انواع پوست و مراقبت از آنها
پوست انواع مختلفی دارد و از آنجا كه نمیتوان نوع پوست خود را تغییر داد، باید روشهای صحیح كنترل و نگهداری از آن را بیاموزید.
خشكی پوست
پوست خشك موجب بروز چین و چروك شده و اغلب پوستهای خشك، دچار خارش، ترك خوردگی و پوسته پوسته میشوند. به طور كلی میتوان گفت، پوستهایی كه به مقدار كافی هیدراته میشوند، نرم و صاف و پوستهای كم آب، خشك و خشن هستند. معمولا این مشكل پوستی در زمستان تشدید میشود. گاهی حتی پوسته پوسته شدن شدید و تركهای عمیق منجر به التهاب و قرمزی پوست میگردد. خوشبختانه، در اكثر موارد خشكی پوست خفیف و موقتی و معمولا ناشی از محیط زیست و رطوبت كم و استفاده از صابونهای قوی است كه به راحتی میتوان آنرا در خانه درمان و از آن پیشگیری كرد. در موارد بسیار كمی خشكی پوست مزمن میشود و نیاز به ارزیابی پزشكی و درمان فوری خواهد داشت. اگر چه خشكی پوست میتواند در هر نقطهای از پوست ایجاد شود، ولی اغلب روی پشت دست دیده میشود و در افراد بالای 60 سال به دلیل كاهش چربی طبیعی پوست شایعتر است.
مراقبت از پوستهای خشك در منزل
تغییرات ساده در شیوه زندگی میتواند آبرسانی به پوست را بیشتر و از بیآبی و خشك شدن پوست پیشگیری كند. اگر مدت حمام خود را به 5 - 10 دقیقه محدود كرده و به جای آب داغ از آب ولرم و صابونهای ملایم استفاده كنید، رطوبت پوست شما حفظ خواهد شد. سه دقیقه بعد از حمام از یك مرطوب كننده یا پماد استفاده كنید و لوسیونها را كنار بگذارید كه بر خلاف باور عموم تاثیری در مرطوب ماندن پوست ندارد. مرطوب كنندهها نیز پوست را مرطوب نمیكنند، بلكه با ایجاد یك مانع حفاظتی مانع از دست رفتن آب بدن میشوند. بعد از هر بار شستن دستها با آب، مرطوب كننده بزنید. بهترین انتخاب پمادها و كرمهایی است كه حاوی اسید استیك، اوره، اسید هیالورونیك، گلیسیرین، لانولین و وازلین باشند.
اگر رطوبت نسبی منزل شما كمتر از 40 درصد است، بهتر است با استفاده از دستگاهای بخور رطوبت منزل را افزایش دهید. پوشاك خود را از پارچههای غیر تحریك كننده همچون پنبه و یا ابریشم انتخاب كنید. شستن لباسها با مواد شوینده بدون بو نیز، سوزش و خشكی پوست را كاهش میدهد. برای جلوگیری از عفونت تركهای پوست از پماد ضدباكتری استفاده كنید؛ به خصوص در قسمتهایی از پوست كه احتمال خونریزی وجود دارد. در صورت مشاهده هر یك از موارد زیر با پزشك مشورت كنید: هیچیك از روشهای درمان خانگی مؤثر واقع نشد. قسمتهای مختلفی از پوست، پوسته و یا دچار بثورات شود. خشكی پوست همراه با قرمزی و تورم باشد. زخمها باز و در اثر خاراندن دچار عفونت شوند. خشكی و خارش پوست موجب اختلال در خواب شود.
با توجه به علت خشكی پوست، پزشك كرمهای مقاوم، حاوی آلفاهیدروكسی اسیدهای بتاهیدروكسی، اوره، پروپلین گلیكول و یا كورتیزون تجویز میكند، در برخی موارد حتی داروهای قویتر تجویز میشود. با مراقبت مناسب در منزل و رعایت نكات ذكر شده میتوانید خارش، قرمز، پوسته پوسته شدن و یا تركهای پوستی را به حداقل برسانید و پوستی نرم و صاف داشته باشید.
