زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

ماكروليدها و درماتولوژی

در شماره قبلی با مروری بر اندیكاسیون‌های معمول و عوارض جانبی و تداخل دارویی كلاریترومایسین آشنا شدیم در آخرین بخش این مقاله به كاربرد و اثرات داروی اریترومایسین می‌پردازیم.

اندیكاسیون‌های مصرف در درماتولوژی

در گذشته اریترومایسین در درمان استافیلوكوك اورئوس‌های مقاوم غیرمتی سیلینی، آكنه روزاسه، پری اورال درماتیت، آنتراكس، اریزیپلوئید، شانكروئید و لنفوگرانولوم و نروم به كار می‌رفته است. اما امروزه در درمان بسیاری از موارد فوق تركیب‌های جدیدتری جایگزین اریترومایسین شده است. یك مطالعه دوسویه كور در مقایسه اریترومایسین خوراكی با تتراسیكلین در درمان آكنه ولگاریس نشان داد كه 1 میلی‌گرم اریترومایسین روزانه برای مدت 4 هفته و سپس 333 میلی‌گرم در روز برای مدت 8 هفته در كاهش شدت آكنه آثار مشابه با تتراسیكلین خوراكی دارد. به رغم این ظهور پروپیونوباكتری‌های مقاوم به اریترومایسین موجب محدودیت مصرف اریترومایسین خوراكی شده است. اگرچه روی زنان باردار تحت درمان آكنه هیچ مطالعه اثبات شده‌ای وجود ندارد.

اطلاعات در مورد بی‌خطر بودن اریترومایسین به صورت غیرمستقیم از طریق مطالعه‌های دیگری به دست آمده است كه در آنها اریترومایسین به دلایل دیگری در طی باراری به كار رفته است.

مطالعه دیگری در مورد اثربخشی اریترومایسین در درمان پیتریازیس روزه‌آ نشان داد كه 250 میلی‌گرم اریترومایسین استئارات 4 بار در روز برای افراد بالغ و mg/kg-40-25 منقسم در 4 دوز در كودكان در پایان درمان موجب بهبودی كامل در 73 درصد بیماران شده است. مطالعه دیگری روی كاربرد اریترومایسین در درمان پیتریازیس روزه‌آ نتایج مشابهی داشته است. سرانجام مطالعه‌ها نشان دادند كه یك مورد از Confluent and Reticulate Papillomatosis با مصرف 1000 میلی‌گرم اریترومایسین روزانه به مدت 6 هفته برطرف شده است. نكته مورد توجه، افزایش سوش‌های مقاوم به اریترومایسین خصوصا استرپتوكوك پنومونیه، استرپتوكوك‌های گروه A و هموفیلوس آنفلوآنزا است. ظهور گونه‌های مقاوم به ماكرولید پاتوژن‌های معمول موجب محدودیت كاربرد این تركیب آنتی میكروبیال در آینده می‌شود. مطالعه‌ای روی جمعیت كودكان نشان داده است كه 50 درصد گونه‌های استرپتوكوك گروه A كه از حلق جدا می‌شوند به اریترومایسین مقاومند.

این نكته در هنگام درمان عفونت‌های بالقوه پوستی استرپتوكوكی خصوصا در كودكان و زنان باردار باید مورد توجه قرار گیرد كه هنوز این تركیب‌ها به طور گسترده مورد استفاده دارد.

اریترومایسین موضعی

ژل و محلول اریترومایسین موضعی، برای مدت‌های طولانی جزو درمان‌های استاندارد آكنه بودند. مقاومت 60 درصد پروپیونی باكتریوم آكنه‌ها به این تركیب موجب كاهش تمایل به استفاده از آن شده است. اریترومایسین 2-5/1 درصد در درمان پاپول‌های التهابی و پوسچول‌های آكنه موثرتر از پلاسبو بوده است. مطالعه‌ها نشان داده است كه محلول اریترومایسین 5/1 درصد می‌تواند به اندازه تتراسیكلین خوراكی موثر باشد. ژل 2 درصد، عملكرد بهتری از Vehicle دارد. محلول اریترومایسین 4 درصد و 2/1 درصد زینك استات در كاهش شدت پاپول‌های آكنه موثرتر از پلاسبو و تتراسیكلین خوراكی (250 میلی‌گرم دو بار در روز) بوده است.عوارض جانبی اریترومایسین موضعی شامل قرمزی، پوسته‌ریزی، تندرنس، احساس سوزش، خارش، irritation و خشك شدن است. اریتروماسین موضعی عوارض حساسیت‌زایی ضعیفی دارد و گزارش‌هایی در مورد درماتیت تماسی با آن در حد انگشتان دست است.

