خشکی پوست و مرطوب کنندههـا
شروع فصل پاییز با رنگارنگ شدن برگ درختان جلوهای وصف ناشدنی دارد ولی خصوصا در شرایط جوی ایران آب و هوای خشک این فصل معمولا شکایت خشکی پوست را به همراه دارد. لازم به ذکر است در صورتیكه محتوای آب پوست طبیعی باشد، پوست نرم، صاف، قابل ارتجاع و درخشان است. در حالت طبیعی یك حركت مداوم آب از لایههای عمقی پوست به طرف لایههای سطحی وجود دارد و در نهایت این آب از سطح پوست تبخیر میشود.
هنگامیكه پوست به عللی اعم از عوامل داخلی یا خارجی نتواند این میزان آب را حفظ كند، پوستی خشك حادث میشود. از عوامل خارجی میتوان مواجهه با آب و هوا یا باد گرم را نام برد. از طرف دیگر شستن بیش از حد پوست سبب از بین رفتن لایههای چربی محافظ پوست شده و پوست را خشك میكند. مواجهه پوست با بعضی مواد نیز از دسته عوامل خارجی محسوب میشوند.
تماس مداوم با شویندهها
تماس مداوم با مواد شوینده و پاك كننده (مانند جراحان و تكنسینهای آزمایشگاهها) نیز فرد را مستعد پوست خشك میسازند. همچنین درمانهایی كه برای آكنه انجام میشود اگر بیرویه و بیش از حد اعمال شود، میتواند پوست خشك ایجاد كند. عامل دیگر داخلی مربوط به توانایی پوست در نگهداری رطوبت پوست است.
یك عامل مهم، بالا رفتن سن است كه سبب كم شدن توانایی پوست در حفظ رطوبت میشود. همچنین بعضی از بیماریها مانند درماتیت آتوپیك از میزان این توانایی میكاهد. رژیمهای سخت، سوء تغذیه و كمبود مواد غذایی نیز میتواند سبب به هم ریختگی این سد حفاظتی شود. پوست خشك، ظاهری خشن و مات دارد و گاهی پوستههای ریزی روی آن دیده میشود. همچنین خطوط پوست در این موارد واضحتر به نظر میرسد. ممكن است خشكی پوست به حدی باشد كه سبب ایجاد خارش شود كه خود این امر پوست را مستعد عفونتهای باكتریال و قارچی میكند. هنگامی كه پوست به حد بالای خشكی برسد به آن Xerosis گفته میشود.
نكاتی در مورد مرطوب كنندهها
در مورد پوست نرمال باید از مرطوب كنندهای كه میزان چربی كمتری داشته باشد استفاده كرد. در مورد پوست مختلط یا صورتهای دارای T-zone (پیشانی، بینی و چانه) نباید در این محل ها كه چربتر از سایر نقاط صورت است از مرطوب كننده استفاده نمود. در مرطوب كننده ها افزودن رایحه میتواند تحریك كننده یا ناخوشایند باشد. در اینصورت باید از موادی استفاده شود كه اصطلاحا هیپوآلرژیك نامیده میشوند. مورد دیگر افزودن ضد آفتاب به مرطوب كننده است، اگر مرطوب كننده برای غروب و شب استفاده میشود نیازی نیست كه حاوی ضد آفتاب باشد. از طرف دیگر معمولا استفاده از یك لوسیون مرطوب كننده حاوی ضد آفتاب در صورتی كه قرار است چند ساعت در معرض آفتاب قرار بگیرید، توصیه میشود. به عنوان یك قاعده نباید پوست خشك را زیاد (بخصوص با صابون) شست، همچنین نباید با آب و هوای خشن برخورد داشت.معمولا استفاه از مرطوب كننده پس از شستن صورت توصیه میشود و باید آن را وقتی هنوز پوست كمی رطوبت دارد استفاده و به آرامی روی پوست پخش كرد. ماساژ زیاد توصیه نمیشود و ممكن است پوست را حساس كند. تعداد دفعات استفاده از مرطوب كننده بستگی به نوع پوست و نیاز آن دارد. باید مرطوب كننده را روی صورت و گردن مالید و اگر T- Zone صورت چرب است روی این قسمت از مرطوب كننده استفاده نگردد.
مرطوب کنندهها
كار عمده مرطوب كنندهها حفاظت از رطوبت پوست و دفاع در برابر آسیبهای محیطی است. معمولا همه افراد نیاز به استفاده از مرطوب كننده ندارند و افرادی كه پوستشان چرب است به مصرف مرطوب كننده احتیاجی پیدا نمیكنند. هر چند این افراد هم در مواجهه با هوای گرم و خشك، باد یا هوای سرد ممكن است نیاز به استفاده از مرطوب كنندهها پیدا كنند.
مرطوب كنندهها به اشكال مختلف امولسیون مایع، پماد و كرم دیده میشوند كه محتوای چربی و آب در این موارد با هم فرق میكند. مهمترین نكته در انتخاب یك مرطوب كننده توجه به نوع پوست است كه میتواند خشك، چرب، معمولی و مختلط باشد. برای پوستهای خشك باید از مرطوب كنندههای حاوی چربی استفاده كرد و استفاده صرف از جاذبالرطوبهها كافی نیست. در مورد پوستهای چرب نیازی به استفاده از مرطوب كننده نیست مگر در برخورد با آب و هوای گرم یا سرد.