ماكروليدها و درماتولوژی
اندیكاسیونهای مصرف آزیترومایسین در درماتولوژی
آثار آزیترومایسین در درمان عفونتهای گرم مثبت، 2 تا 4 بار كمتر از اریترومایسین است. اما به نظر میرسد به دلیل نیمه عمر طولانیتر آن، در عفونتهای پوستی از اریترومایسین موثرتر باشد. سوشهای استرپتوكوك و استافیلوكوك مقاوم به اریترومایسین، به آزیترومایسین نیز مقاوم هستند. در یك مطالعه، اثربخشی آزیترومایسین و اریترومایسین در درمان پیودرما، آبسه، عفونت زخمها، اولسرها و باد سرخ آزمایش شده است.
در این مطالعه درمان با آزیترومایسین با 1 گرم در روز اول و 250 میلیگرم روزانه برای مدت 4 روز با اریترومایسین 500 میلیگرم هر 6 ساعت مقایسه شد. بیشترین ضایعه مورد مطالعه پیودرما و شایعترین سوش جدا شده، استافیلوكوك اورئوس بود. میزان پاسخ بالینی 86 درصد در بیماران درمان شده با آزیترومایشین و 82 درصد برای بیماران دریافتكننده اریترومایسین بود.
مطالعه دیگری اثربخشی آزیترومایسین و دی كلوگزاسیلین را مقایسه كرده است. در این مطالعه درمان با آزیترومایسین با 500 میلیگرم روزانه برای 3 روز، با دی كلوگزاسیلین 250 میلیگرم 4 بار در روز برای مدت 7 روز مقایسه شد. پاتوژنهای جدا شده شامل استافیلوكوك اورئوس، استرپتوكوك و استافیلوكوكهای كواگولاز منفی بودند.
بهبود بالینی در گروه آزیترومایسین 3/83 درصد و گروه دی كلوگزاسیلین 9/83 درصد، میزان ریشهكنی باكتریولوژیك با آزیترومایسین 90 درصد و با دی كلوگزاسیلین 1/87 درصد بود. در كودكان عفونتهای بافت نرم و پوست به آزیترومایسین به اندازه سفاكلر، دی كلوگزاسیلین و فلوكلوگزاسیلین پاسخ میدهد.
آزیترومایسین خوراكی به اندازه تتراسیكلین چشمی در درمان تراخم موثر است. همچنین سوسپانسیون خوراكی آن موثرتر است و بهتر تحمل میشود. آزیترومایسین در درمان آكنه موثر است. در گزارشهای مختلف آزیترومایسین از مینوسیكلین یا داكسیسیكلین موثرتر بوده است.
آزیترومایسین برای روزاسه و دنوانوزیس (Donovanosis) درمان موثری است. آزیترومایسین درمان ارجح برای شانكروئید است كه توسط هموفیلوس دوكری ایجاد میشود، و به صورت تك دوز 1 گرم به كار میرود. درمان بیماران مبتلا به بیماری خراش گربه (Cat scratch) با آزیترومایسین خوراكی به مدت 5 روز موجب بهبودی عمده بالینی و كاهش حجم عقدههای لنفاوی در پایان ماه اول میشود. آزیترومایسین و كلاریترومایسین در درمان تب مدیترانهای در كودكان موثرند.
آزیترومایسین در درمان هایپرپلازی لثه كه در نتیجه مصرف سیكلوسپورین ایجاد میشود موثر است. آزیترومایسین درمان موثری برای Confluent and Reticulate Papilomatosis به شمار میرود. در درمان اریتم مهاجر (migrans) آموكسی سیلین بر آزیترومایسین برتری دارد. اگرچه در یك مطالعه آزیترومایسین در درمان بیماری لایم بر داكسی سیكلین ارجحیت داشته است، ولی در درمان بروسلوز كاربرد ندارد.
اندیكاسیونهای معمولی
آزیترومایسین علیه ارگانیسمها و عفونتهای آتیپیك نظیر مایكوباكتریوم آویوم كمپلكس (MAC)، كلامیدیاتراكوماتیس، پسودوموناآئروژینوزا، تیفوئید، كریپتوسپوریوزیس و بیماریهای التهابی لگن موثر است. آثار آزیترومایسین و اریترومایسین روی بیهوازیها مشابه است. به طور معمول، آزیترومایسین علیه پاتوژنهای گرم منفی بیشتر از كلاریترومایسین تاثیر دارد. آزیترومایسین علیه ارگانیسمهایی موثر است كه از طریق گاز گرفتگی حیوانها نظیر پاستورلامولتی و گاز گرفتن انسان مانند ایكنیلا كورودنس منتقل میشوند.
آزیترومایسین بیشتر از كلاریترومایسین علیه سوشهای پاستورلا شامل پاستورلامولتی سیدا، ایكنیلا كورودنس و فوزوباكتریومها موثر است، در حالی كه كلاریترومایسین بیشتر از اریترومایسین روی سوشهای كورینه باكتریومها نظیر ویكلازوهلكوم، B تكتوم و P هپارینولیتیكا تاثیر دارد. در محیط in vitro، آزیترومایسین علیه E. coli، سالمونلا، كمپیلوباكتر، نایسر یا گنوره، هموفیلوس دو كری، اوره آپلاسما اوره آلیتیكوم و كلامیدیاتراكوماتیس فعالیت داشته است. آزیترومایسین در درمان عفونتهای تنفسی موثر است.
اثربخشی آن در درمان عفونتهای هموفیلوس آنفلوآنزا، مایكوپلاسما پنومونیه، مایكوپلاسماهومینوس، مایكوپلاسما كاتارالیس 4 تا 8 برابر موثرتر از اریترومایسین است. آثار آزیترومایسین در درمان لژیونلا پنوموفیلا و توكسوپلاسما گوندهای مشابه است.
عوارض دارویی:
در 1 درصد بیماران دریافتكننده این دارو تنها اسهال، تهوع و درد شكم رخ میدهد. سایر عوارض جانبی گزارش شده از كارآزماییهای بالینی در افراد بالغ احساس تپش قلب، سوءهاضمه، نفخ، استفراغ، ملنا، زردی، ترشح واژینال، واژینیت، نفریت، گیجی، سردرد، سرگیجه و خستگی است.
آزیترومایسین میتواند در بیماری كه سابقه بیماری دیگری ندارند موجب آنژیوادم و حساسیت به نور، كلستاز داخل كبدی، سندرم افزایش حساسیت و توكسیك پوسچولودرما و كری غیرقابل برگشت با دوز پایین شود. آزیترومایسین میتواند در بیماران مبتلا به منوكلئوز با مكانیسم نامعلوم موجب ضایعههای ماكولوپاپولر شود. آزیترومایسین میتواند سبب درماتیت تماسی شود.
تداخلهای دارویی:
آزیترومایسین با سیتو كروم P450 تداخلی ندارد و لذا تداخلهای دارویی آن مختصر است اما هنوز در بروشورهای دارویی آن احتیاط در استفاده آزیترومایسین با داروهای مهاركننده P450 گنجانده شده است. این تداخلها بیشتر بین وارفارین و آزیترومایسین است. تجویز همزمان آنتی اسید موجب كاهش حداكثر غلظت آزیترومایسین میشود.
اما به طور عمده میزان جذب كاهش نمییابد. تجویز روزانه آزیترومایسین همراه با ریفابوتین به دلیل علائم گوارشی و نوتروپنی به سختی تحمل میشود. تجویز همزمان دس لوراتادین و فكسوفنادین با آزیترومایسین موجب افزایش سطوح آزیترومایسین میشود.