احمد محمداسماعیلی
این روزها دنیا به کام نیکی کریمی است و هم فیلمش اکران شده و هم دو مجموعه و فیلمی‌که بازی کرده در سینما و تلویزیون به نمایش درآمده است. کریمی در "چهارشنبه 19 اردیبهشت" در قالب یک زن طبقه متوسط شهری که برای بقا زندگی می‌کند بازی کرده، در "کیمیا" هم در قالب یک نقش متفرعن و بورژوا بازی قابل قبولی ارائه کرده است و تازه‌ترین فیلمش "شیفت شب" هم روی پرده است؛
او در دهه چهارم زندگیش روی نوار موفقیت گام برمی‌دارد. نام نیکی کریمی در حوزه بازیگران زن سینمای ایران بعد از انقلاب اسلامی بدون تردید مهم و اثرگذار است چراکه با حضورش باعث شروع دوباره جریان ستاره‌سازی و انتخاب تماشاگر بر اساس نام بازیگر برای فیلم دیدن شد؛ مسئله‌ای که در همه جای دنیا مورد توجه است. سینمای بعد از انقلاب اسلامی ایران تلاش می‌کرد نام کارگردانها بر نام بازیگران برتری و رجحان داشته باشد تا پدیده ستاره‌سازی از بین برود؛ تلاشی که یک دهه بعد از شکل‌گیری سینمای نوین ایران محکوم به شکست شد و فیلم "عروس" دو ستاره زن و مرد ابوالفضل پورعرب و نیکی کریمی را به مردم و سینما معرفی کرد.
حضور کریمی در شمایل یک ستاره با همکاری با کارگردان‌هایی مثل داریوش مهرجویی، مسعود کیمیایی و ابراهیم حاتمی‌کیا او را تبدیل به یک بازیگر صاحب سبک کرد. کریمی با ورود به دهه سوم زندگیش به سراغ فیلمسازی رفت و فیلمهای روشنفکرانه و شخصی ساخت. کریمی با تغییر رویکرد در فیلم سومش "سوت پایان" توانست توجه مخاطبان عام را هم جلب کند. داوری، مستندسازی، ترجمه و عکاسی سایر دغدغه‌های هنری کریمی محسوب می‌شوند. با نیکی کریمی درباره فیلم "شیفت شب" و کارهای بازیگریش گفتگویی انجام داده‌ایم.
در "شیفت شب" سعی کرده‌اید برخی از دغدغه‌های امروز اجتماع را تصویرسازی کنید. فارغ از شخصیت زن داستان که محور فیلمتان است تعریفی نسبتا درست از شخصیت مرد هم ارائه داده‌اید. سوال اینجاست که به عنوان یک فیلمساز زن چقدر به برخی از واکنش و حرف‌هایی که مرد داستان درباره غفلت از زندگی به زن می‌دهد اعتقاد دارید؟
جاهایی حق را به فرهاد می‌دهم. فرهاد و همسرش ناهید در دوران تحصیل در دانشگاه با هم آشنا شده‌اند. بعد از ازدواج فرهاد از ناهید خواسته که در بیرون کار نکند و به امورات خانه برسد. این وضعیت کار مرد در بیرون خانه و کار زن در درون خانه رابطه‌ای خوب و منطقی است که دو طرف از احوال یکدیگر بیشتر با خبر باشند اما مشکلات ریز و درشت باعث فاصله افتادن بین آدم‌ها می‌شود و اتفاقاتی را پیش رو می‌دهد که در فیلم می‌بینید.
"ناهید" شخصیت اصلی فیلم" شیفت شب" مثل بیشتر زنان خانه‌دار ایرانی مدام در حال تماشای سریالهای شبکه‌های ماهواره‌ای است. آیا خواسته‌اید به تاثیر مخرب برنامه‌های ماهواره‌ای در سوء تفاهمات خانوادگی اشاره داشته باشید.
درصد بالایی از جمعیت خانم‌های ایرانی پای ثابت برنامه‌ها و سریالهای ماهواره‌ای هستند و به صورت مدام سریالها را دنبال می‌کنند. سال قبل جلسه‌ای در دفتر یکی از مدیران فرهنگی داشتیم تا به ریشه‌یابی علل افزایش آمار طلاق و خیانت بپردازیم. دراین جلسات مشخص شد یکی از مهم‌ترین دلیل افزایش این معضلات اجتماعی، ماهواره و برنامه‌های مخربش است. البته خودم آدم دموکراتی هستم و با دیدن ماهواره مشکلی ندارم. موقعی که جذابیت برخی از برنامه‌های ماهواره‌ای زیاد است و تلویزیون ما نمی‌تواند برنامه‌ای به جذابیت این برنامه‌ها تولید کند، مردم می‌نشیند و برنامه‌ها را با دقت دنبال می‌کنند اما پیام‌هایی که از دیدن این برنامه‌ها عاید مخاطب می‌شود خوشایند و اخلاقی نیست.
