زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

سطح هماتوكریت و افزایش سطح

(MCV (Mean Copuscular Volume به معنای متوسط سایز گلبول‌های قرمز است)- برخلاف كم‌خونی میكروسیتیك- خود را نشان می‌دهد. در مواردی هماتوكریت افت داشته ولی MCV در محدوده طبیعی است كه به آن نورموسیتیك گویند و در شروع كم‌خونی فقر آهن یا در بیماری‌های مزمن كبدی و كلیوی و كم‌خونی (آنمی) همولیتیك و... وجود دارد.

البته پزشك با دیدن هر كدام از تغییرات با انجام آزمایش‌های تكمیلی، مثلا اندازه‌گیری سطح آهن سرم یا فریتین Ferritin و TIBC (میزان باند شدن آهن) و الكتروفورز هموگلوبین جهت تشخیص كم‌خونی‌های فقر آهن و تالاسمی و یا انجام آزمایش Relic و سونوگرافی و ... به تشخیص علت اولیه و انجام درمان‌های لازم اقدام می‌كند.

این تنها یك آزمایش ساده اولیه بود كه با انجام آن می‌توان به بسیاری از مسائل پی برد و در صورت تشخیص غلط و دادن فولات و B12 به جای آهن، نه تنها درمان نخواهید شد، حتی ممكن است ضررهای خاص خود را به دنبال مصرف بیش از حد آهن داشته باشد.

برعكس پایین آمدن هماتوكریت و هموگلوبین هم ممكن است اتفاق بیفتد كه به آن پلی‌سایتی گویند كه بیشتر در افراد دچار بیماری‌های مادرزادی قلبی، سرطان‌های ریه، افراد سیگاری و... دیده می‌شود.

گاهی نسبت معمول گلبول‌های سفید به هم می‌خورد. مثلا نسبت نوتروفیل، لنفوسیت، ائوزینوفیل و... . به طور احتمالی، افزایش ائوزینوفیل‌ها در افراد دچار عفونت‌های انگلی یا دچار بیمار‌ی‌های پوستی یا بیماری‌های گوارشی مثلاً در بیماری‌های التهابی روده یعنی كولیت اولیسراتیو و كولون یا در بیماری آرتریت روماتوئید، آسم و آلرژی‌های تنفسی و ... مشاهده می‌شود. در برخی بیماری‌ها یا با مصرف گروهی از داروهای توكسیك و بزرگ شدن طحال و در سوختگی‌ها پلاكت كاهش می‌یابد و در بیماری لوكمی، لنفوما، سل، مالتیپل میلوما، سیروز كبدی، كولیت اولسراتیو و ... می‌تواند مقدار پلاكت‌ها بالاتر رود.

 آزمایش‌های كبدی (ALT,AST-ALK.PH)

این سه تست به عنوان تست‌های اولیه و روتین بررسی عملكرد كبد انجام می‌شوند نام‌های دیگر ALT وSGOT, AST و SGPT است. البته تست‌های دیگری هم جهت بررسی كبد وجود دارد كه در مراحل تكمیلی انجام می‌گیرد؛ مانند تعیین سطح بیلی‌روبین، تست‌های انعقادی PTT , PT و ... كه در صورت نیاز توسط پزشك درخواست می‌شود.

درگیری كبد به هر شكل می‌تواند یك یا هر سه این آنزیم‌ها را بر هم زند  به طور مثال در بیماری هپاتیت، مصرف الكل، سیروز كبدی، استفاده طولانی مدت از داروها مانند آتروواستاتین یا فلوكونازول و ... ، خوردن غذاهای پرچرب به مدت طولانی. افراد دارای كبد چرب كه البته امروزه تعداد آنها بسیار افزایش یافته و تشخیص دقیق آن با انجام سونوگرافی امكان‌پذیر است، معمولاً دارای آنزیم‌های كبدی بالا هستند.

آزمایش‌های بررسی عملكرد كلیه

همان‌طور كه می‌دانید، كلیه محل تجمع و دفع سموم از بدن می‌باشد و عدم كاركرد صحیح آن با تجمع مواد سمی در بدن همراه است. میزان BUN (نیتروژن اوره خون) به طور مستقیم تحت تأثیر مصرف پروتئین می‌باشد. خونریزی گوارشی، مصرف گلوكوكورتیكوئیدها (كورتون) و مصرف تتراسایكلین نیز قادر به افزایش BUN است.

در حالی كه سوءتغذیه و تحلیل عضلانی مثلاً در بیماری‌های مزمن كبدی یا سوء تغذیه‌های شدید باعث كاهش BUN می‌شود. كراتینین نیز در بیماری‌های كلیوی در اثر مصرف زیاد گوشت افزایش می‌یابد و با مصرف داروهایی مثل سایمتیدین در مدت طولانی دچار اختلال می‌شود.

 آزمایش ادرار

انجام این آزمایش، خصوصاً در خانم‌ها توصیه می‌شود. با انجام یك آزمایش ساده ادراری می‌توان به وجود قند، پروتئین، وجود خون در ادرار، باكتری و بسیاری از مشكلات به صورت اولیه پی برد.

 آزمایش‌های بررسی عملكرد تیروئید

آزمایش‌های زیادی برای بررسی عملكرد تیروئید وجود دارد كه سه مورد اصلی آن كه معمولاً انجام آن در هر فردی ضروری است،  T4, TSH و T3 می‌باشد. در كم‌كاری تیروئید سطح هورمون‌های تیروئیدی (T4, T3) كاهش و سطح TSH بالا می‌رود و برعكس در پركاری تیروئید سطح هورمون‌های تیروئیدی افزایش و برعكس TSHكاهش‌می‌یابد.

در صورت داشتن هرگونه علامتی مانند افزایش وزن یا كاهش وزن غیرمرتبط با تغذیه، اختلال پریود،  اختلال خواب، ریزش مو، تپش قلب و ... انجام این تست‌ها ضروری است.

 سایر آزمایش‌ها

آزمایش‌های بسیار زیادی توسط خون و ادرار قابل انجام است كه البته با توجه به شرایط فرد در صورت وجود علامت‌های خاص یا دیدن مشكلات در آزمایش‌های روتین درخواست می‌شود و از آنها می‌توان به تست‌های هورمونی خصوصاً بررسی سطح پرولاكتین سرم، تستوسترون، پروژسترون و ... و یا تست‌های بررسی انعقادی مثل CT, PTT, PT و یا تست بررسی نمونه مدفوع از نظر وجود پارازیت (انگل) و خون در مدفوع و یا بررسی سدیم (Na)، پتاسیم (K) و كلسیم (Ca)خون یا تست‌های تخصصی جهت بررسی آنزیم‌های قلبی و یا بررسی سطح روی و (zink) و ویتامین‌های سرم و... و یا تست‌های تخصصی جهت بررسی بدخیمی‌ها مانند CEA و ... اشاره كرد كه البته تعداد آنها بسیار فراوان‌تر است و در اینجا به تعدادی از آنها اشاره شده است.

در هر صورت به یاد داشته باشید كه انجام تست‌های روتین در هر فرد جهت یافتن بیماری‌های رایج لازم است و غفلت از آنها شاید قابل جبران نباشد. پس غفلت نكنید. با شروع سال نو، انجام تست‌های آزمایشگاهی را در برنامه كاری خود قرار دهید تا سالی كم بیماری داشته باشید.