عوارض جانبی ليزر در برداشت مو
لیرز در شاخههای مختلف پزشكی بكار گرفته شده است ولی به قطع میتوان گفت لیزر تراپی در بیماریهای پوست به شدت پیشترفت كرده است. ثابت شده كه استفاده از لیزر در از بین بردن موهای ناخواسته یك روش نسبتا بیخطر است. از آنجایی كه پالسهای لیزر، انرژی ثابتی دارند، شانس ایجاد اسكار یا وجود ندارد یا احتمال آن بسیار كم است. افزایش یا كاهش موقتی رنگ (تغییرات رنگدانهای) در موضع تحت درمان با لیزر در برخی افراد به خصوص بیماران با پوست تیرهتر، مشاهده میشود. ممكن است در موارد خاص در جایی از دلمه بستن (crust) دیده شود كه با استفاده از تركیبات نرمكننده (emollients) ملایم و در صورت لزوم آنتیبیوتیكهای موضعی درمان میشوند. پس از انجام لیزر، قرمزی و تورم كمی اطراف فولیكول مو به وجود خواهد آمد. كه پس از 2 تا 3 ساعت برطرف میشود و نیاز به پانسمان و یا درمان خاصی ندارد ولی میتوانیم از مرطوب كننده استفاده كنیم.
عوارض جانبی:
فرایند از بین بردن موهای زائد با لیزر، بدون درد نبوده و اغلب بیماران در طی فرایند درمان یا بلافاصله بعد از آن درد را تجربه میكنند. استفاده از ضددردهای موضعی یا جلدی میتواند این عارضه را كاهش دهد. در بسیاری از بیماران كه با شدت بالای لیزر درمان میشوند، قرمزی و ادم اطراف فولیكولهای مو دیده میشود. شدت و مدت اریتم و ادم به رنگ و تراكم مو بستگی دارد كه به طور معمول چند ساعت طول میكشد. در صورت استفاده از شدتهای بالای لیزر آسیب به اپیدرم ایجاد میشود كه این آسیب به خصوص در بیمارانی كه پوست خود را برنزه كردهاند شایعتر است. ایجاد ضایعات هرپسی در محل درمان شایع نیست. اما امكان ایجاد آن وجود دارد. ایجاد ضایعات هرپسی در بیماران با سابقه قبلی ایجاد ضایعات هرپس سمپلكس یا زمانی كه درمان در محل دور دهان، ناحیه زهار (پوبیس) یا بینی انجام میشود محتملتر است. خطر عفونت باكتریال بسیار كم است البته احتمال ایجاد عفونت باكتریال در صورت آسیب دیدن اپیدرم وجود دارد.
احتیاطهای لازم پس از انجام لیزر:
امكان ایجاد فولیكولیت در محل درمان بعد از ورزش و عرق كردن شدید وجود دارد. خطر ایجاد فولیكولیت با شنا كردن یا استفاده از گرم كنندهها در محل درمان افزایش مییابد. در صورت استفاده از شدت مناسب لیزر برای درمان و بیمار ایدهآل برای درمان، تغییرات گذاری رنگدانهای پوست از قبیل هیپوپیگمانتاسیون و هیپرپیگمانتاسیون رخ نمیدهد. این مشكل بیشتر در بیماران با پوست تیرهتر، یا بیمارانی كه اخیرا برنزه شدهاند به صورت شایعتری دیده میشود. تغییرات رنگدانهای دائم به جز در بیماران با پوست تیره دیده میشود. ایجاد اسكار در محل درمان نامحتمل است به جز در مواردی كه از درمانهای بسیار شدید استفاده گردد یا عفونت باكتریال بعد از درمان داشته باشد. از بین رفتن كك مك و كمرنگ شدن و شفاف شدن خالكوبیها یا ضایعات رنگی در حین درمان شایع میباشد كه لازم است بیمار در این مورد مطالعه شود. ایجاد لوكوترنیا (سفید شدن موها) به صورت دائمی یا گذرا در خلال درمان موهای زائد با IPL گزارش شده است.
