آكنه را عصبانی نكنيم
آكنه چیست؟
به منافذ بسته شده غدد چربی (دانههای سرسیاه و سرسفید)، جوشها و ضایعات عمیقتر (كیستها یا ندولها) كه در صورت، گردن، سینه، پشت، شانهها و حتی بازوها بروز میكنند، اصطلاحاً (آكنه) گفته میشود. كم و بیش اكثر نوجوانان به آكنه مبتلا میشوند. بااینحال این بیماری به گروه سنی خاصی محدود نمیشود و بزرگسالان حتی تا 40 سالگی نیز میتوانند به آن مبتلا شوند. اگر چه آكنه معمولاً بعد از چند سال خودبخود خوب میشود ولی نمیتوان آن را به حال خود رها كرد. زیرا آكنهای كه درمان نشود، ممكن است تا پایان عمر جوشگاههایی بدشكل بر روی پوست بماند. البته این جوشگاهها نیز قابل ترمیم میباشند. آكنه میتواند باعث بدشكل شدن صورت و در نتیجه ناراحتی روحی بیمار گردد. همچنین در موارد حاد و شدید، موجب پیدایش جوشگاههای بسیار بدشكل و دایمی میشود. باید در نظر داشت كه حتی موارد ملایم آكنه نیز میتوانند موجب پیدایش جوشگاهها شوند.
آكنه چگونه بوجود می آید؟
افزایش طبیعی مقدار هورمونهای مردانه در ایام نوجوانی (بلوغ) در هر دو جنس پسر و دختر موجب میشود كه غدد چربی پوست (سباسه) بزرگتر و فعالتر شوند. این غدد در نواحی از بدن (صورت، پشت، شانهها و قفسه سینه) كه آكنه شایع است وجود دارند. به ندرت آكنه ناشی از اختلالات هورمونی میباشد.غدد چربی پوست با مجرای خروجی مو كه اصطلاحاً «فولیكول» نامیده میشود، ارتباط دارند. این غدد مادهای چرب به نام سبوم تولید میكنند كه از طریق منفذ خروجی فولیكول به سطح پوست تخلیه میگردد. به نظر میرسد كه چربی سبب تحریك مجرای فولیكول میگردد، لذا سرعت جدا شدن سلولها با اتصال به یكدیگر یك لخته را بوجود میآوردند. بسته شدن مجرای فولیكول توسط این لخته شرایط را برای رشد باكتریها در داخل مجرا مساعد میكند.
چه عواملی در ایجاد یا تشدید آكنه موثرند؟
ژنتیک مثبت: اگر این استعداد را داشته باشید حتما مبتلا خواهید شد ، پس از والدینتان درباره این مساله سوال کنید اگر خانمی میگوید حتی پس از بچهدار شدن هم جوش میزده و در میانسالی از دست آنها خلاص شده، دختر خانمها هم باید این موضوع را بپذیرند وبا صبر وحوصله درمانها را ادامه دهد.
عدم مصرف کامل داروها و کم طاقتی: بسیاری از جوانها تا وضعیت جوشهایشان بهتر میشود در مصرف داروها اهمال کاری میکنند. در حالیکه ما میگوییم مصرف داروهای خوارکی یا موضعی حتی در صورت بهبود کامل، باید به صورت دوز ادامهدار و نگهدارنده تداوم داشته باشد . چون تا زمانی که فردی استعداد ژنتیکی دارد، پوست آماده جوش زدن است اثر بخشی درمان های دارویی زمان براست و6 ماه تایک سال زمان میبرد تا نتیجه بخش بودنش را نشان دهد و نباید منتظر باشید داروی آکنه مانند یک مسکن عمل کند و سردرد شما را در عرض یک ساعت مداوا کند .
استرس : مدام جلوی آینه ایستادن وحرص خوردن روند درمان را مختل میکند. استرستان را مهار کنید تا پوست بهتری داشته باشید .
پوست چرب: بروز جوشها در افرادی که پوست چربی دارند بیشتر است. به همین علت ضمن اینکه باید این واقعیت را بپذیرند حتما نسبت به دیگران در شستشوی صورت دقت کنند. استفاده از صابونها و محصولات مناسب به این افراد توصیه میشود .
مقایسه خود با دیگران: درمان خودتان رابه دیگران توصیه نکنید چون این درمانها در افراد گوناگون یکسان نیستند. برخی داروها میتواند باعث ایجاد عارضه در فردی شود و برای دیگری بیاثر باشد.
دستکاری: قابلیتها و ویژگیهای پوست افراد با هم متفاوت است به همین دلیل جای جوش روی پوست برخی افراد میماند ولی آنچه نباید فراموش کرد این است که مهمترین علت ماندن جای جوش، دستکاری آن است .
