چه بیماری‌هایی در دوران سالمندی شایع‌تر است؟
در بررسی انجام شده دیده شده كه افراد 75 ساله و بالاتر به طور متوسط در حدود 5/3 بیماری رنج می برند كه شایع‌ترین بیماری‌هایی كه موجب مرگ و میر می‌شوند عبارتند از:
1- بیماری‌های قلبی عروقی
2- سرطان‌ها
3- سكته‌های مغزی
ولیكن شایع‌ترین بیماری‌های مزمن كه مزاحم هستند ولی ارتباط مستقیمی با مرگ و میر ندارند عبارتند از:
1- فشارخون بالا
2- بیماری‌های مفاصل و آرتروز
3- سنگینی گوش
4- ضعیفی چشم
5- بیماری‌های عروق كرونر قلب
برای مبارزه با این مشكلات راهی وجود دارد؟
بلی – پیشگیری؛ پیشگیری در سه سطح می‌توان انجام گیرد.
پیشگیری سطح اول، پیشگیری سطح دوم و پیشگیری سطح سوم.
پیشگیری اولیه
هدف از پیشگیری اولیه جلوگیری از بروز مشكلات و بیماری‌هاست.
روش: آموزش شیوه زندگی سالم كه بایستی از جوانی آغاز شود و تا دوران سالخوردگی دقیقا اجرا گردد؛ مانند: تغذیه مناسب، پیشگیری از چاقی (یا فقر غذایی)، ورزش و فعالیت بدنی مناسب و پیشگیری از پوكی استخوان، پیشگیری از حوادث (سقوط، شكستگی‌ها، صدمات مفصلی)، قطع سیگار، الكل، و واكسیناسیون در دوران سالمندی.
پیشگیری ثانویه
هدف از این مرحله از پیشگیری كشف زودرس بیماری‌ها و درمان كامل آنها قبل از ایجاد معلولیت و ناتوانی است؛ لذا برنامه‌های غربالگری برای جستجوی بیماری‌های و سرطان‌ها و معالجات دوره‌ای سالمندان مطرح می‌باشد.
غربالگری بیماری‌هایی از قبیل فشارخون، بیماری قلبی، سرطان‌ها (ریه، پروستات، پستان، روده و...) زوال عقل، افسردگی، دیابت و...
پیشگیری ثالثیه
كه همان بازتوانی افراد است. متاسفانه بیماری معلولیت ایجاد می‌كند، لذا بازتوانی و كمك به فرد جهت برگشت به انجام حداكثر فعالیت‌ها بسیار مهم بوده و جلوگیری از زمین‌گیر شدن، زخم بستر و... می‌باشد.
توانبخشی شامل فعالیت‌های مختلفی از قبیل فیزیوتراپی، كاردرمانی، گفتار درمانی و آموزش‌های لازم برای معلولیت‌ها ایجاد شده و استفاده از وسایل كمكی مانند سمعك، ویلچیر، واكر و قالب‌ها و... است.
چرا با پیر شدن افراد، فرایند بیماری نیز در آنان تسریع می‌شود؟
همان‌طور كه آهن در هوای آزاد با اكسیژن تركیب می‌شود و به اصطلاح خودمان زنگ می‌زند و این زنگ زدن یعنی خراب شدن آهن و از دست رفتن قوام و كاركرد آن، هنگام سوخت و ساز غذا در درون سلول‌ها نیز كمی اكسیژن به صورت رادیكال آزاد تولید می‌شود كه همان مسأله اكسیداسیون با پروتئین‌ها و آنزیم‌های مختلف سلولی پیش می‌آید.
این اكسیژن به صورت رادیكال آزاد، خطرناك است و میل تركیبی شدیدی برای تركیب شدن با بقیه محتویات درون سلولی دارد كه باعث تغییر شكل و تغییر كاربری آنها شده و به اصطلاح سلول دچار تخریب می‌شود.
البته سلول‌ها برای مبارزه با این پدیده، مكانیسم دفاعی به نام آنتی‌اكسیدانت دارند. وجود مواد آنتی‌اكسیدانی مثل ویتامین‌های C، A و E و برخی عناصر كمیاب، رادیكال آزاد را فورا خنثی می‌كنند و نمی‌گذارند سلول صدمه ببیند. در دوران سالمندی این دفاع آنتی‌اكسیدانی ضعیف است و سلول‌ها بیش از پیش صدمه می‌بیند. شاید هم اثر تجمعی تخریب‌های جزئی سال‌های گذشته، در دوران سالمندی خود را بیشتر نشان می‌دهد.
بنابراین دانشمندان به این فكر افتادند كه راهی برای كاهش تولید این اكسیژن رادیكال آزاد بیابند. مطالعات تجربی نشان داد كه اگر میزان مصرف كالری یا غذای روزانه حدود 25 درصد كاهش یابد منجر به تولید كمتر رادیكال آزاد و افزایش طول عمر می‌شود كه این مطالعه بر روی میمون‌ها نیز تایید شد.
لذا در حال حاضر رژیم غذایی مناسب، فعالیت بدنی روزانه و جلوگیری از چاقی بهترین راهكار برای سالم پیر شدن است؛ همان موضوع كه در مبحث پیشگیری اولیه به آن توجه ویژه‌ای می‌شود.
برای خواندن بخش اول- سالمندی و پیامدهای آن- اینجا کلیک کنید.
