رازهای برای زيـبايی پوست
Skin Care عملی است كه فقط متخصص پوست قادر است سئوالات موجود به آن را پاسخ دهد. هدف مراقبت پوستی كاهش اختلال در عملكرد پوست و تقویت، شادابی و سلامت آن است. این عمل مشتمل بر بیمارانی است كه مشكل پوستی دارند یا پوست سالمیدارند به این خاطر كه هوا آفتابی و ابری یا سرد است و ما باید اختلال عملكرد پوست را كه در این شرایط آب و هوایی پیش میآید، تصحیح كنیم.
صابونها و پاك كنندهها
از این تركیبات برای پاك كردن سریع آرایش، چربی و كثیفی از سطح پوست استفاده میشود. مدتها صابون به عنوان پاك كننده اصلی بود، ولی امروزه پاك كنندههایی جایگزین صابون شدهاند چرا كه رطوبت پوست را بهتر حفظ میكنند.
پاك كردن پوست اساس حفظ سلامت پوست است. این تركیبات در مورد پوست خشك باید ملایم بوده و صابون همراه با مرطوب كننده باشد.
بهتر است علاوه بر شستن صورت از مالش آرام پوست هم استفاده شود و Scrub هم انجام شود.
پس از خشك كردن پوست، مالش و اصطكاك شدید آن را تحریك میكند و نباید اینكار انجام شود و خشك كردن توسط یك حوله نرم انجام میشود.
جهت شستشوی صورت باید از آب ولرم استفاده شود و از مصرف آب خیلی سرد یا خیلی گرم خودداری گردد.
در بعضی از موارد صابونهای مخصوص پوست دچار جوش استفاده میشود كه حاوی تركیب آنتیباكتریال و یا بنزوئیل پروكسید است.
بعضی پاك كنندهها به شكل كرم یا امولسیون هستند كه مزیت بیشتری نسبت به صابون و آب ندارند، ولی نباید به عنوان مرطوب كننده استفاده شود. این تركیبات برای پاك كردن آرایش چرب كه مقاوم به آب است، توصیه میشود.
این تركیب برای افراد با پوست ظریف توصیه میشود؛ اگر چه این مواد باید با آب شسته شوند.
كرمهای دور چشم
این كرمها در واقع شبیه مرطوبكنندهها، اما بسیار گرانتر هستند؛ به دلیل اینكه ماده فعال مرطوب كنندههای دور چشم میتواند تحریك كننده باشد. این تركیبات باید برای پوست نازك اطراف چشم قابل تحمل باشد و میزان رطوبت مورد نیاز نیز در استفاده از این تركیبات ملاك است.
پوست های خشك
در پوستهای چرب یا متمایل به چرب، نیاز به مرطوب كننده نیست، بجز مواقعی كه پوست خشكتر میشود؛ مثلاً در معرض هوای سرد و خصوصاً در پوستهای مستعد آكنه نباید از مرطوب كننده معمولی استفاده شود.
در پوستهای طبیعی یا نزدیك به طبیعی باید از مرطوب كنندههایی كه حداقل چربی را دارند، استفاده كرد.
در پوستهای تركیبی در نواحیT-zone نباید از مرطوب كننده استفاده شود و باید از تركیبات فاقد چربی استفاده كرد. تیپ پوستی همچنین در نیاز به تكرار استفاده از مرطوب كننده موثر است. در پوستهای خشك تر، دفعات تكرار باید بیشتر شود. مرطوب كنندهها بایستی به صورت كامل روی پوست مالیده شود و سپس با آب شسته شود.
مرطوب كنندههای بدن و صورت
این تركیبات برای حفظ سد پوستی لازم است و اثرات ضد پیری نیز دارند. بعضی از بیماران دچار آكنه عنوان میكنند كه چون پوستشان دارای ضایعه است، مجبورند آن را خیلی خشك نگه دارند؛ در حالیكه در این افراد استفاده از محلول یا كرم oil free مناسب است و این تركیبات باید دارای خاصیت غیر كومدوژن باشند. در صورتیكه بدن خشك نباشد، استفاده از مرطوب كننده لازم نیست؛ ولی در بعضی افراد مرطوب كردن بدن نیز لازم است.
مهمترین فاكتور در انتخاب نوع مرطوب كننده تعیین نوع پوست است.
پوست خشك: فاقد درخشندگی است. منافذ به سختی قابل تشخیص است و این افراد معمولاً پوستهای روشنتری دارند. در افراد با پوست بسیار خشك گاهی پوسته پوسته شدن و ترك پوستی قابل مشاهده است.
پوست چرب: این پوست براق به نظر میرسد و به خصوص در ناحیه پیشانی، بینی و چانه، در لمس چرب است. منافذ پوستی درشت دیده میشود. این افراد مستعد آكنه در بلوغ هستند.
پوست طبیعی: حالتی بین خشك و چرب است و هنگام لمس نه براق و نه چرب میباشد. به نظر مرطوب میرسد. منافذ پوستی درشت نیستند.
