دكتر عباس آذری؛متخصص پروتزهای دندانی
توانایی لازم برای كنار آمدن با دندان مصنوعی
سلامت فرد به طور كلی زخم یا هرگونه آسیب در دهان كه نیاز به درمان باقی ماندن ریشهها بعد از كشیدن دندانها سابقه استفاده از دندان مصنوعی سلامت سیستم اعصاب سن و سال، شغل و تغذیه فرد وجود هرگونه بیماری كه ایجاد آماس و ورم در بافت نگه دارنده دندان مصنوعی میكند. میزان انتظار بیمار میزان انتظار و توقع فرد از دندان مصنوعی توانایی فرد در كنترل عضلات فك درست نشستن دندانهای مصنوعی در دهان و چفت شدن تمام دندانها روی هم وجود زواید تیز استخوانی در فكین به هر حال دندان مصنوعی (چه كامل و چه به صورت دندان مصنوعی تكهای) بخشی از بدن طبیعی ما محسوب نمیشوند و باید بدانیم كه به طور صددرصد نمیتوان از آنها مثل دندان اصلی استفاده كرد ولی این حالت هر روز بهتر و بهتر میشود. میلیونها نفر در سرتاسر جهان از دندان مصنوعی استفاده میكنند و با آن كنار آمدهاند فقط صبوری لازم است.
روشهای كنار آمدن با دندان مصنوعی
یكی از روشهای كنار آمدن با دندان مصنوعی همانگونه كه پیشتر هم گفته شد، استفاده طولانی مدت از دندان مصنوعی در ساعات شبانهروز است روبهروی آینه بنشینید و با خودتان حرف بزنید. دهان خود را مرتباً باز و بسته كنید، بخندید و ... با اینكارها اعتماد به نفس بیشتری نسبت به دندانهای جدید پیدا میكنید. بعد از چند روز (از نخستین شروع استفاده از دندان مصنوعی) دوباره سری به دندانپزشك بزنید تا موقعیت را بررسی كند و تنظیمهای لازم را انجام دهد. در روزهای اول استفاده از دندان مصنوعی میزان بزاق دهان بیشتر میشود. برخی افراد به هنگام استفاده از دندان مصنوعی دچار حال به هم خوردگی میشوند.
چرا كه تحمل چیزی اضافه در دهان خود را ندارند علت آن نیز اكثراً حجیم بودن دندان مصنوعی فك بالا كه باعث میشود به كام نرم فشار بیاید و احساس عٌقزدن به فرد دست بدهد. گاهی اوقات جمع شدن میكروبها در زیر دندان مصنوعی باعث التهاب لثه می شود پس از گذشت چند روز دندان را از دهان خود در آورید تا لثهتان استراحت كند. در برخی از افراد استفاده از دندان مصنوعی باعث كاهش حس چشایی میشود این مسئله احتمالاً در روزهای اول بیشتر است و به مرور كاهش مییابد. حدود 12-8 هفته پس از كشیدن دندانهای طبیعی، زمان مناسب برای جای دادن دندان مصنوعی در دهان است.
یكی از اشتباهات رایج در میان مردم راجع به دندان مصنوعی این است كه به تصور عموم مردم كسانی كه از دندان مصنوعی استفاده میكنند نه میتوانند به طور عادی حرف بزنند و نه غذا بخورند. عده محدودی از افرادی كه دندان مصنوعی دارند، باید رژیم غذایی خاصی داشته باشند و هر غذایی كه دوست دارند را نخورند اما هیچ مشكلی در حرف زدن و تكلم ندارند و اگر هم اینگونه باشد باید سریعتر به پزشك مراجعه كنند. دندانهای مصنوعی نیز همانند دندانهای طبیعی تحت تأثیر مصرف برخی داروها قرار میگیرند. برخی داروهای خاص باعث كاهش بزاق میشود و به همین ترتیب جویدن و بلعیدن غذاها را دشوارتر میسازد.
بنابراین اگر مجبور به استفاده از چنین داروهایی هستید حتماً آب بیشتری هم بنوشید. معمولاً توقع افرادی كه میخواهند استفاده از دندان مصنوعی را شروع كنند، بالاست چرا كه از دندانپزشك خود انتظار ساخت دندانی را دارند كه به راحتی و قابلیت عملكرد دندان طبیعی باشد. در واقع چنین مسئلهای عملاً غیرممكن است. تحمل دندان مصنوعی شاید در ابتدای راه بسیار دشوار به نظر برسد اما عجله نكنید، چرا كه بهتدریج به آن عادت میكنید. شبها دندانهای خود را از دهان خارج كنید و آنها را داخل یك ظرف پُر از آب و یا محلول مخصوص نگهداری دندان مصنوعی قرار دهید.
چگونه با دندان مصنوعی غذا بخورید
در روزهای ابتدایی، غذا را به تكههای كوچك تقسیم كنید و بخورید. از هر دو طرف فك برای جویدن استفاده كنید تا از همان ابتدا، تعادل ثابتی در دهان شما به وجود آید. از جویدن و خوردن غذاهایی كه به سختی خورده میشوند، پرهیز كنید. دندانهای مصنوعی نباید باعث ایجاد درد و ناراحتی مداوم و پیوسته كنند. بسیار طبیعی است كه در ابتدا (چند روز اول) كمی احساس ناراحتی داشته باشید، اما اگر این ناراحتی بعد از چند روز برطرف نشد، به دندانپزشك مراجعه كنید. چرا كه زخم یا تاولی در لثهتان به وجود آمده باشد و استفاده از دندان مصنوعی را بسیار دشوار سازد. وقتی كه پا به سن میگذارید، دهانتان كوچكتر میشود این فرایند كاملاً طبیعی است. در چنین مواقعی معمولاً نیاز به عوض كردن دندانهای مصنوعی نیست بلكه پزشكتان تغییراتی در آن ایجاد خواهد كرد.
تمیز كردن دندان مصنوعی
خردههای ریز غذاها معمولاً در لابهلای دندانهای مصنوعی تجمع میكنند و باید بهطور مرتب تمیز شوند حتی اگر ریزههای غذا نیز بین آنها جمع نشوند باز هم لازم است كه آنها را شستوشو كنید. این كار را دستكم روزی دو بار انجام دهید تا از جمع شدن باكتریها جلوگیری شود. مسواك و خمیردندانی كه برای این منظور استفاده میكنید را با توصیه دندانپزشكتان تهیه نمایید. بهتر است كه دندانهای مصنوعی را هر روز و مداوم با خمیر دندان نشویید چرا كه باعث آسیبپذیریشان میشود و ممكن است لایه نازك پلاستیكیشان را از بین ببرد.