویژه‌‌اي که جذب كننده ترك هستند، به صورت مصنوعي جهت درمان استفاده مي‌‌شود. در صورت بروز درد ناتوان کننده استراحت لازم است. تزريق كورتيكواستروئيد
ميتواند به برطرف شدن علائم کمک كند.
