زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

سالك در دنيای جديد

عامل بیماری سالك، گونه‌های مختلفی از یك تك‌یاخته بنام لیشمانیا است كه در اثر گزش حشره‌ای كوچك به نام پشه خاكی منتقل می‌شود. شكل‌های مختلف بیماری در انسان عبارتند از: لیشمانیوز پوستی یا سالك، لیشمانیوز پوستی منتشر، لیشمانیوز پوستی- مخاطی و لیشمانیوز احشایی. میزان بروز لیشمانیوز پوستی سالانه بین 5/1-1 میلیون مورد است كه حدود 90 درصد از این تعداد در 7 كشور افغانستان، برزیل، پرو، ایران، عربستان سعودی، افغانستان، الجزایر، عربستان سعودی و سوریه رخ می‌دهد. شیوع این بیماری در جهان بالغ بر 12 میلیون مورد است و در 88 كشور جهان، 350 میلیون نفر در معرض خطر قرار

دارند.

 علایم بالینی:

از نظر بالینی، بیماری به دو شكل خشك و مرطوب دیده می‌شود.

1.نوع خشك یا انسانی

2.نوع مرطوب یا حیوانی

نوع خشك یا انسانی مخصوص مناطق شهری است. در این فرم بیماری ضایعه‌ دیر به زخم تبدیل می‌شوند. عامل بروز آن عموما لیشمانیا تروپیكا است. انواع مرطوب یا حیوانی مخصوص مناطق روستایی است كه در این نوع ضایعه‌ها زود زخم می‌شوند و لیشمانیای ماژور عامل آن است. علامت اولیه عفونت پیدایش ندول یا پاپول‌های قرمز در محل گزش پشه خاكی است. به تدریج ضایعه به صورت زخم‌هایی با حاشیه بنفش رنگ گسترش یافته و معمولا با بجا گذاشتن اسكار طی چندین هفته تا چند ماه خودبخود بهبود می‌یابد. اگرچه در اكثر موارد Cl بهبود خودبخودی دارد، اما باید به این نكته نیز توجه داشت كه نوع مرطوب یا نوع خشك هر دو می‌توانند زندگی بیماران را به شدت تحت تاثیر قرار دهد.

 نکته: نكته قابل ذكر دیگر اینكه لیشمانیوز پوستی دنیای قدیم و جدید از نظر اپیدمیولوژی، انگل‌های عامل بیماری، ناقلین، مخزن‌ها و همچنین تظاهرات بالینی، درمان‌های به كار برده شده و پیش‌آگهی كاملا متفاوت هستند. بنابراین، آنها را باید دو بیماری كاملا متفاوت در نظر گرفت.

درمان:

برای لیشمانیوز پوستی روش‌های درمانی بسیاری وجود دارد که از آن جمله می توان به درمان‌های فیزیكی و درمان‌های سیستمیك  اشاره کرد. درمان‌های فیزیكی شامل كورتاژ، جراحی، Grena ray (در گذشته)، سوزانیدن ضایعات (کوتریزاسیون)، سرمادرمانی (کرایوتراپی)، الكتروتراپی و لیزر است.

درمان‌های سیستمیك عبارتند از: تركیب‌های آنتی‌موان، پنتامیدین، اینترفرون، آلوپورنیول، ریفامپین، داپسون، داروهای ضد قارچ آزولی و ایمونوتراپی. در درمان لیشمانیای پوستی دنیای قدیم به طور كلی اثربخشی روش‌های درمانی دیگری چون فوتودینامیك‌تراپی، عوامل آزول موضعی، عصاره‌های گیاهی و سولفات روی در چندین كارآزمایی بالینی مورد مطالعه قرار گرفته است. تجویز سیستمیك یا درمان ضایعه‌ای تركیب‌های آنتی‌موان همچنان به عنوان روش درمان استاندارد لیشمانیای پوستی در نظر گرفته می‌شود. درمان‌های مختلفی برای درمان سالك استفاده می‌شوند.

1)‌ تركیب‌های آنتی‌موان پنج ظرفیتی شامل پنتوستام و گلوكانتیسم می‌باشد. اگرچه تجویز سیستمیك تركیب‌های آنتی‌موان پنج ظرفیتی به عنوان خط اول یا درمان استاندارد لیشمانیای پوستی دنیای قدیم به حساب می‌آید اما باید به این نكته توجه داشت كه هیچ‌گاه اثربخشی این دسته از تركیب‌ها با دارونما یا هیچ‌یك از گروه‌های درمانی دیگر در یك RCT با طراحی خوب مورد مقایسه قرار نگرفته است.

2)‌ پارامومایسین موضعی از سال 1985 برای درمان لیشمانیای پوستی مورد استفاده قرار گرفته است.

 3) تركیبات آزولی نظیر ایتراكونازول كتوكنازول استفاده شده است كه در بعضی مطالعات اثربخشی داشته است.

 4) سولفات روی

5) كرایوتراپی

 6) سایر درمان‌ها: كرم lmiquimed، آمفوتریسین موضعی B، دیمنازن استورات موضعی

درمان‌های فیزیكی دیگر نظیر فوتودینامیك‌تراپی، ترموتراپی، درمان با لیزر Co2، اگرچه طی چند ساله اخیر طیف وسیعی از روش‌های درمانی معرفی شده‌اند، اما خط اول درمان برای لیشمانیای حاد و همچنان تركیب‌های آنتی‌موان پنج ظرفیتی می‌باشد. از آنجایی كه اكثر مناطق اندمیك لیشمانیای حاد دنیای قدیم، كشورهای در حال توسعه یا عقب‌مانده هستند ملاحظه‌های اقتصادی مختلفی را باید در نظر گرفت كه همراه با كم‌هزینه‌ترین، موثرترین دارو انتخاب شود.