پوست چرب
اگر پوست شما اغلب چرب و براق و جوشدار است، احتمالا نوع پوستتان چرب است. پوست چرب ناشی از ترشح چربی بیش از حد و سبوم تولید شده غدد چربی پوست است. بیشتر افراد به صورت ارثی و خانوادگی پوست چرب دارند. اگر چه نوسانات هورمونی به خصوص در دوران بلوغ، بارداری و یائسگی نیز نقش مهمی در تولید چربی و ایجاد آكنه ایفا میكند. برخی از داروها موجب چربی پوست میشوند. مردان به نسبت زنان كمتر دچار تغییرات هورمونی شده و به همین دلیل كمتر دچار این مشكل میگردند. پژوهشگران معتقدند كه غذاها نقش كمی در این زمینه دارند؛ بنابراین راحت باشید و هر چه دوست دارید، بخورید!
مراقبت از پوست چرب
از شستن زیاد پوست صورت خودداری كنید. اگر چه رعایت بهداشت موضوع مهمی است، ولی شستن زیاد پوست، تاثیری بر مقدار چربی آن ندارد و كمكی در این زمینه نخواهد كرد. محصولات ملایمی كه حاوی گلیسیرین یا اسید سالیسیلیك هستند، از مسدود شدن سلولهای پوست جلوگیری میكنند. از شستن پوست صورت با شیر نیز خودداری كنید؛ زیرا خود شیر حاوی مواد چربی است كه پوست را چربتر میكند. با متخصص پوست خود در مورد داروهایی كه چربی پوست را كاهش میدهند، مشورت كنید. رتینوئیدها كه هم با نسخه و هم بدون نسخه (نوع ضعیفتر آن) به فروش میرسند، چربی پوست را كاهش میدهند.
برای جلوگیری از بسته شدن منافذ باز پوست، تا زمانی كه پوست شما كاملا خشك نشده است، از مصرف داروهای موضعی خودداری ورزید. قبل از مصرف دارو، صورت خود را بشویید و خشك كنید. از هیچ نوع كرم، صابون و یا هر محصول پوستی كه حاوی چربی و روغن است، استفاده نكنید و حتما دقت كنید كه در هیچ یك از لوازم آرایشی شما نیز مواد چرب وجود نداشته باشند و اگر پوست شما نیاز به یك مرطوب كننده داشت، حتما آنرا با دقت انتخاب كنید، تا عاری از هر نوع چربی اضافی باشد. در تمام روزهای سال از ضد آفتاب حداقل با SPF15 استفاده كنید. یكی از راههای آسان، حذف چربی از روی پوست صورت بدون شستن آن، دستمالهای مرطوب هستند كه بدون شستن بیش از اندازه پوست، میتوانید چربی اضافی را از روی آن حذف كنید. در آخر اینكه، اگر مشكل چربی پوست شما جدی است و آكنههای بزرگی روی پوست صورتتان ایجاد میشود، حتما با یك متخصص پوست مشورت كنید تا با ارائه روشهای مراقبتی و دارویی این مشكل را رفع كند.
علل زیستمحیطی ایجاد خشكی پوست
رطوبت كم: اگر در منطقه آب و هوایی شمالی زندگی میكنید، ممكن است فقط در طول زمستان به خشكی پوست مبتلا شوید، ولی اگر در آب و هوای خشك زندگی میكنید. احتمالا خشكی پوست مشكل هر روز شما در طول سال خواهد بود.
حمام و شستشوی مكرر: آب داغ، چربیهای محافظ پوست را میشكند و از بین میبرد؛ به خصوص اگر از صابونهای تند و یا قوی استفاده كنید.
قرار گرفتن بیش از حد در معرض آفتاب و نور خورشید علاوه بر خشكی پوست و از بین بردن بافت كلاژن والاستین، موجب چین و چروك و ضعیف شدن و تیرگی پوست نیز میشود.
مشكلات پزشكی كه خشكی پوست را موجب میشوند
پسوریازیس اختلال خود ایمنی كه موجب انباشته شدن پوستهای مرده و خشكی شدید پوست میشود. اختلالات تیروئید كه تولید چربی پوست را كاهش میدهند. درماتیت اتوبیك (اگزما) كه حالت آلرژی است و سبب التهاب و خارش پوست میشود.
