مریم سالک زمانی؛ كارشناس ارشدعلوم تغذیه اداره كل استاندارد وتحقیقات صنعتی استان آذربایجان شرقی
مقدمه
علیرغم فعالیت هایی كه در جهت مبارزه با دخانیات صورت می گیرد، استفاده از سیگار همچنان یكی از مشكلا ت مربوط به نوجوانان وجوانان می باشد. بیشتر افراد سیگاری از دوران نوجوانی به نیكوتین وابسته می شوند و در دوران بزرگسالی در معرض خطر بیماری های مزمن همراه با آ‌سیب های اكسیداتیو دائمی قرار می گیرند.
نیكوتین اثرات ضد افسردگی و هیپرمتابولیكی دارد و به همین سبب استفاده از آ‌ن در دوران نوجوانی خطرات بهداشتی فراوانی دارد وضمن ایجاد وابستگی، ازیک طرف ترک سیگاررا مشكل می كند و از طرف دیگر باعث بروز مشكلا ت و پیدایش اضافه وزن هنگام ترک آ‌ن می شود. مقاله حاضر نگاهی دارد به ارتباط بین تغذیه، سلا متی و سیگار.
آ‌غاز اعتیاد به سیگار
سیگار عامل مهم مرگ ومیراست وبا اتیولوژی بیماری های ناتوان كننده ای كه در بزرگسالی گریبان گیر افراد می گردد، ارتباط تنگاتنگی دارد. برخی چنین تصور می كنند كه سیگار از نگرانی های بهداشتی دوران بزرگسالی است، اما باید گفت كه واقعیت غیر از این است و بیشتر سیگاری ها از دوران نوجوانی به نیكوتین وابسته می شوند. بر اساس آ‌مارهای موجود در آ‌مریكا هر روز ۳۰۰۰ كودک شروع به كشیدن سیگار می كنند.
سیگار برای سلا متی و طول عمر زیان آ‌ور است وخطر ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی را تا ۱۵۰ درصد و سرطان ریه را تا ۲۰۰۰ درصد افزایش می دهد و در پیدایش بیماری های تنفسی، دیابت، زخم معده و پوكی استخوان نیز دخالت دارد. پیدایش نگرشی مثبت به سیگار در دوران نوجوانی باعث می شود نوجوانان سیگار كشیدن را شروع نمایند. پس از گذشت ۲ سال استفاده از سیگار، عادت مضر استعمال سیگار به صورت عادتی دائمی و روزانه در می آ‌ید و ترک آ‌ن مشكل می شود چرا كه مهم ترین تركیب موجود در سیگار یعنی نیكوتین شدیدا اعتیادآ‌ور است.
اثرات فیزیولوژیكی استفاده از سیگار
نام شیمیایی نیكوتین، ۳-(۱– متیل –۲ پیرولیدیل) می باشد. پیریدین ماده ای محرک است كه با رهاسازی كاتكول آ‌مین ها اثرات پیچیده خود را بر سیستم عصبی وارد می سازد و با فعال كردن سیستم عصبی سمپاتیک سبب افزایش ضربان قلب، فشارخون، حجم ضربه قلبی و جریان خون می شود. تقریبا ۳۱ درصد نیكوتین یونیزه نمی شود وبه سهولت از غشاهای سلولی می گذرد و در سیستم عصبی مركزی با آ‌ستیل كولین پیوند می یابد.
نیكوتین به سهولت وارد مغز می شود و به سرعت در بافت های دیگربدن پخش می شود. نیكوتین خاصیت ضد افسردگی دارد و آ‌نزیم منو آ‌مین اكسیداز ا را مهار می نماید. این آ‌نزیم سروتونین، نوراپی نفرین و دوپامین را اكسیده می كند. ترک سیگار باعث عدم مهار این آ‌نزیم شده و در نتیجه میزان نوراپی نفرین وسروتونین درجریان خون تقلیل می یابد و تغییرات رفتاری ایجاد شده در نتیجه آ‌ن، ترک سیگار را مساله ای پرچالش می كند. مطالعات انجام یافته حاكی از آ‌ن است كه نیكوتین شدیدا اعتیادزاست وترک سیگار از ترک هرویین یا كوكایین نیز مشكل تر است...
