دکتر حسین محمد ربیع : جراح و متخصص چشم، فلوشیپ سگمان قدامی و پیوند قرنیه ؛ مرکز فوق تخصصی چشم پزشکی بصیر
تحریریه زندگی آنلاین : گلوکوم یا آب سیاه چیست؟ گلوکوم بیماري عصب بینایی است .این بیماري معمولا در ابتدا علامتی ندارد اما با عدم تشخیص و درمان به موقع و پیشرفت آن بتدریج علائمی چون تاري دید و از بین رفتن دید محیطی پیدا مي‌‌شود .از آنجائی‌که صدمات ناشی از گلوکوم غیرقابل برگشت است، تشخیص و درمان به موقع معمولاً باعث حفظ دید باقیمانده مي‌‌گردد، در حالی‌که اگر بدون درمان باقی بماند منجر به نابینائی غیرقابل برگشت خواهد شد.
بیشتربخوانید:
راهکارهای تغذیه ای برای آب سیاه چشم
چه چیزي باعث گلوکوم می‌شود؟
مایع زلالی به نام زلالیه دائماً درحال ساخته شدن وترشح درچشم است .اگر مسیر تخلیه به هرشکلی بسته شود مایع نمی‌تواند ازچشم خارج شده و فشار چشم بالا می‌رود . فشار چشم حدود 15-21 میلی‌متر جیوه طبیعی فرض می‌شود. این فشار اگر بالاتر از حد نرمال باشد موجب آسیب عصب بینایی می‌گردد .گلوکوم گاهی با برخی عوامل یا بیماری‌هاي دیگر بروز مي‌‌کند، مثلاً استفاده از داروی کورتون در طولانی مدت مي‌‌تواند باعث گلوکوم شود. عوامل دیگرشامل ضربه، جراحی‌هاي چشمی، التهاب چشم، عفونت، آب مرواریدي که بیش ازحد رسیده باشد، مي‌‌باشند. انواع گلوکوم عبارتند از: گلوکوم مزمن، گلوکوم حاد، گلوکوم مادرزادي
گلوکوم مزمن
خطر بروز این نوع گلوکوم با افزایش سن بیشتر می‌شود با گذشت زمان محل تخلیه زلالیه بخوبی کار نمی‌کند و خروج مایع بخوبی انجام نمی‌شود و فشارداخل چشم بتدریج بالا می‌رود درنتیجه عصب بینائی بتدریج صدمه می‌بیند .
گلوکوم حاد
در بعضی از چشم‌ها که اغلب اندازه کوچکی داشته و دوربین هستند ممکن است عنبیه به زاویه تخلیه بچسبد و آنرا کاملاً ببندد، در نتیجه فشار چشم به سرعت بالا رفته و حمله گلوکوم زاویه بسته حاد ایجاد می‌گردد. این حمله ممکن است در نور کم، قطرههاي گشاد کننده مردمک، داروهاي آنتی هیستامین یا سرماخوردگی و برخی داروهاي آرامبخش و ضدافسردگی ایجاد شود .
بیشتربخوانید:
6 خوردنی مفید برای تقویت چشم‌ها
علائم ونشانه‌ها
تاري دید، درد شدید چشم، سردرد، قرمزي چشم، دیدن هاله رنگین اطراف 4ظرف چند ساعت درمان شروع نشود صدمات غیرقابل برگشتی به عصب بینائی وارد خواهد آمد .
گلوکوم مادرزادي
گلوکومی است که بدلیل اختلال مادرزادي در ساختمان‌هاي تخلیه زلالیه چشم، فشارچشم‌ها از بدو تولد بالاست. درصورتیکه نوزاد دچار ترس از نور است یا در نور، چشم‌هایش را مي‌‌بندد و یا اشک‌ریزش و قرمزي چشم دارد، سریعاً وي را به چشم پزشک نشان دهید .در حالت طول کشیده چشم‌ها کدرشده و قرنیه کودك بزرگ‌تر از حد عادي مي‌‌شود.
ديد طونلي
گلوکوم با زاویه باز را اغلب دزد بی سروصداي بینائی گویند، زیرا شما در ابتدا هیچگونه علائم هشدار دهنده و مشکلی ندارید. درصورت عدم تشخیص ودرمان بیماري پیشرفت کرده و تنها دید مرکزي باقی مي‌‌ماند که به آن اصطلاحاً دید تونلی گویند. در این وضعیت بیمار تنها اشیایی را که مستقیماً در جلوي وي قراردارد را می‌بیند. درصورتی که درمان نشود دید مرکزي نیز از بین خواهد رفت و نابینائی کامل بروز می‌کند.
جراحی
در این روش با اصلاح مسیر تخلیه زلالیه و یا با ایجاد مسیرجدید باعث تخلیه بیشترمایع زلالیه ازچشم شده و فشار چشم پائین مي‌‌آید.
بیشتربخوانید:
پارکینسون بینایی مبتلایان را نشانه می‌رود
چگونه گلوکوم تشخیص داده می‌شود؟
معاینات منظم چشم به وسیله چشم پزشک بهترین راه تشخیص گلوکوم مزمن است. این معاینات شامل :اندازه‌گیري فشار چشم، معاینه زاویه چشم، معاینه عصب بینائی، آزمایش دید محیطی چشم، اندازه‌گیري ضخامت قرنیه، عکسبرداري دوره‌اي از عصب بینائی است. این معاینات ازسنین 40-50 توصیه می‌گردد.
گلوکوم چگونه درمان می‌شود؟
به عنوان یک قانون، صدماتی که به عصب بینائی ناشی از گلوکوم وارد شده قابل برگشت نیست .قطرههاي چشمی، لیزردرمانی و جراحی، روش‌هاي درمانی گلوکوم می‌باشند. در بعضی موارد داروهاي خوراکی نیز ممکن است تجویز شود .با هر درمانی که شروع می‌شود معاینه و آزمایشات دوره‌اي بسیار مهم است.
لیزردرمانی
به وسیله لیزر یا سوراخ‌هاي ریزي در ناحیه تخلیه زلالیه ایجاد شده که کمک به تخلیه بیشتر زلالیه می‌کند و یا با ایجاد یک سوراخ در عنبیه جریان زلالیه به محل تخلیه تسهیل می‌شود .
چه کسی در معرض خطرگلوکوم است؟
مهمترین این عوامل شامل :سن بالا، افزایش فشار چشم، سابقه خانوادگی بیماري گلوکوم، دوربینی و نزدیک بینی، صدمات ناشی از ضربه به چشم در گذشته، مشکلات سلامتی عمومی مثل دیابت، سردردهاي میگرنی و گردش خون ناکافی می‌باشد .
داروها
داروها با کاهش تولید مایع زلالیه در چشم و یا بهبود تخلیه آن باعث کاهش فشار چشم می‌شوند .در نظر داشته باشید که داروها بیماري را برطرف نمی‌کنند بلکه فشار چشم را پایین نگاه می‌دارند و وقتی تجویز شدند دیگر بدون نظر پزشک نبایستی دریافت آنها را تغییر داد .حتی اگر داروها تمام شد و دسترسی به پزشک نداشتید بایستی دارو را تهیه نموده و تا زمان ویزیت مجدد ادامه دهید .