پوست تركیبی: T-Zore این پوستها كه در نواحی پیشانی، پل بینی و مركز چانه كه فعالیت غدد سبابه شدیدتر است، چرب میباشد.
شاداب كنندهها
هدف استفاده از این تركیبات برطرف كردن چربی و یا باقیمانده صابون است؛ ولی علاوه بر آن اثر نرم كننده نیز دارند. در مواردیكه شویندههای قلیایی استفاده میشود، شاید مصرف این تركیبات ضروری به نظر برسد. در صورتیكه رتینوئید مصرف میكنید، چون این تركیبات پوست را قرمز، ملتهب و دچار خارش میكنند، در صورت استفاده از تركیبات فاقد الكل مفید است.
این تركیبات پوست را خنك و شاداب نشان میدهند و بهصورت موقت منافذ پوستی را میبندند و چربی لایه خارجی پوست را میبرند. Astringents غالباً شامل آلومینیوم یا نمكهای روی هستند كه منافذ پوستی را میبندند؛ ولی این اثر جنبه علمیندارد. از طرفی این تركیبات منتول یا كامفور دارند كه پوست را خنك و شاداب میكنند. امروزه كه استفاده از صابونهای مدرن (Soapless Soap) رایج شده است، شست وشوی صورت با آب برای پاك كردن كامل صابون كافی است و مصرف این تركیبات غیر ضروری است.فرآوردههای افتر شیو (Aftershave) غالباً شامل این تركیبات و حاوی آب و الكل هستند.
در صورتیكه بیمار از تركیبات آنتی اكسیدان موضعی استفاده میكند، بهتر است فرم ژل یا اسپری باشد.
نكات ضروری در مورد آفتاب
1- سعی كنید در ساعات اوج گرما بیرون از منزل نباشد (ساعت 9 صبح تا 4 بعدازظهر)
2- در ساعات فعالیت خارج از منزل، از كلاه یا نقاب یا لباس مناسب استفاده كنید، چرا كه امواج خورشید از سطح آب، شن و برف ساطع میشود. امواج خورشید از هر سطح قابل رفلكس بازتاب دارد.
3- روزهای ابری كه به نظر خنك تر میرسد، نیز مانند سایر روزها است و حفاظت از آفتاب كاملاً ضروری است.
4- در روزهای برفی، احتمال سوختگی بسیار زیاد است؛ بنابراین حفاظت از صورت و گوشها ضروری است.
5- SPF لباسهای بسته به نوع لباس متفاوت پوشش حدود 4 یا بیشتر است. افرادی كه لباسهای نازك یا تیشرت سفید میپوشند، حدود 20 درصد از امواج خورشید را جذب میكنند و بقیه را عبور میدهند. پوشیدن لباس خیس، حفاظت آن را در برابر نور آفتاب 40-30 درصد كاهش میدهد.
6- استفاده از ضد آفتابها با SPF حداقل 15 ضروری است.
نكات مفید در مورد ضد آفتابها
بینی، بیشترین تماس را با نور خورشید دارد و در خطر بالاتری از آسیب ناشی از نور آفتاب است. بعلاوه، بیشتر تومورهای سرطانی پوست، روی بینی دیده میشود؛ بنابراین استفاده مكرر از ضد آفتاب روی بینی لازم است.
استفاده از ضد آفتاب باید به صورت دائمی باشد.
استفاده از عینك آفتابی علاوه بر محافظت از چشم، از پوست نیز محافظت میكند و باید به گونهای باشد كه 100 درصد امواج ماورای بنفش را جذب نماید؛ چرا كه تماس با نور خورشید چینهای پوستی اطراف چشم را مشخص تر میكند. بهتر است عینك آفتابی فرم چشم را داشته و یا لبههای وسیعتری داشته باشد تا از امواج نوری جلوگیری كند.
استفاده از كلاه نیز میتواند SPF حدود 3 داشته باشد؛ البته در صورتی كه لبههای پهنی داشته باشد. البته به تنهایی كفایت نمیكند و ضد آفتاب با SPF مناسب نیز لازم است.
حفاظت از لبها: ضد آفتاب بایستی روی لبها هم مالیده شود. معمولاً تومورهای لب در مردان شایعتر است؛ خانمها غالباً از lipStick استفاده میكنند كه مثل ضدآفتابهای فیزیكی به عنوان فیلتری اشعه خورشید را بلوك و از نفوذ اشعه خورشید و بروز تومور پوستی جلوگیری میكنند.
سایه بان یا نورگیر شیشه ماشین نیز از موارد ضروری است؛ چرا كه بیشتر امواج مضر خورشید از شیشه عبور میكند و میتواند اثرات تخریبی تجمعی داشته باشد.