عادتهای غلط: اگرشما موقع اصلاح یابند انداختن صورت فشار کمتری وارد کنید و مدت زمان کوتاهی پوست را تحریک کنید، میتوانید به خودتان کمک کنید. مواد آرایشی و بهداشتی چرب به زیاد شدن جوشها منجر میشوند .
شغل: محیط کار شما میتواند در تشدید آکنه موثر باشد. اگر شما در یک آشپزخانه گرم کار میکنید، بخار غذاها و بخارهای چربی که از داغ کردن روغن و... ایجاد میشود با جوشهای شما تماس پیدا میکند و باعث تشدید آن میشود. با تهویه مناسب و باز گذاشتن پنجره به خودتان کمک کنید. اگر آکنه شما شدید است و تحت درمان هستید و دوست دارید نتیجه مناسبی بگیرید باید از قرار گرفتن در چنین محیط هایی تاحدامکان بپرهیزید تا آکنهتان تشدید نشود.
بهداشت پوست: آكنه بخاطر آلودگی و كثیفی پوست بوجود نمیآید. ماده موجود در نوك جوشهای سر سیاه را چربی خشك شده و سلولهای مرده تشكیل میدهند كه منفذ خروجی فولیكول مو را مسدود كردهاند.
برای مراقبت طبیعی از پوست، روزی دو بار صورت خود را با صابون ملایم و آب ولرم بشویید. شستشوی زیاد ممكن است سبب بدتر شدن آكنه شود. شستشوی مرتب سر با شامپو نیز توصیه میشود. اگر موهای شما چرب هستند، شاید لازم باشد كه دفعات شستشو را افزایش دهید. متخصص پوست میتواند در انتخاب شامپو و صابون مناسب به شما كمك كند.مردانی كه مبتلا به آكنه هستند، باید هم ریشتراش برقی و هم تیغ را امتحان كنند و هر كدام را كه راحتتر است و جوش كمتری ایجاد میكند، انتخاب نمایند. اگر شما از تیغ استفاده میكنید، قبل از اصلاح، موی صورتتان را كاملاً با آب گرم و صابون شسته و نرم كنید و سپس از خمیر ریش برای اصلاح استفاده كنید. برای جلوگیری از زخمی شدن جوشها، ریشتان را خیلی از ته نتراشید. صورتتان را فقط وقتی كه واقعاً لازم است اصلاح كنید. همیشه تیغ نو و تیز بكار ببرید.
رژیم غذایی: غذاهایی كه میخورید نقشی در ایجاد آكنه ندارند. متخصصین پوست در مورد اهمیت رژیم غذایی در درمان آكنه عقاید متفاوتی دارند اما مسلم و قطعی است كه رعایت یك رژیم غذایی شدید و سخت هیچ تأثیری در بهبود آكنه شما نخواهد داشت. از سوی دیگر، بعضی از مردم دریافتهاند كه بعضی از غذاها باعث بدتر شدن آكنه در آنها میشوند. در این صورت، از خوردن این گونه غذاها باید اجتناب كرد. بخاطر داشته باشید كه در قضاوت عجله نكنید. آكنه به خودی خود فراز و نشیبهای زیادی دارد و گاهی بدتر و گاه بهتر میشود. داشتن یك رژیم غذایی متعادل حاوی كلیه مواد غذایی لازم برای رشد، بخصوص در سنین نوجوانی و جوانی از اهمیت زیادی برخوردار است
نورخوشید: برنزه شدن پوست میتواند آكنه را مخفی كند ولی فواید آن زودگذر است. از سوی دیگر نور خورشید موجب پیری زودرس پوست شده و میتواند به پیدایش سرطان در پوست منتهی شود، لذا باید از تماس زیاد با نور خورشید، استفاده از چراغهای خورشیدی، آفتاب سوختگی و برنزه شدن زیاد برحذر باشید. بهتر است از یك ضدآفتاب مناسب برای پوستهای آكنهای استفاده كنید
فرآوردههای آرایشی: اگر از كرمپودر یا كرم مرطوب كننده استفاده میكنید به دنبال آنهایی باشید كه فاقد چربی (Oil- Free) هستند و تنها به اینكه پایه آبی (Water- Based) داشته باشند، اكتفا نكنید. فرآوردههایی را انتخاب كنید كه غیرآكنهزا(Non- Acnegenic) و غیر كومدونزا(Non-Comedogenic) باشند.
