همه چيز در مورد سلامت ناخن‌ها
روش‌های قدیمی از بین رفته‌اند، یادم می‌آید كه مادرم همیشه برای جلوگیری از ناخن خوردن من، آنها را مرتب كوتاه می‌كرد. ما از ناخن‌ها به عنوان ابزار استفاده می‌كنیم، مثل كندن پوست پرتقال، نواختن گیتار، خاراندن بدن، ولی صدمه زدن به آنها (عمدی و یا اتفاقی) موجب عفونت می‌شود و راه ورود باكتری‌ها و میكروب‌ها را برای جذب و ابتلا به انواع بیماری‌ها هموار می‌سازد.
آناتومی ناخن
داشتن ناخن‌های قوی و سالم، شاخص كلیدی سلامت است. ناخن‌ها از ورق‌های نازك كراتین ساخته شده‌اند. كراتین پروتئینی است كه هم در موها و هم در ناخن‌ها وجود دارد. هر ناخن از چندین بخش تشكیل می‌شود. صفحه ناخن قسمت رویی ناخن است كه در واقع آن را به عنوان ناخن می‌شناسیم و بستر ناخن بافت همبندی است كه زیر صفحه ناخن قرار دارد. این دو قسمت به یكدیگر متصل هستند و مویرگ‌ها در بستر ناخن قرار دارند و مواد مغذی و خون مورد نیاز آن را تامین می‌كنند. بخش حیاتی ناخن كه قسمت بزرگی از آن را نمی‌بینیم، ماتریكس نام دارد.
ماتریكس زیر كوتیكول در قاعده ناخن قرار دارد و عملكرد سلول‌های آن، موجب سلامت ناخن‌ها می‌شود. اگر ماتریكس آسیب ببیند، ناخن به خوبی رشد نخواهد كرد و رشد آن متوقف می‌شود. قسمتی از ماتریكس كه قادر به دیدن آن هستیم، Lunula (نیمه ماه) نامیده می‌شود كه تقریباً شبیه هلال ماه است و در انتهاب ناخن قرار دارد. بخش بعدی كوتیكول نام دارد كه از سلول‌های مرده تشكیل شده است و مواد خارجی را حفظ می‌كند. یكی از رایج‌ترین مشكلات مربوط به ناخن‌ها، شكستگی آنها است. قرار گرفتن بیش از حد در معرض مواد شیمیایی خشن و خشك همچون گرما و مواد شوینده، ناخن‌ها را ضعیف می‌كند. عفونت‌های قارچی و پوستی نیز از مشكلات عمده ناخن‌هاست.
نگهداری از ناخن‌ها
ناخن‌های خود را مرطوب نگه‌‌دارید
آیا می‌دانستید كه ناخن‌های شما كاملا بدون چربی است؟ زیرا آنها به‌طور طبیعی نمی‌توانند رطوبت را در خود نگه دارند. بنابراین با استفاده از یك مرطوب كننده رطوبت ناخن‌ها را تأمین و از خشك شدن و تضعیف بیش از حد آنان جلوگیری كنید. هیدراته نگه داشتن بدن و نوشیدن مقادیر كافی آب نیز میتواند به حفظ رطوبت ناخن‌ها كمك كند. استفاده از روغن زیتون بر روی لایه شاخی نیز موجب تغذیه و تامین مواد مغذی مفید برای ناخن و پوست می‌شود. البته مراقب باشید كه بیش از حد ناخن‌ها را مرطوب نگه ندارید، زیرا آلودگی و میكروب در محیط‌های گرم و مرطوب سریع‌تر رشد می‌كنند. استفاده از ناخن‌های مصنوعی میتواند موجب جذب بیش از حد رطوبت در اطراف ناخن‌هاشود و چسب آنها موجب آسیب جدی به ریشه ناخن‌ها خواهد شد. از لاك نیز زیاد استفاده نكنید، زیرا میتواند موجب آلرژی و عفونت جدی شود. استون موجود در لاك موجب خشكی بیش از حد ناخن‌ها می‌شود.