اگرچه ایجاد این عارضه به خوبی تشریح نشده است و ممكن است به دلیل از بین رفتن موهای سیاه و باقی ماندن موهای سفید در منطقه درمان با موهای سیاه و سفید ایجاد شده باشد. اگرچه در عمل و كلینیك كمتر با این مورد برخورد میشود اما از نظر منطقی و قانونی بهتر است بیماران مبتلا به بیماریهای پوستی شناخته شده كه فنومن كوبنر در آنها مثبت است یعنی بیماران مبتلا به پسوریازیس و ولگاریس، ویتیلیگو ولیكن پلان از امكان ایجاد عوارض جانبی درمان آگاه شوند.
ضایعات لیویدور تیكولاریس خارش شدید و كهیر و حتی یك مورد درم و كهیر شدید بعد از درمان موهای زائد با لیزر گزارش شده است. اگرچه پاتوفیزیولوژی ایجاد این ضایعات مشخص نیست. اما درمان شامل استفاده از استروئید موضعی، آنتی هیستامینها، و قطع درمان با لیزر میباشد. همچنین چندین مورد از تشدید رشد مو به دنبال استفاده از لیزر در زنان جوان با پوست سیاه دیده شده است. دو پدیده متفاوت در این مورد گزارش شده است. تبدیل موهای نرم به موهای سیاه با ریشه خشن در محل درمان یا القاء رویش موهای بلند نرم بلافاصله در محل مجاور محل درمان با لیزر دیده شده است. مطالعات بیشتری برای روشن شدن مكانیسم این پدیده لازم است. درمان این عارضه ادامه درمان با لیزر در این افراد است. لیزرهای نورتاب برای جذب بیشتر به وسیله ملانین و عمق نفوذ بافتی بیشتر ساخته شده است. بنابراین این سیستمهای خطر ایجاد آسیب به شبكیه چشم را دارند. بنابراین در موقع درمان با این لیزرها باید محافظتهای كافی از چشم بیمار و كادر درمانی به عمل میآید.
عوارض كاربرد لیزر در درمان موهای ناخواسته:
اریتم و ادم از شایعترین عوارضی هستند كه در درمان موهای ناخواسته با استفاده از لیزر به خصوص در طول موجهای بالا و توان زیاد دیده میشوند. معمولا این علایم چند دقیقه تا چند ساعت باقی میمانند. در صورت استفاده از طول موجهای بالای لیزر ممكن است در اطراف هر فولیكول مو ادم ایجاد گردد كه (goose bumps) نامیده میشود. تاولهای سطحی بیشتر در بیماران با پوستهای تیره و گندمگون دیده میشود. این افراد همچنین ممكن است تغییرات رنگدانهای گذرایی مثل روشنتر شدن و یا تیره شدن رنگ پوست را تجربه كنند. این تغییرات رنگدانهای ممكن است هفتهها تا ماهها باقی بمانند. احتمال ایجاد عوارضی مانند عفونت و اسكار بسیار كم است و در صورت ایجاد تاول پوستی ممكن است زمینه برای آلوده شدن و تحریك پوست فراهم شود. در صورت استفاده از طول موجهای كوتاه لیزر مانند لیزر روبی ضایعات پوستی تیره مانند فركل ممكن است روشنتر شده و یا از بین بروند. همچنین در این طول موجها احتمال ایجاد تاول به خصوص در اطراف دهان بالاست.
اقدامات لازم پس از درمان با لیزر
در اكثر موارد بعد از درمان با لیزر نیاز به اقدام خاصی نیست. در صورت سوختگی خفیف و ایجاد قرمز در محل درمان میتوان از كیسه یخ بر روی موضع و داروهای ضد درد خوراكی استفاده كرد. در مواردی كه تاول ایجاد میشود، استفاده از پمادها یا كرمهای آنتیبیوتیكی موضعی و توصیه به عدم پوشش محل ضایعه مفید است. همچنین لازم است بیماران از ضدآفتابهایی با 15SPF یا بیشتر استفاده كنند. مصرف مواد آرایشی از روز بعد از درمان مانعی ندارد. در طی یك هفته بعد از درمان فولیكولهای آسیب دیده همراه با شفت مو به خارج از پوست رانده میشوند و این تصور اشتباه پیش میآید كه رویش زودرس موها رخ داده است. این مسأله در مناطقی از بدن كه موهای ضخیم دارند، بیشتر جلب توجه میكند.