هر شب مواد آرایشی را با آب و صابون (و اگر صابونها پوستتان را خشك میكنند، با شیر و لوسیون مناسب پوستهای آكنهای) از روی پوستتان پاك كنید. یك لوسیون پوشاننده با رنگ ملایم (فرآوردههایی كه قرمزی، التهاب و جای آكنه را میپوشانند)، میتواند به خوبی و در نهایت سلامت ضایعات پوستتان را از نظرها مخفی نگه دارد. برای این منظور پودرهای مایع با پایه بدون روغن (Oil- Free) مناسب هستند.در موقع استفاده از فیكساتورها، اسپریهای و ژلهای مو، صورتتان را بپوشانید. در صورت پاشیده شدن اسپری یا ژل مو بر روی پوست صورت، ممكن است بدلیل حساسیت به مواد آرایشی آكنه بوجود آید.
درمان
درمان آكنه یك فرآیند مداوم و طولانی است. تمام درمانهای آكنه برپیشگیری از بروز ضایعات جدید متكی هستند. ضایعات موجود باید خودشان بهبود یابند و این بهبودی، زمان میطلبد. تا یك ماه پس از شروع درمان مناسب و موثر، بیشتر از 10 درصد بهبودی در ضایعات، مورد انتظار نمیباشد و كنترل كامل ضایعات تا 6 ماه میتواند طول بكشد. اگر جوشها پس از 6 تا 8 هفته بهتر نشدند، شاید لازم باشد روش درمان شماتغییر كند.روش درمانی كه توسط متخصص پوست و مو پیشنهاد میشود، بسته به نوع آكنه تفاوت خواهد داشت. بندرت، مصرف محصولات آرایشی و بهداشتی پوست و یا داروهای خوراكی، ضایعات شبیه آكنه ایجاد میكنند.همچنین آكنه میتواند بدلیل اختلالات هورمونی در بدن نیز بوجود آید. آگاه كردن پزشك از نوع موادی كه به پوستتان میمالید و یا نوع داروهایی كه مصرف میكنید میتواند در انتخاب روش صحیح درمان آكنه بسیار حائز اهمیت باشد.
تغییرات عادت ماهیانه در زنان نیز در آكنه موثرند و باید پزشك را از آنها آگاه كرد.بسیاری از كرمها و لوسیونهای ضدآكنه غیر نسخهای موجود در بازار به درمان موارد خفیف آكنه كمك میكنند. با این وجود بعضی از این فرآوردهها در صورت مصرف مداوم موجب خشكی پوست میشوند. اگر از اینگونه محصولات استفاده میكنید، به دقت دستورالعمل آن را مطالعه و براساس آن عمل كنید.ممكن است متخصص پوست برایتان كرمهای موضعی و لوسیونهایی از قبیل «اسید ویتامینA » و «بنزوئیل پراكسید» را تجویز كند تا منافذ بسته شده را باز كنند و تعداد باكتریهای روی پوست را كاهش دهند. این داروها ممكن است موجب خشكی و پوسته پوسته شدن پوستتان شوند. متخصص پوست روش صحیح كاربردی این فرآوردهها و نیز چگونگی مقابله با عوارض جانبی آنها را به شما توضیح خواهد داد.همچنین آنتیبیوتیكهایی هم موجود هستند كه به صورت موضعی بر روی پوست بكار برده میشوند.
از این داروها برای درمان مواردی از آكنه كه چندان حاد نیستند استفاده میشود. زمانی كه آكنه به صورت تودههای قرمز و ملتهب خود را نشان میدهد، ممكن است متخصصین پوست با تزریق مستقیم بعضی داروها در داخل ضایعه، به بهبود آن كمك كنند. پزشك شما ممكن است تصمیم به تخلیه جوشها و یا دانههای سرسیاه و سرسفید بگیرد، ولی هیچوقت خودتان اقدام به فشردن كندن یا تخلیه محتویات جوش نكنید. زیرا ممكن است به تشدید تورم و التهاب و به جای گذاشتن جوشگاه منجر شود.آنتیبیوتیكهای خوراكی از قبیل داكسی سیكلین، تتراسیكلین یا اریترومایسین اغلب در موارد متوسط یا شدید آكنه و به خصوص وقتی تعداد زیادی جوش بر روی پشت و قفسه سینه وجود دارد، تجویز میشوند. این آنتیبیوتیكها تعداد باكتریهای موجود در فولیكول را كاهش داده و ممكن است مستقیماً موجب كاهش قرمزی جوش نیز بشوند. در زمان مصرف آنتیبیوتیكهای خوراكی، بعضی زنان ممكن است دچار عفونتهای قارچی دستگاه تناسلی شوند. در این صورت ضمن قطع مصرف آنتیبیوتیك، باید به پزشك خود مراجعه كنند تا عفونت قارچی را درمان كند. توجه داشته باشید كه آنتیبیوتیكهای خوراكی برای درمان آكنه باید مدت طولانی مصرف شوند. مصرف طولانی این داروها اگر با تجویز و تحت نظر متخصص پوست باشد، عوارض جانبی مهمی نخواهد داشت و ترس بیجا از عوارض این درمان آكنه یك فرآیند مداوم و طولانی است. تمام درمانهای آكنه برپیشگیری از بروز ضایعات جدید متكی هستند. ضایعات موجود باید خودشان بهبود یابند و این بهبودی، زمان میطلبد.