مكمل بیوتین
پژوهشگران دریافته‌اند كه ویتامین B، قدرت و استحكام ناخن‌ها را بهبود می‌بخشد و حتی برای تقویت و استحكام سم اسب نیز مفید است. زنان باردار بالای 18 سال باید روزانه بیش از 30 میكروگرم و زنان شیرده بیش از 35 میكروگرم بیوتین مصرف كنند. بیوتین در غذاهایی همچون چغندر، تخم‌مرغ، گوجه‌فرنگی، خیار و بادام یافت می‌شود.
جوش شیرین و نمك
میتوانید ناخن خود را با یك برس آغشته به مخلوط جوش شیرین و نمك تمیز كنید. نمك التهاب ناخن‌ها را كاهش می‌دهد. مانیكور كردن ناخن‌ها بعد از خیس كردن آنها در آب شور، آسا‌ن‌تر می‌شود. قبل از مانیكور كردن ناخن‌ها، آنها را در یك لیتر آب و 1 قاشق سوپخوری نمك به مدت 30 دقیقه خیس كنید.
پوشاندن ناخن‌ها
هنگامی كه با مواد شیمیایی كار می‌كنید، حتماً از دستكش استفاده كنید تا دست‌ها و ناخن‌های‌تان در برابر شكنندگی، عفونت و ترك و خشكی حفاظت شود.
مشكلات ناخن‌ها
برای كوتاه كردن ناخن‌ها، مقدار نمك دریا را با روغن بادام و روغن زیتون مخلوط كنید و ناخن‌ها را دقایقی در آن قرار دهید و سپس آنها را كوتاه كنید. رژیم غذایی متعادل داشته باشید و مقادیر زیادی آب بنوشید. از آنجا كه سلول‌های اطراف ناخن دائماً در حال باز‌سازی هستند، رژیم غذایی ناسالم، به سرعت روی ناخن‌ها تأثیر منفی می‌گذارد. اگر چشم‌ها پنجره‌ای از روح ما هستند، ناخن‌ها نشانگر سلامتی بدن هستند. كمبود مواد غذایی، استفاده از لوازم آرایشی و بهداشتی نامرغوب، كم‌خونی، بیمارهای‌تیروئید و . . . می‌توانند موجب زردی و شكنندگی ناخن‌ها شوند. ناخن‌ها بیش از دیگر قسمت‌های بدن از تغذیه نامناسب و عدم رسیدگی درست آسیب می‌بینند. مشكل ناخن‌ها میتواند نشان دهنده مشكل در بدن ما باشد. قسمت انتهای ناخن كه بستر ناخن نام دارد، از پروتئین كراتین ساخته می‌شود و فوق‌العاده حساس است. ناخن‌ها توسط ماتریكس‌های ناخن شكل می‌گیرند كه مجموعه‌ای از اعصاب، عروق لنفاوی و رگ‌های خونی است. ناخن‌ها و انواع اشكال مختلف با توجه به نوع ژنتیك فردی متفاوتند.
نشانه ناخن سالم
صاف، محكم و شفاف كه رنگ صورتی آن از زیر صفحه ناخن پیداست. رنگ صورتی ناشی از شبكه‌ای از رگ‌های خونی است و در صورتی كه ماتریكس ناخن به اندازه كافی مواد مغذی دریافت نكند، رنگ ناخن تغییر می‌كند. خوشبختانه مشكلات ناخن با تغییرات رژیم غذایی، ویتامین‌ها و مكمل‌ها به سادگی قابل درمان است.
