زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دكتر پروانه صفایی مقدم؛ روانشناس بالینی

بیماری‌های قلبی عروقی علت اصلی مرگ در بسیاری از كشورهاست كه عوامل خطرساز رفتاری سبب این مشكل است. عوامل خطرساز رفتاری نظیر سیگار كشیدن، پرخوری، بی‌تحركی و فشارهای روانی كوتاه مدت یا بلندمدت باعث بروز این اختلال می‌شود كه باید مداخلات پیشگیرانه ابتدایی برای حذف این عوامل انجام گیرد.

اختلالات روانی اكثراً به صورت عوارض یا اختلالات همراه در مبتلایان به بیماری‌های قلبی و عروقی رخ می‌دهد. افسردگی، اضطراب، اختلالات شناختی، اختلالات اضطرابی و اختلالات خلقی در بسیاری از این بیماران دیده می‌شود. حمله‌‌های قلبی به وسیله دستگاه عصبی خودكار عمیقاً به دلیل استرس‌های هیجانی نظیر اندوه، ترس یا خشم شدید به وجود می‌آید؛ بنابراین تعجبی ندارد كه بالا بودن سطح علائم اضطرابی خطر حمله قلبی را افزایش دهد.

در واقع اگر اضطراب دارید بیشتر به بیماری‌های قلبی مبتلا می‌شوید. پژوهشگران اعلام كردند، افسردگی، اضطراب، و آشفتگی روحی خطر مرگ‌ومیر، به ویژه مرگ‌و‌میر ناشی از بیماری‌های قلبی- عروقی را افزایش می‌دهد. اعصاب روده‌ای به حالات هیجانی حساسیت دارد. اختلالات اضطرابی می‌‌توانند تغییرات فیزیولوژیك در دستگاه اعصاب روده‌ای ایجاد نمایند كه نتیجه آن اختلال در دفع است.

بیش از یك‌سوم زنان قبل از یك حمله قلبی زودرس دچار اضطراب بدون علت می‌شوند و در برخی موارد حمله‌های قلبی به حمله‌های اضطرابی شباهت دارد. افراد سیگاری 24 برابر بیشتر از افراد غیر سیگاری مبتلا به بیماری‌های قلبی می‌شوند. استعمال سیگار بر میزان كلسترول خون نیز موثر است و هنگامی كه كلسترول خون افزایش می‌یابد، انسداد رگ‌ها بیشتر و میزان اكسیژن كمتر می‌شود.

رابطه استرس و بیماری‌های قلبی

گاهی بررسی رابطه بین استرس و بیماری‌های قلبی عروقی آسان نیست در اینجا این سوال پیش می‌آید كه آیا یك اختلال خلق‌وخوی رفتاری در كار است؟ آیا استرس باعث افزایش فشارخون می‌شود و آیا می‌تواند حمله قلبی را ایجاد كند. در حقیقت دو عامل خطرناك برای قلب وجود دارد.

عوامل خطر قابل تغییر مانند افزایش كلسترول، چاقی، افزایش فشارخون، مصرف دخانیات، میزان فعالیت بدنی و استرس زیاد كه این مورد آخری می‌تواند باعث افزایش فشارخون و شدت ضربان قلب شود و در نتیجه كار قلب را سخت‌تر كند. عوامل خطر غیر قابل تغییر مانند ارث، جنسیت (مردان بیشتر از زنان در معرض بیماری‌های قلبی هستند) سن و دیابت در بروز بیماری‌های قلبی موثرند. رابطه بین استرس و بیماری‌های قلبی از مدت‌ها قبل شناخته شده است.

به‌طور كلی پیشرفت تكنولوژی و زندگی مدرن امروزی موجب تغییراتی در روش زندگی و شرایط اجتماعی را بسته به افزایش اختلالات استرسی و بیماری‌های قلبی – عروقی شده است. پیشرفت تكنولوژی برای تشخیص و درمان و همچنین تغییرات در فاكتورهای خطرناك بیماری‌های عروق كرونی می‌تواند بیماری و مرگ‌ومیر قلبی را كاهش دهد.

بیماری‌های عروق كرونر با تظاهرات سندرم حاد عروق هنوز علت اصلی مرگ در كشورهای توسعه یافته و در حال توسعه نیز می‌باشد. استرس‌های روانی علاوه بر اینكه یك عامل خطر برای كرونر است، می‌تواند موجب انفاركتوس حاد، میوكارد، تاخیر در بهبود بیماری و عوارض آن در طول درمان و نگهداری بیمار شود.

مكانیسم اثر استرس بر قلب

استرس حتی در افراد سالم می‌تواند موجب اسكمی قلب گردد، ولی در بیماران با اختلالات عروق كرونر شدیدتر است.

استرس به دو نوع تقسیم می‌شود: 1. استرس فیزیكی 2. استرس هیجانی

استرس فیزیكی: برای افرادی كه بیماری كرونر قلبی دارند زیان‌آور است، زیرا فعالیت‌های فیزیكی شدید نیاز میوكارد را به اكسیژن بیشتر كرده و قلب باید انرژی زیادی مصرف كند. لذا این نوع استرس را در بیماران قبلی استرس نوع بد به حساب می‌آورند، ولی در افراد با قلب طبیعی تمرینات بدنی و استرس فیزیكی مفید و نوع خوب نامیده می‌شود؛ زیرا همانطور كه می‌دانیم ورزش موجب كاهش كلسترول و تنظیم فشارخون و كاهش وزن می‌گردد.

استرس هیجانی: بیشتر مردم عقیده دارند این نوع استرس برای قلب زیان‌آور است. استرس زیاد موجب افزایش ترشح آدرنالین شده و غلظت آن در خون بالا می‌رود و در نتیجه می‌‌تواند باعث لخته شدن خون شود كه این یك فاكتور خطرناك برای ایجاد حمله قلبی است...