پوست را بهتر بشناسيد
اگرچه چین و چروك صورت نشان از تجربه سالها زندگی و ماجراهای به یاد ماندنی است، ولی هیچ كس دوست ندارد كه آنها را روی صورت خود ببیند. اغلب رفتن به استقبال پیری و پذیرفتن اینكه دیگر جوان نیستیم، مشكل است ولی پیری حق هر انسانی است و تقریباً همه تجربه خواهند كرد.سن آدمها را از روی چهره آنها میتوان تشخیص داد؛ اگرچه برخی از افراد با اینكه سن آنها افزایش مییابد، صورتشان همچنان جوان باقی میماند و این موضوع بیشتر به ژنها مربوط میشود كه نقش مهمی در این زمینه دارند. علاوه بر ژن، تا حدودی میتوان با مراقبتهای روزانه از پوست، جوانی چهره را حفظ كرد و روند پیری را به تأخیر انداخت.درك ساختار پوست و چگونگی فعالیت آن این امكان را فراهم میسازد تا روشهای درمان و محافظت از آن را بهتر دریابیم و نشانههای پیری را معكوس كنیم.
دانش پوست
اگر تصور میكنید كه بدن از پروتئین مواد غذایی فقط برای ساختن عضلات استفاده میكند، كاملا در اشتباه هستید. علاوه بر ساختار عضلات پروتئینها در بسیاری از اعضای بدن مثل پوست و سیستمایمنی نقش دارند. كلاژن، الاستین و كراتین پروتئینهای اصلی پوست هستند. . بیشتر از 22 نوع كلاژن در بدن وجود دارد كه در ساختاراستخوانها،رگهای بدن ، رباطهاوبافت بینابینی نقش دارند. در واقع حدود یكچهارم از کل پروتئین بدن ما راكلاژن تشكیل میدهد كه مقدار قابل توجهی از آن در ساخت بزرگترین عضو بدن یعنی پوست كاربرد دارد. كلاژن پوست در درم(لایه عمقی پوست) قرار دارد و مثل یك چسب عمل كرده و بافتها را به یكدیگر متصل میكند . الاستین پروتئین دیگر درم است.کلاژن والاستین درم بصورت رشتهای قرار گرفته اند.
پروتئین لایه سطحی پوست (اپیدرم)كراتین است ،كه همراه باالیاف كلاژن والاستین از اجزا اصلی در ساختار پوست است. هنگامی كه جوان هستیم،الیاف كلاژن پوست ما بسیار انعطافپذیراست و همین امر موجب شادابی و جوانی پوست میشود؛ اما هر چقدر كه سن افزایش مییابد، قدرت بازسازی و انعطاف پذیری كلاژن کاهش مییابد و چینو چروكها به تدریج روی پوست نمایان میشوند. پیری پوست تحت تاثیر یکسری فاکتورهای داخلی مثل سن، ژنتیک و تغییرات هورمونی و یکسری فاکتورهای خارجی مثل تماس با نورخورشید، سیگار کشیدن، استرسهای روحی وجسمی شدید، تغذیه نامناسب و تماس با آلاینده های محیطی است.تماس پوست با نور خورشید، سیگار و آلایندههای هوا باعثایجاد ذراتی بنام رادیكالآزاد درپوست میشود،که روند پیری پوست را تسریع میکنند.این ذرات کلاژن پوست وDNA سلول را تخریب میکنند و باعثایجاد چروک میشوند. نکته قابل توجهاین است که 80 درصد رادیکالهای آزاد پوست توسط نور آفتابایجاد میشوند. تنها دفاع پوست در برابراین رادیکالهای آزاد رنگدانه پوست(ملانین)، برخی از آنزیمهای پوست و آنتیاکسیدانهایی است که از غذا وارد بدن میشوند.
