درمان
به جز بلوغ زودرس مركزی كه درمان خاص خود را دارد و بهطور كامل توضیح داده خواهد شد درمان بستگی به تشخیص علت دارد كه با درمان مناسب بهبودی حاصل میشود.
موارد تجویز آنالوگهای LHRH در بلوغ زودرس
در بلوغ زودرس مركزی ایدیوپاتیك كه در گذشته سن دخترها 8 سال یا كمتر و در پسرها 9 سال یا كمتر محسوب میشد، اكنون در آمریكا در دختران سیاهپوست 6 و دختران سفیدپوست 7 سال گزارش شده است. همچنین مشاهده میشود كه سن بلوغ در ایران هم رو به كاهش گذاشته و لذا باید برای دخترها و پسرهایی كه بلوغ زودرس مركزی دارند، علاوه بر سونوگرافی لگن، جهت بررسی رحم و تخمدانها در دخترهای پایین 6 سال و در پسرها در هر سنی MRI مغزی انجام شود.
چون در دخترها، علت بلوغ زودرس در 80 درصد موارد ایدیوپاتیك است در سنین بالای 6 سال لزومی به سیتیاسكن یا MRI نیست .ولی در پسرها، چون بلوغ زودرس بیشتر مربوط به اعصاب مغز میباشد، لذا بهتر است در سنین كمتر از 9 سال MRI انجام شود.
البته برای بررسی تكمیلی، اندازهگیری استروژن و تست تحریكی LHRH را نیز انجام میدهیم تا بعد از 30 تا 60 دقیقه تزریق وریدی، بررسی مجدد LH-FSH نیز انجام شود.در نهایت برای بررسی سن استخوانی، در این موارد گرفتن عكس از مچ دست نیز لازم میباشد.
عملكرد LHRH Agonist
عملكرد LHEH Agonist، شبیه LHRH هیپوتالاموس است. عملكرد آنالوگ LHRH با اثرات مداوم و طولانی روی هیپوفیز، باعث Down Regulation نسبت به هیپوتالاموس شخص شده و در نتیجه مانع ترشح FSH و LH هیپوفیزی میشود كه ماحصل آن، عقب افتادن بلوغ خواهد بود.
با عقب افتادن بلوغ، فرصتی به شخص داده میشود تا رشد قدی او در مرحله قبل از بلوغ همچنان ادامه یابد، ولی آیا در عمل، این اقدام در رشد قد نهایی او تاثیر خواهد گذاشت؟ این مسالهای است كه پاسخ قاطع به آن، بررسی بیشتری را میطلبد.
در مورد عوارض LHRH Agonist، بهطور كلاسیك، جز آلرژی و منع مصرف در بیماری آسم، عارضه دیگری ذكر نمیشود. عود آسم و واكنش موضعی نیز مطرح است و یك شوك آنافیلاكتیك نیز در مصرف آن دیده شده است. در بلوغ زودرس ایدیوپاتیك مركزی، حتی در سنهای پایین، تا مدتها این دارو تا رسیدن به سن بلوغ مصرف میشود و بعد از قطع آن، پس از چند هفته یا چند ماه، دوره بلوغ عادی شروع شده و كامل میشود.
بدون آنكه تاكنون عوارضی از آن ذكر شده باشد.مصرف آن در طول اولین سال درمان، رشد قدی (Height Velocity) را حدود 60 درصد برحسب سانتیمتر كاهش میدهد، ولی از سال دوم رشد قدی مساوی سن استخوانی میشود. تكامل استخوانی (Skeletal Maturation) بهطور واضح در طول سه سال اول درمان، به كمتر از سن تقویمی میرسد.
درمان با GnRH Agonist باعث میشود كه سوماتومدین C ن(C(ICFI پایین بیفتد و متناسب با سن استخوانی شود. كاهش در ترشح GH و كاهش در پاسخ به تستهای تحریكی GH از اثرات منفی دیگر آن است.با توجه به نكات فوق، بایستی در موقع مصرف این هورمون، هر هشت ماه یكبار، شخص را از نظر GH و IGFI بررسی كرد تا در صورت كاهش، به وسیله هورمون جبران شود.
موارد استعمال معمولی LHRH Agonist
بهطور كلی، موارد استعمال معمولی LHRH Agonist به شرح زیر است:
1- در بلوغ زودرس ایدیوپاتیك مركزی تا سن بلوغ، در موقعی كه سن استخوانی به 11 سال برسد. 2- در بیمارانی كه كمبود هورمون رشد دارند، این بیماران كه GH دریافت میكنند، ممكن است با پیشرفت سن استخوانی، بلوغ زودرس پیدا كنند، لذا تجویز LHRH Agonist در حوالی بلوغ، از سرعت رشد استخوانی و بلوغ زودرس جلوگیری میكند. 3- در بلوغ زودرس با مشخصات سنی كلاسیك، به خاطر دوری از عوامل روحی و اجتماعی و خانوادگی و همچنین زود بسته شدن صفحات رشد استخوانی و در نهایت كوتاهی قد، باید از هورمون LHRH آنالوگ استفاده كرد.
ولی در مورد كسانی كه در سنین بالاتر بوده و با پیشرفت سن استخوانی قبل از سن طبیعی بلوغ، صفات ثانویه جنسی پیدا میكنند، با توجه به كوتاهی قد نهایی در بزرگسالی (PAH) و نیز با توجه به وضع روحی، اجتماعی و خانوادگی آنان، بایستی در مورد تزریق LHRH آنالوگ تصمیم مقتضی اتخاذ كرد. ولی نظریه دیگر این است كه حتی در این افراد، اگر پیشبینی قد نهایی آنها مطابق قد والدین بوده و طبیعی باشد و از نظر اجتماعی و روانی مشكلی برای فرد ایجاد نكند، بهتر است بدون تزریق این هورمون، تحت نظر قرار گیرند.
برای خواندن بخش اول- بلوغ زودرس و نحوه درمان آن- اینجا كلیك كنید.