عوارض پوستی در آرتريت روماتوييد
در شماره قبلی درخصوص تظاهرات پوستی، مانند ندول روماتویید و ندولهای تشدیدشده روماتویید صحبت شد در ادامه به بررسی سایر مشكلات پوستی در مبتلایان میپردازیم.
واسكولیت روماتوئید
اغلب یك عارضه دیررس RA است. سطح RF اغلب در این موارد خیلی بالا است. و اسكولیت روماتوئید میتواند عروق با اندازه كوچك تا بزرگ حتی آئورت را درگیر كند. واسكولیت روماتوئید در كل شیوع بسیار كمی دارد و ممكن است 4/5- 7/0 درصد بیماران RA به آن دچار شوند. شیوع آن در مردان كمی بیشتر از زنان است. به نظر میرسد داشتن فاكتور روماتوئید مثبت با واسكولیت روماتوئیدی یك همراهی قوی دارد. بافتههای پوستی در واسكولیت روماتوئید شامل اولسرهای پوستی (شایعترین)، پتشی و پورپورا، گانگرن، راشهای ماكولوپاپولر غیراختصاصی، Erythema elevatum دارد. بهتر است در بیوپسی از ضایعههای یك Wedge برداشت تا قسمتی از بافت خارج ضایعه را نیز شامل شود.
زخمهای پوستی در واسكولیت روماتوئید شایعترین بافته پوستی است و محل شیوع آن در اطراف قوزك خارجی یا پرهتیپال است. معمولا این زخمها دیر به درمان پاسخ میدهند و عفونت در آنها شایع است كه اغلب با استاف اورئوس رخ میدهد. این زخمها معمولا در مردان به خصوص بیماران با ندولهای روماتوئید زیرجلدی و تیتر بالای RF رخ میدهد. زخمها، معمولا عمیق و punched out هستند و سیر بهبودی كند دارند. تغییر رنگ مختصر پاها و معمولا بدون اسكلروز وجود دارد. زخمهای واسكولیتی پا در سندرم Felti (شامل آرتریت مفصلی همراه با اسپلنومگالی و لكوپنی) شایعتر است. مهمترین عوامل در بهبود سریع زخمهای واسكولیتی، كوچكی اندازه زخم و مدت كوتاه ایجاد آن است كه در و روشن بهتر دیده میشود. این ضایعهها معمولا موقتی هستند و ممكن است تنها برای 3- 2 روز باقی بمانند. این ضایعهها بدون درد هستند و علاوه بر چین ناخن گاهی در لبه ناخن و پولپ انگشت هم دیده میشوند. گاه انفاركتوس چین ناخن میتواند شیار ناخن (grooving) ایجاد كند. ضایعههای ناخن بایستی از ضایعههای تروماتیك نظیر ضایعههای ناخن خیاطها و نجاران، افتراق داده شود.
ضایعههای پوستی پورپوریك و نكروتیك ممكن است در پوست دیده شود و حتی بسیار دردناك باشد. مناطق هموراژیك بدون ضربه قبلی، رخ میدهد و از پتشیهای كوچك تا مناطق كبودشدگی و نكروز وسیع در حد چندین سانتیمتر متغیر است. گاهی باكراست سیاه كه میتواند اولسره شود همراهند. زخمها با حدود مشخص و با یك هاله قرمز- آبی در اطراف، مشخص میشوند كه بعضی از آنها با ندولهای روماتوئید ارتباط دارند. گاهی در بیماران با واسكولیت روماتوئید، درگیری عروق دستگاه گوارش سبب درد شكمی ناشی از اولسرهای ایسكمیك متعدد، گانگرن روده با انفاركت طحال میشود. ضایعههای التهابی عروق (arteritis) به طور معمول وقتی ظاهر میشوند كه استروئید به طور ناگهانی قطع شود یا دوز آنها تغییر كند یا بیمار تحت استرس فیزیكی قرار گیرد. گاهی به طور نادر گرانولوماتوز وگنر و پلسی آرتریت ندوزا در جریان واسكولیت روماتوئیدی رخ میدهند.