درمان جوشگاههای آكنه
متخصصین پوست برای درمان جوشگاههای آكنه از روشهای مختلفی استفاده مینمایند. به عنوان نمونه میتوان از لیزر، تراشیدن پوست و لایهبرداری (پیلینگ شیمیایی) برای صاف كردن جوشگاههای فرورفته نام برد. با تزریق كلاژن یا چربی نیز میتوان جوشگاه را صاف نمود. با استفاده مناسب از مجموعه این روشها میتوان به طور قابل ملاحظهای جوشگاهها را ترمیم نمود.
لزوم مراقبت دقیق و مرتب از پوست
صرفنظر از درمان اختصاصی كه پزشكتان برای شما تجویز میكند، به خاطر داشته باشید كه شما باید مراقبت از پوستتان را مادامی كه دوره آكنه خاتمه نیافته، ادامه دهید.
هیچ درمان سریع یا دایمی برای آكنه وجود ندارد ولی این بیماری قابل كنترل است و درمان مناسب مانع از برجای ماندن جوشگاههای بدشكل بر روی پوست میشود.
تاثیر آفتاب بر جوش ها
برخی تصور میکنند با استفاده از نور آفتاب میتوان به خشک شدن و از بین رفتن جوشها کمک کرد. اما باید بدانید آفتاب گرفتن باعث خشک شدن و آسیب دیدن پوست میشود و در درمان جوشها تاثیر چندانی ندارد و ممکن است آنها را تشدید کند.
در گذشته، پزشکان برای درمان مقطعی جوشها از نوعی لامپ استفاده میکردند که نور آن با اشعه آفتاب و دستگاههای سولاریوم امروزی متفاوت است. بنابراین درمان جوشها با استفاده از آفتاب خیلی معقول نیست.
روش های سریع درمان جوش صورت
اگر صبح كه از خواب بیدار و متوجه شوید كه یك جوش در قسمتی از صورتتان سر برآورده و خصوصا اگر این اتفاق قبل از یك واقعه مهم برایتان پیش بیاید، حتماً خیلی غصهدار میشوید.
اكثر افراد این حادثه غمانگیز را به نوعی تجربه كردهاند. چند روز مانده به یك مهمانی مهم، یك مراسم رسمی، جشن تولد و… انگار كه طبیعت از سر لجبازی میخواهد دستمان بیندازد. حالا اگر چنین شد چه باید بكنیم؟
مركبات: یكی از روشهای متداول، گذاشتن مركبات بر روی جوش است. اسیدسیتریك موجود در این میوهها به خشك شدن جوش چركی كمك میكند، و ویتامینهای موجود در آنها التهاب باكتریهای عفونتزا را كم میكند.
اگر در جستوجوی درمان خانگی برای این جوشها هستید استفاده از مركبات نقطه آغازین خوبی است. یك پرتقال یا لیمو را پوست كنده و از طرفی كه آب میوه وجود دارد به پوست و روی جوش بمالید، این كار باعث میشود تا كمی احساس سوزش كنید. سپس اجازه دهید تا در معرض هوا خشك شود. تكرار این كار چندین بار در طول یك روز به شما كمك میكند تا جوش برطرف شود.
نمك دریایی: به شما كمك میكند تا باكتریهای موجود در جوشهای چركی كشته شوند و منافذ پوستی پاكیزه بمانند.
به این منظور كمی آب را بجوشانید. مقداری نمك دریایی را برداشته و كمی آب بر روی آن بریزید تا خمیری شكل شود.
پس از آنكه خمیر سرد شد و دمای آن به دمای اتاق رسید این خمیر را بر روی جوش قرار دهید. صبر كنید تا كاملا خشك شود و سپس محل را با آب بشویید. این عمل باعث كشته شدن باكتریها شده و اجازه نمیدهد تا جوش چركی در صورتتان اثر و لكهای باقی گذارد.
خمیر دندان: اگر برای درمان جوش صورت خود خیلی عجله دارید میتوانید این روش را انتخاب كنید. اگر قبل از خواب كمی خمیردندان بر روی جوش بمالید، احتمالا صبح جوش شما به مراحل پایانی عمر خود خواهد رسید و شاید هم از بین رفته باشد.
سیب: سیب رنده شده را مستقیما بر روی جو شها بمالید و پس از خشك شدن نه تنها به از بین رفتن باكتریهای موجود در جوشهای چركی كمك میكند، بلكه جوشها را خشك میكند.