ناخن‌های شكننده و حساس: كمبود رطوبت و یا ویتامین B و بیوتین موجب شكنندگی و حساسیت ناخن‌ها می‌شود. مصرف 2000 میكروگرم بیوتین روزانه برای داشتن ناخن‌های سالم كافی است. بادام زمینی، عدس و گل كلم، غنی از بیوتین هستند. ناخن‌ها را میتوانید از داخل با مصرف روزانه 1000 میلی‌گرم روغن ماهی كه حاوی ایكوزاپنتالوئیك اسید (EPA) و اسید دكوزاهگزا توئیك اسید (DH) است و نوشیدن مقادیر كافی آب، مرطوب نگه دارند و از خارج روزانه دوبار آنها را با روغن طبیعی بادام مرطوب كنید. پوشیدن دستكش هنگام شستن ظرف‌ها و كار با مواد شیمیایی را فراموش نكنید.
خم شدن ناخن‌ها: انحنای ناخن‌ها معمولا ناشی از كمبود آهن است و برای درمان این مشكل در صورت تایید آزمایش‌ها مبنی بر كمبود آهن، روزانه از 325 میلی‌گرم سولفات آهن استفاده كنید.
لبه‌های افقی و یا فرورفتگی: دلیل ایجاد این فرورفتگی‌ها میتواند تب بالا، كمبودهای تغذیه‌ای، پسوریازیس و یا ترومای ناشی از جراحی باشد. مصرف پروتئین كافی (حد مجاز توصیه شده روزانه 55 گرم) به درمان این مشكل كمك می‌كند مصرف مكمل 000/10 واحد ویتامین A به همراه 3 میلی‌گرم سیلیكون در تقویت ناخن‌ها موثر است.
ناخن‌های زرد: دلیل تغییر رنگ ناخن‌ها و گرایش آنها به زردی معمولا كمبود ویتامین E و یا پوشش همیشگی آن با لاك است كه مانع از تنفس ناخن‌ها و رسیدن اكسیژن به آن می‌شود. برای رفع زردی ناخن‌ها، حتما روزانه 400 واحد ویتامین E مصرف كنید و خوردن بادام، فندق، بادام زمینی، سیب‌زمینی شیرین و روغن جوانه گندم را فراموش نكنید.
قارچ: علت ایجاد قارچ روی ناخن‌ها، مخمر یا باكتری ناشی از قرار گرفتن مستمر ناخن‌ها در معرض گرما و رطوبت است. عفونت‌های قارچی به سرعت رشد می‌كنند؛ به‌ویژه در ناخن‌های پا كه بیشتر مستعد ابتلا به قارچ هستند. نشانه‌های ابتلا به عفونت قارچی عبارت است از، زرد یا سبز شدن رنگ ناخن‌ها، ضخامت و یا جدایی صفحه ناخن از بستر ناخن راه درمان آن خیساندن ناخن‌ها در محلول ضد میكروبی همچون روغن درخت چای به مدت 15 دقیقه در روز است.
لكه‌های سفید روی ناخن‌ها: ضربه و یا كمبود روی از دلایل اصلی ایجاد لكه‌های سفید روی ناخن‌هاست و موثرترین روش درمان آن، مصرف 500 میلی‌گرم روی در روز می‌باشد. به جای مصرف مكمل میتوانید روی مورد نیاز بدن را با گنجاندن، گوشت قرمز و یا دانه كنجد و نخود در رژیم غذایی خود تامین كنید. لكه‌های سفید ناشی از ضربه با رشد ناخن به تدریج محو می‌شوند. خم شدگی ناخن‌ها و انحنای آنها به سمت بالا ناشی از ابتلا به بیماری تیروئید است و در برخی موارد شكنندگی ناخن‌ها نیز به دلیل كم‌كاری و یا پركاری بیش از حد تیروئید می‌باشد. زردی ناخن‌ها میتواند ناشی از ابتلا به برونشیت مزمن و رنگ آبی آنها نشان دهنده مشكلات گردش خون و قرمزی بستر ناخن ناشی از ابتلا به بیماری‌های قلبی و رنگ سفید آنها نشانه ابتلا به بیماری‌های كبدی باشد در تمامی این موارد باید بیماری مربوطه را درمان كرد.