ضایعه Bywaters
علاوه بر انفاركتهای اطراف چین ناخنها، ممكن است ندولهای كوچك دردناك پورپوریك یا پاپولهای پورپوریك معمولا روی پولپ انگشتان یا هر جایی روی بند انتهایی انگشتان ایجاد شود كه بای واترز نام دارد. از نظر هیستولوژی به صورت یك واسكولیت لكوسیتو كلاستیك تظاهر میكند ولی در اغلب موارد با واسكولیت سیستمیك همراه نیست.
پیودرماگانگرونوزوم
پیودرماگانگرونوزوم در بیماران RA بیشتر از جمعیت نرمال رخ میدهد. شروع ضایعه به طور معمول با یك پاپول اریتماتو تا بنفش است كه به سرعت یك زخم وسعت یافته با لبههای آویزان كاراكتریستیك و حاشیه undermined rugged تبدیل میشود. پیودرماگانگرونوزوم معمولا به صورت زخمی مرطوب و حاشیه نامشخص و یك رنگ كاراكتریستیك ارغوانی دیده میشود. این ضایعهها میتواند در هر ناحیهای رخ دهد ولی به طور شایع در شكم و اندامهای تحتانی دیده میشود.
گاه میتواند علامتی از سندرم Felti در بیمارانی باشد كه نشانههایی از هایپراسپلنیسم دارند. گرچه پیودرماگانگرونوزوم معمولا به شكل یك ضایعه منفرد دردناك روی اندام تحتانی رخ میدهد، اما حضور ضایعههای مزمن عود كننده در محلهای نامعمول مانند صورت، اندامهای فوقانی و حتی شكم با یك نمای مشابه پیودرماگانگرونوزوم باید شك به یك بیماری زمینهای بهویژه اختلالهای روماتولوژیك و هماتولوژیك و بیماریهای التهابی روده را برانگیزد.
نكروبیوزیس روماتوئید
ضایعههایی كه از نظر بالینی نكروبیوزیس لیپوئیدیكا دیابتیكوروم را تقلید میكنند نكروبیوزیس روماتوئید زخمی شونده سطحی (Superficial ulcerating rheumatoid necrobiosis) نامیده میشود كه به طور قرینه در اندامهای تحتانی رخ میدهد و معمولا متعدد هستند. حاشیه مشخص و رنگ قرمز- زرد دارند و به طور معمول به هم متصل نمیشوند. تلانژكتازی و آتروفی ممكن است در این ضایعهها دیده شود كه از نظر كلینیكی واسكولیت و زخمهای واریسی را تقلید میكند.
درماتوزهای نوتروفیلی روماتوئید
این ضایعهها شامل ندولها، پایولها و پلاكهای كهیری اریتماتو و قرینه هستند كه معمولا روی پشت دستها و ساعدها و سطوح اكستانسور مفاصل قرار دارند اما میتوانند پشت گردن و اسكالپ و تنه و هر جایی رخ دهند. این ضایعهها معمولا در بیماران با آرتریت شدید و سروپوزیتیو دیده میشود. اینها معمولا بدون علامت و دایمی هستند و گاه اولسره یا وزیكوله میشوند. از نظر بالینی و هیستولوژی شبیه به Sweet syndrome هستند. در پاتولوژی، یك انفیلترای منتشر متراكم از نوتروفیلها در درم به همراه میكرو آبسههای پاپیلری و لكوسیتو كلازی بدون واسكولیت وجود دارد.
همراهی با اختلالهای دیگر
آرتریت روماتوئید در همراهی با بیماریهای متعددی گزارش شده است. همراهی با بولوز پمفیگوئید، پمفیگوس و ولگاریس، پمفیگوس فولیاسه، درماتیت هرپتی فرم، درماتوز پوسچولر ساب كورنه آل، اپیدرمولیز بولوزا اكتسابی، سندرم ناخن زرد، كوتیس لاكسا اكتسابی، آنژیواندوتلیوماتوزیس و در گزارشهای متعدد ذكر شده است.