به قلم : سعید شفیعا - کارشناس گردشگری و میراث فرهنگی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی
تحریریه زندگی آنلاین : گفته می‌شود که یکی از کارکردهای قابل استفاده از میراث فرهنگی و طبیعی، ایجاد انسجام اجتماعی و تقویت وحدت ملی است. اما آیا در این چند دهه از این کارکرد به نحو صحیح استفاده کرده‌ایم؟ بدون شک می‌توان گفت، خیر. مرور ساده‌ای به دروس دانشگاهی و مدارس نشان می‌دهد که تاریخ به عنوان درسی حفظی و حافظه‌ای دست و پاگیر دانشجویان و دانش آموزان شده است و نتیجه آن به جای پندآوری و تفکر آفرینی، نمره آوردن و دور ریخته شدن است.
چرا درسی که می‌تواند موجب غرور آفرینی و در عین حال اندرز گرفتن باشد، تبدیل به استرس و اتلاف وقت شده است؟ اساساً چه فرقی می‌کند که فلان حاکم و والی چند سال زیست و چند جنگ انجام داد تا جایگاه آن در زندگی ما تبیین نشده باشد؟ میراث فرهنگی به عنوان نمود عینی، ذهنی و عینی_ذهنی تاریخ بایستی بالاترین سطح تماس با دانش آموزان و دانشجویان را داشته باشد و کتاب درس آنها باشد.
بیشتربخوانید:
میراث فرهنگی را فرزند ناخوانده ندانید
هر چند برای این کتاب شدن نیازمند دفترچه راهنما و هدایتگری است. کلاس‌های تاریخ بایستی به صورت کارگاهی برگزار شود و فرصت روایت گری مستقیم تاریخ در دل بقایای آن فراهم شود. لزوم این موضوع را زمانی بهتر حس می‌کنیم که دانش آموزان جایگاه دوره‌های تاریخی و سلسله‌های گذشته را در زندگی امروز خود اصلاً درک نکرده‌اند. چگونه از آنها انتظار می‌رود که نسبت به حال و آینده خود شناخت صحیحی داشته باشند؟
توصیه قرآن کریم به سیر کردن در زمین و نظر کردن به عاقبت پیشینیان را بایستی سرلوحه آموزش تاریخی و فرهنگی کشور قرار داد. سیر کردن با نظر کردن کنار هم معنا دارد و در همراهی با هم تحول آفرینی می‌کند. اساساً نظر کردن بدون سیرکردن کار ساده‌ای نیست. چند درصد از دانش آموزان و دانشجویان کشور موزه ملی ایران را دیده‌اند؟ چند درصد آنها بناهای ثبت ملی و جهانی کشور را می‌شناسند؟ چه میزان از داستان‌ها و دلایل اهمیت این بناها و آثار اطلاع دارند؟
بیشتربخوانید:
با معماری شگفت انگیز سی و سه پل بیشتر آشنا شوید
آموزش صحیح تاریخ و فرهنگ کشور در تماس و حس واقعی بقایای تاریخ و فرهنگی ممکن می‌شود و کشور ایران با دارا بودن میراث فرهنگی و تاریخی سرشار و پر معنا نیازمند روایت شدن و قرائت است. لازم است تا با یک تیر دو نشان زده شود. هم دروس آموزشی از جنبه خسته کننده و کسالت بار خارج شود و هم انسجام اجتماعی و وحدت ملی به واسطه آموزش صحیح و کاربردی به صورت ریشه‌ای تقویت شود.
البته که مراجعه تنها به موزه‌ها و بناهای تاریخی راه نجات دروس و دانش آموزان کشور نیست. حضور متخصص تاریخ، فرهنگ و باستان شناس آگاه و تفسیرگر برای انتقال صحیح و مناسب مفاهیم به بازدید کنندگان و شکل دهی سؤال در ذهن دانش آموزان و دانشجویان مسیر صحیح این رویکرد تحول آفرین آموزشی است.