به نظر می‌رسد در کارگردانی علاقه دارید با بازیگران ستاره‌ای مثل محمدرضا فروتن و شهاب حسینی کار کنید. آیا به دلیل ارتباط بهتر فیلم‌هایتان با مخاطب چنین رویه‌ای را دنبال میکنید؟
در همه فیلم‌هایم چنین روالی وجود ندارد. فیلم اولم "یک شب" را با نابازیگران و چهره‌های کمتر شناخته شده ساختم. هانیه توسلی درآن دوران به تازگی وارد دنیای بازیگری شده بود و چهره شناخته شده‌ای نداشت و به خواسته من که دوست داشتم بازیگراین نقش حالت نابازیگر داشته باشد نزدیک بود. من خودم بازیگرم و می‌دانم هر بازیگری این قابلیت را دارد که بشود به گونه‌ای هدایتش کرد که بتواند شیوه متفاوتی در کارش جلوی دوربین که قبلا ارائه نکرده بود را نشان بدهد.
"شیفت شب" از معدود تولیدات سینمای ایران است که به اهمیت حفظ خانواده می‌پردازد. این نوع نگاه شما در فیلمسازی برآیند چه مسائلی است؟
"شیفت شب" را زمانی ساختم که کشور در شرایط سخت تحریم قرار داشت و در ذهنم این فکر را داشتم که هرشخصی به نوعی بنا به شغلش از این تحریم‌ها وتبعات سوء آن بر اقتصاد لطمه و آسیب می‌بیند و این لطمه بر خانواده شخص هم تاثیر دارد و زندگی آنها را هم تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. خانواده مهم‌ترین بنیاد جامعه است و تلاش کردم در "شیفت شب" زندگی یک خانواده کارمند را که درگیر این مسئله و چالش‌هایش می‌شوند به تصویر بکشم.
درچند سال اخیر در نقشهای مکمل هم حضور موفق و متفاوتی داشتید. آیا به ایفای این نوع نقش‌ها علاقه دارید؟
همه نقش‌هایم در این چند سال اخیر نقش مکمل نبوده است و در فیلم "من همسرش هستم" به کارگردانی مصطفی شایسته نقش اول زن که نقش خوب و چند لایه‌ای بود را بازی کرده‌ام. فیلمنامه‌های زیادی برای بازی به من پیشنهاد می‌شود که جذابیتی برای من ندارند. بنابراین ترجیح دادم فقط برخی از نقش‌هایی که دوست داشتم را انتخاب کنم. همیشه مهم‌ترین ملاکم برای قبول یک نقش بدون توجه به کوتاهی و یا بلندیش، دوست داشتن است و اینکه بتوانم ارتباط خوبی با آن برقرار کنم. در دو سال اخیر خیلی از نقشهای اصلی فیلم‌ها را به دلیل اینکه خنثی و کم‌اثر بوده‌اند نپذیرفته‌ام.
به چه نوع نقش‌هایی برای بازی کردن بیشتر علاقه دارید؟
نقش زنان جستجوگر، ساعی و کوشا و پیگیر که برای رسیدن به هدفشان مصمم و با اراده هستند را دوست دارم. نمی‌توانم خودم را راضی کنم که نقش زنان بدون هویت، خنثی، دکوری و بی‌تفاوت را بازی کنم.
در فیلم "سوت پایان" که خودتان علاوه بر کارگردانی در آن بازی داشتید در نقش زنی روشنفکر و مصمم بازی متفاوتی ارائه کردید.
بله، نقش زن کارگردان فیلم "سوت پایان" چنین خصوصیاتی داشت و در فیلم "بشارت به یک شهروند هزاره سوم" ساخته محمدهادی کریمی در نقش مدیر مدرسه که خیلی کنشمند و با انگیزه بود بازی کردم؛ نقشی که برایم دارای جذابیت‌های زیادی بود و یادآورکلی خاطره خوب درباره معلمین و زمان تحصیلم بود. به قول حامد بهداد نسل ما کماکان نقش اولهای فیلمهای جوانانه را مثل سال‌های قبل بازی می‌کند در حالی که باید نقشهای دیگری بازی کنیم.
در فیلم‌هایی که بازی میکنید فضای زنانه داستان و یا فضای مردانه داستان چقدر برایتان حائز اهمیت است؟
برایم این تفکیک‌ها مهم نیست و به آن فکر نمی‌کنم که فضای یک فیلم مردانه است و همانطوری که عنوان کردم زیبا بودن نقش برایم مهم است و اینکه چقدر نقش برای من جای کار و مانور دارد. یک نقش موقعی کامل است که به لحاظ شخصیت‌پردازی، نوع پوشش و نوع گریم به دقت مورد توجه نویسنده و کارگردان قرار گرفته باشد و هیچ وقت نقش‌هایی که شکل و شمایل تکراری در یک فیلم سطحی دارند را بازی نمی‌کنم.
وجود این دیدگاه و تفکر باعث می‌شود در کارنامه بازیگری شما نقش‌هایی از طیف‌های مختلف اجتماعی شکل بگیرد؟
بله، اگر فیلمهای من را در این مدت مثل "چهارشنبه 19 اردیبهشت" یا مجموعه "کیمیا" نگاه کنید با طیف‌های مختلفی از زنان با انواع گریم و پوشش متفاوت روبه‌رو می‌شوید کما اینکه در فیلم "تمشک" هم در سه سال قبل نقش متفاوتی را تجربه کردم .جوان و یا با تجربه بودن کارگردان در پذیرفتن نقش چه جایگاهی برایتان دارد.با هر دو طیفی که اشاره کردید سابقه همکاری دارم. فیلمسازان جوان انرژی و انگیزه خوبی برای فیلمسازی دارند و علاقه دارم بتوانم از تجربیاتم در جهت بهتر شدن محصول سینمایی این فیلمسازان جوان استفاده کنم .