مراقبت از پوست
برای مراقبت از پوست به موارد زیر توجه كنید:
1- مراقبت از آفتاب
2- مراقبت از خشكی پوست
3- عدم مصرف سیگار
4- عدم اسكراب پوستی در پوست دارای ضایعه
5- استفاده از محصولهای غیر كومدوژن در بیماران مبتلا به آكنه
1- صابونها و پاك كنندهها
2- تونرها، قابضها (Astringents)، شفاف كنندهها (Clarifiers)
3- مرطوب كنندهها
4- كرمهای دور چشم
5- ضد آفتابها
6- لایه بردارها
7- ماسكها
ماسكها (Masks)
ماسكها یك سیستم انتقالی هستند و بیماران معمولاً این فرآوردهها را برای سفت كردن پاك كردن عمقی منافذ پوستی و مرطوب كردن پوست استفاده میكنند. بیشتر افراد نسبت به این فرآوردهها رغبت نشان میدهند؛ چرا كه در مدت كوتاهی انواع متفاوتی از محصولات را روی صورت میگذارند و حس ماسك گذاشتن را دوست دارند؛ ولی منافع این فرآوردهها فقط تا زمانی است كه روی پوست قرار دارند. بهتر است این محصولات هفتهای یكبار روی پوست بكار روند. بعضی از آنها با اثرات درمانی به عنوان ماسك مشابه به كار میروند. Skin care به سن، جنس، تیپ پوستی بیمار، حساس بودن، چرب بودن و روش زندگی (كار در خارج از منزل یا خانه داری) و میزان كار در روز یا شب بستگی دارد. عامل دیگر نژاد است. به عنوان مثال استفاده از تركیبات ضد آفتاب حاوی روی میكرونیزه یا تیتانیوم در افراد با پوست سبزه یا سیاه ظاهر ماسكه ای ایجاد میكند.
انواع ضد آفتابها
ضد آفتاب فیزیكی: حاوی موادی مشابه تالك، مثل تیتانیوم است.
ضد آفتاب شیمایی: امواج خورشید را جذب میكند. میزان جذب به مواد اختصاصی موجود در محصول و غلظت آنها بستگی دارد. مواد اصلی موجود در این ضد آفتابها شامل اكسی بنزون، بنزوفنون و پارا آمینوبنزوئیك اسید (PABA) است. بیشتر ضد آفتابهای شیمیایی 95 درصد اشعه UVB را جذب میكنند؛ ولی اغلب آنها UVA را جذب نمیكنند. ضد آفتابهای شیمیایی از گروه بنزوفنون كه مثل ضد آفتابهای فیزیكی امواج ماورای بنفش را تقریباً به طور كامل بلوك میكنند، SPF معادل 15 دارند. به طور كلی ضد آفتاب ایدهآل هر دو فاكتور شیمیایی و فیزیكی را به طور تركیبی دارا است.
SPF: بر اساس FDA درجه حفاظت از امواج نورماورای بنفش را نشان میدهد.
میزان اثربخشی كه در SPF تعریف میشود، با بروز قرمزی در پوست در معرض آفتاب مشخص میگردد. كه به اریتم معروف است. بروز حداقل دوز ایجاد كننده اریتم یعنی حداقل میزان تابشی كه باعث بروز قرمزی پوست میشود و این میزان تابش از فردی به فرد دیگر متفاوت است. به عنوان مثال اگر فرد بدون هیچ ضد آفتابی 10 دقیقه طول بكشد تا دچار اریتم شود، همان تابش با ضد آفتاب دارای SPF 15، 150 دقیقه طول میكشد (15 ×10).
محصولات مقاوم به آب: تا 40 دقیقه پس از تماس با آب تازه از پوست محافظت میكند.
محصولات ضد آب: محافظت از پوست را تا 80 دقیقه پس از تماس با آب تازه انجام میدهند.
محصولی كه بیش از 25% اثربخشی خود را پس از 40دقیقه شناكردن از دست ندهد به عنوان Water resistant است.
محصولی كه بیش از 25 درصد اثر بخشی خود را پس از 40 دقیقه شنا كردن از دست بدهد، مقاوم به آب نیستند و باید به طور مكرر از آنها حین شنا كردن استفاده كرد.
حساسیت پوستی: این مشكل بیشتر در برابر با ضد آفتابهای شیمیایی دیده میشود. در گذشته PABA كه در بیشتر ضد آفتابها وجود داشت، ایجاد حساسیت میكرد؛ ولی در سالهای اخیر اكسی بنزون و گروه بنزوفنون تحریك پوستی كمتری ایجاد میكنند و جایگزین PABA شدهاند.
ضد آفتابهای فیزیكی باعث واكنش پوستی نمیشوند. در بیشتر موارد علت حساسیت پوستی به ضد آفتاب سایر مشتقات آنها مثل عطر یا نگهدارندههاست و نه خود ضد آفتاب.
بهترین SPF ضد آفتاب باید 15 و بالاتر باشد. برای افراد با تیپ پوستی 1 یا 2 و افراد با ریسك بالا، مثل كسانی كه در خطر تومور پوستی هستند، SPF 30 یا بیشتر لازم است.
SPF توصیه شده نه تنها به تیپ پوستی فرد، بلكه به میزان زمان تابش نور آفتاب نیز بستگی دارد.