در برخی موارد خشكی پوست میتواند یك اختلال جدی و به طور بالقوه باعث بد شكلی و خارش شود. دیگر وضعیتهای پزشكی كه میتوانند موجب خشكی پوست بشوند، عبارتند از: دیابت، سوء تغذیه، بیماریهای كبد و كلیه، لنفوم و ایدز.
پوستهای تركیبی
مراقبت از پوستهای تركیبی نیازمند دقت و توجه زیاد است. معمولاً قسمتهای بینی، پیشانی و چانه، چرب و منطقه اشك و گونهها، خشك و قرمز هستند.
ژنها و هورمونها در داشتن پوست تركیبی نقش مهمی دارند و از آنجایی كه شما نمیتوانید نوع پوست خود را تغییر دهید، بهتر است روشهای مراقبت از آن را بیاموزید.
به تعادل رساندن پوست تركیبی: با پوستتان با لطافت برخورد كنید و صورت خود را با یك پاككننده ملایم یا ژل ضعیف و آب ولرم بشوئید. اگر از تونرها استفاده میكنید، محصولی را انتخاب كنید كه حاوی گلسیرین باشد. برای شستن منطقه T شكل صورت از محصولات حاوی اسید سالیسیلیك قوی استفاده كنید تا مانع از بسته شدن منافذ باز پوست شود و برای سایر قسمتهای صورت (گونهها) از محصول ضعیف و 1 درصدی آن استفاده نمایید. چند بار در ماه از ماسكهای مخصوص پوستهای مختلف استفاده كنید. بعد از شستن پوست اجازه دهید كه منطقه T شكل صورت شما كاملاً خشك شود و تا قبل از خشكی كامل پوست از مصرف هر نوع دارو و یا مرطوبكننده خودداری ورزید. روی گونهها و زیر چشمهایتان را همیشه با یك مرطوبكننده مرطوب نگه دارید و اگر احساس كردید كه صورت شما بیش از حد خشك شده است، با استفاده از كرمهای حاوی گلیسیرین و یا اسیدهای هیالوونیك، رطوبت آن را حفظ كنید.
هنگام خرید محصولات آرایشی بهداشتی، محصولاتی را انتخاب كنید كه منافذ پوست را باز و از مسدود شدن آن پیشگیری كند. كرم ضدآفتاب با SPF15 را فراموش نكنید. برای پاك كردن چربی از روی مناطق T شكل از دستمال مرطوب استفاده كنید تا مجبور به شستشوی زیاد آنها و خشك شدن بیشتر گونهها نشوید. افرادی كه پوست تركیبی دارند، باید هم روشهای مراقبتی پوست خشك و هم پوست چرب را بیاموزند و آن را در مناطق مختلف پوست خود اجرا كنند. صورت خود را روزی دو مرتبه با شویندههای ملایم بشوئید. روزانه حداقل 1 الی 6 لیوان آب بنوشید تا سموم بدن دفع و پوست هیدراته شود. خوردن مقدار زیادی سبزی و میوه، سلامت پوست را تضمین میكند. ورزش اكسیژن رسانی را به پوست و سایر بافتهای بدن افزایش میدهد و مواد مغذی را به پوست میرساند. خواب كافی در داشتن پوست خوب بسیار مؤثر است. برای مرطوب نگه داشتن گونهها كه خشك هستند، از ماسك سس مایونز نیز میتوانید استفاده كنید. مصرف محصولات حاوی اسیدآلفاهیدروكسی و رتینول میتواند موجب تعادل پوستهای تركیبی شود.
قسمتهای خشك پوست را فقط یك بار در طول روز بشوئید. اغلب افراد پوست تركیبی دارند، بهتر است برای یادگیری روشهای نگهداری از پوستهای تركیبی به پزشك مراجعه كنید. ماسك گل سرخ بهترین ماسك برای این نوع پوست است كه از تركیب یك قاشق چایخوری عسل، ماست، گلاب گل رز تهیه میشود. این مواد را به خوبی مخلوط كنید و برای 5 دقیقه روی پوست خود قرار دهید و تأثیر شگفتانگیز آن را ببینید.