عوارض جانبی:

بیماران دریافت‌كننده اریترومایسین ممكن است دچار درد شكم، بی‌اشتهایی، اسهال، تهوع و استفراغ شوند. در مورد بروز اختلال‌های هدایتی قلب و واكنش‌های آلرژیك به صورت ضایعه‌های پوستی خفیف تا شدید و كاهش شنوایی برگشت‌پذیر گزارش‌هایی وجود دارد.اریترومایسین استولات می‌تواند موجب هپاتیت كلستاتیك شود كه با تهوع، استفراغ، درد شكم، زردی، تب و اختلال عملكرد كبدی و گاهی ائوزینوفیلی تظاهر می‌یابد.

تداخل‌های دارویی:

اریترومایسین با داروهای مهاركننده سیتوكروم‌های 3A4 و 1A2P450 تداخل دارد. این داروها شامل كاربامازپین، تئوفیلین، فنی‌توئین، دیگوكسین، وارفارین، ترفنادین و متیل پردنیزولون است. كلاریترومایسین كمتر از اریترومایسین سیتوكروم P450 را مهار می‌كند. اما تجویز همزمان موجب افزایش غلظت سرمی كاربامازپین، تئوفیلین و ترفنادین می‌شود. كلاریترومایسین ممكن است تا 20 درصد موجب كاهش جذب زیدوویدین شود. در حالی كه این اتفاق با آزیترومایسین رخ نمی‌دهد. مطالعه‌های جدید، نشان داده است كه در صورتی كه این دو تركیب به صورت جداگانه با فاصله حداقل 2 ساعت تجویز شود، در سطح زیدووودین كاهشی ایجاد نمی‌شود. با تجویز كلاریترومایسین با دیداوزین در 7 بیمار مبتلا به HIV 40 درصد افزایش در سطح زیر منحنی دیدانوزین ایجاد شد.

دیریترومایسین اندیكاسیون‌های مصرف در درماتولوژی

فعالیت آنتی میكروبیال دیریترومایسین با اریترومایسین مشابه است. دیریترومایسین علیه هموفیلوس آنفلوآنزا فعالیت ندارد. در مقایسه با سایر ماكرولیدهای جدید نسبت به اریترومایسین فعالیت قابل مقایسه یا كمتری دارد. این می‌تواند دلیلی باشد كه چرا این ماكرولید امروزه سهم بزرگی از بازار ماكرولیدهای در دسترس را در اختیار نداد. اثربخشی دیریترومایسین 500 میلی‌گرم هر 24 ساعت با اریترومایسین 250 میلی‌گرم 4 بار در روز در درمان عفونت‌های پوستی مقایسه شده است. شایع‌ترین پاتوژن به دست آمده استافیلوكوك اورئوس بود كه در 2/86 درصد بیماران درمان شده با دیریترومایسین و 8/78 درصد بیماران درمان شده با اریترومایسین ریشه‌كن شد. پاتوژن‌های دیگر استافیلوكوك‌های كواگولاز منفی و استرپتوكوك پیوژن بودند. 3 تا 5 روز پس از شروع درمان 96-6/93 درصد از بیماران دریافت‌كننده دیریترومایسین و 7/96-2/91 درصد بیماران درمان شده با اریترومایسین از لحاظ بالینی بهتر شده یا كاملا بهبود یافتند. دو مطالعه دیگر نتایج مشابه داشتند و یكی از آنها نشان دهنده تحمل بهتر دیریترومایسین به دلیل عوارض جانبی كمتر آن بود.

سایر كاربردها:

این داروها می‌توانند كاربردهای متفاوت دیگری نیز داشته باشند. كلاریترومایسین جزو رژیم های درمانی زخم معده محسوب می‌شود. استفاده از كلاریترومایسین و روكسیترومایسین (roxithromycin) در درمان كانسرها در حال ارزیابی است. اما به هر حال مطالعه‌های جدید این كاربرد را مورد شك قرار داده است. همچنین استفاده از اریترومایسین و سایر تركیب‌های این گروه به عنوان تركیب‌های پروكینتیك در حال ارزیابی است.

عوارض جانبی:

دیریترومایسین: در یك مطالعه درد شكم با دیریترومایسین (12 درصد) شایع‌تر از اریترومایسین (58/0 درصد) بوده است. سایر عوارض جانبی با شیوع كمتر سردرد، گیجی و افزایش آنزیم‌های كبدی هستند.