نجات با آنتیاكسیدانها
آیا تا به حال شنیدهاید كه رژیم روزانه غذایی شما باید حاوی خوراكیها و غذاهای رنگارنگ و متنوع باشد؟ طبیعت بسیار هوشمندتر از ما است. به طور طبیعی میتوان روزانه با مصرف مواد غذایی متنوع و دریافت انواع ویتامینها، از پوست در برابر رادیكالهای آزاد محافظت كرد. غذاهای غنی از آنتیاكسیدانها همانند ویتامینهای E,C ، بتاكاروتن، سلنیوم، فلاونوئیدها و پلی فنول(چای سبز) با نشانههای افزایش سن مبارزه میكنند. موادغذایی که در این زمینه توصیه میشوند شامل آواکادو، انواع توت، میوه و سبزیجات زردرنگ، سبزیجات با برگ سبز تیره مثل اسفناج، آناناس، چای سبز و ماهی سالمون است. نازك وکدرشدن پوست، از بین رفتن خاصیت ارتجاعی، خشن شدن بافت و پیگمانتاسیون (ایجاد لكههای قهوهای پوستی).
اگرچه همه ما میدانیم كه آنچه میخوریم در حفظ زندگی سالم و جوان نگهداشتن پوست مهم است، ولی واقعاً چند درصد ما آن را رعایت میكنیم؟ مكملهای غذایی ساختار پوست را بهبود میبخشند و فرایند پیری را به تأخیر میاندازند. مراقبت از نور خورشید یكی دیگر از روشهای مراقبت پوست از پیری است. تا جایی که امکان دارد از تماس غیر ضروری با نور خورشید دوری کنید و از كرمهای ضد آفتاب برای حفاظت بهتر از پوست در برابر رادیكالهای آزاد استفاده كنید. مصرف موضعی آنتیاکسیدانها بصورت کرم هم در کاهش آسیبهای ناشی از رادیکالهای آزاد کمک کننده است.
وظایف پوست
پوست بزرگترین عضو بدن است و نقش بسیار مهمی در دفاع از بدن در برابر آلایندهها و متجاوزان محیط زیست دارد. در اینجا به چند وظیفه مهم پوست اشاره خواهیم كرد. پوست مانند یك گارد از بدن در برابر مواد مضر همچون میكروبها و اشعه ماورای بنفش محافظت میكند.در پوست پروتئینهای ضد میکروبی وجود دارد که مانع نفوذ میکروبها به داخل بدن میشوند. پوست شما همانند یك بارانی عمل میكند و مانعی در برابرورود و خروج آب است. خارجیترین لایه پوست به نام لایه شاخی باعثاین ویژگی است.سلولهای پوست ما به آب نیاز دارند؛ با این حال اگر سلولهای پوست خاصیت ضد آب نداشته باشند، تمام آب پوست تبخیر میشود و سلولها میمیرند. پس از حمام كردن خاصیت ضد آبی پوست به خطر میافتد؛ به ویژه هنگامی كه از صابون و یا پاككنندههای قوی استفاده میكنید. به همین دلیل ممكن است به سرعت آب خود را از دست بدهد و خشك شود. در این مواقع بهترین روش مراقبت از پوست، استفاده از كرمهای مرطوب کننده و لوسیونهای بدن بلافاصله بعد از استحمام است. پوست شما همانند یك كارخانه تولید مواد شیمیایی عمل میكند.
برای تبدیل نور خورشید به ویتامین D و حفظ بازسازی سلولها و ترمیم آسیبهای پوستی، واكنشهای پیچیدهای صورت میگیرد. ازمحصولات بهداشتی و آرایشی استفاده كنید كه مواد تشكیل دهنده آن به نوسازی سلولهای پوستی كمك كنند و ضد التهاب باشند. پوست همانند یك ترموستات درجه حرارت بدن را تنظیم میكند. وقتی كه گرممان است. پوست با عرق كردن موجب خنكی بدن شده و جریان خون را افزایش میدهد و حرارت از طریق پوست خارج میشود. در مقابل، هنگامی كه سردمان است، قطر عروق خونی كاهش مییابد، جریان خون كم میشود و حرارت بدن حفظ میگردد. در روزهای گرم مقدار زیادی مایعات بنوشید تا آبی كه به واسطه عرق كردن از بدن دفع شده است، جایگزین شود. پوست همانند یك گیرنده عمل میكند و اطلاعات را انتقال میدهد. اعصاب پوست به محركهای مختلف پاسخ میدهند، از جمله لمس، درد، فشار، درجه حرارت. پوست یک سیستم ایمنی قوی دارد که همراه با سیستم ایمنی مرکزی به دفاع از بدن کمک میکند.