به قلم : مهگان فرهنگ
تحریریه زندگی آنلاین : مرضیه برومند از زنان پیشکسوت در سینمای ایران و بهویژه سینمای کودک و نوجوان است. او به شکلهای مختلف در سینما حضورداشته و همچنان اثرگذار است. برومند متولد١٧ خرداد ١٣٣٠ و دانشآموخته رشته هنرهای نمایشی است. در خانوادهای فرهنگی بزرگ شد و آغاز فعالیت سینماییاش مربوط به سالهای قبل از انقلاب بود.
یکی از کارهای درخشان مرضیه برومند مجموعه تلویزیونی مدرسه موشها در سال ١٣۶٠ برای تلویزیون بود که به قصههای شاد و بچه موشها در مدرسه میگذشت و در فضایی شاد، داستانهای موشها را در مدرسه نشان میداد.
موفقیت این مجموعه به برومند کمک کرد تا فیلم شهر موشها را در سال ۶۴ بسازد. فیلم بسیار موفق بود و فروش خوبی هم در سینمای ایران داشت. در تاریخ سینمای جهان فیلمهای بسیاری با استفاده از عروسک و عروسکگردانی ساختهشدهاند و برنامههای عروسکی شاخص بسیاری در دنیا وجود دارند که بهخوبی در ذهن مخاطب خود تأثیر گذاشتهاند.
مرضیه برومند یکی از زنان پیشکسوت در سینمای کودکان و نوجوانان که فیلمهایش برای این گروه سنی است، اگرچه دیگر افراد هم از دیدن فیلمهای کودک و نوجوان او لذت میبرند. ضمن اینکه آثار خوب خانوادگی و گاهی طنز نیز در تلویزیون دارد.
بیشتربخوانید:
غربت اهالی هنر در بحرانکرونا!
تحولی در فیلمها و سریالهای عروسکی ایران
در تاریخ سینمای ایران فیلمهای عروسکی ماندگاری وجود دارد که برخی از آنها بهعنوان پرفروشهای سینمای ایران هم شناختهشدهاند. حتی سریالهای خوب عروسکی که بیشتر برای کودکان و نوجوانان ساختهشدهاند.
جهان هنری عروسکی، بسیار وسیع و پر از خلاقیتهای عجیب است. همانطور که فیلم سینمای سرود کریسمس ساخته برایان هنسون است، در ایران زمانی که شهر موشها یک به کارگردانی مرضیه برومند ساخته و اکران شد تحول و نقطهی عطفی در طول ساخت فیلمهای ایران، بهویژه سینمای کودک و نوجوان را ایجاد کرد.
این فیلم کاملاً یک فیلم عروسکی است با حضور افراد کاربلد در حوزههای مختلف دکور، ساخت عروسک، عروسکگردانی، صداپیشگی و …
دنیای عروسکهای مرضیه برومند پس از شهر موشها به آثار موفقتری چون خونه مادر بزرگه و زی زی گولو در تلویزیون و الو الو من جوجوام و کارهای دیگر انجامید. تأثیر آثار عروسکی بهویژه اثری با داستان خوب و شخصیتپردازیهای حساب شده بر مخاطب کودک بسیار زیاد است.
تأثیر عروسکها بر رشد فکری کودکان
عروسکها از اولین وسایل بازی کودکان هستند آنها گاهی با اشیای پیرامونشان مانند سنگ، تکه چوب، تکه پارچهها و … عروسک و دکور میسازند و بازیهایی نمادین را انجام میدهند و این اولین اجراهای کودکان است. آنها به مرور میتوانند بسیاری از این داستانها و عروسکها را جایگزین برخی از واقعیتها کنند و بهتدریج میخواهند نمادهای آنها شباهت بیشتری با دنیای واقعی داشته باشد. آنها حتی به کسب مهارتهای برقراری روابط اجتماعی بین عروسکها با دنیای واقعی میپردازند. از موشهای پرسروصدا که رونق زندگی بهروزهای تلخ دهه ۶٠ میدادند تا نگاه متفاوت و نو در قصههای تابهتا و زی زی گولو که موجودی مهربان و دوست داشتنی با گویش متفاوت بود. قصههای تابهتا خانم برومند محیطی رؤیایی و دکور عروسکی مانند خونه مادربزرگه نداشت؛ همه چیز در بستر رئال قرار داشت اما روح زندگی و حتی نو شدن را به زندگی افراد عادی آن دوره میداد.
بیشتربخوانید:
انسانیت و اخلاق برایم حرف اول را میزند
تلاش حرفهای برومند در آثار عروسکی
برومند و عروسکهایش در ایران موفق بودند همانگونه که برخی از کارهای عروسکی در دنیا موفق و ماندگار است.
بسیاری از فیلمها و حتی مجموعههای عروسکی تلویزیونی بسیار موفق عمل میکنند به گونهای که عروسکها پس از مدتی میتوانند به شخصیتهای مستقل تبدیل شوند. بهعنوان مثال شخصیت کپل در مدرسه موشها و یا گوش دراز و یا مخمل در خونه مادر بزرگه، زیزی گولو و یا کلاه قرمزی که متعلق به ایرج طهماسب است و از عروسکهای ماندنی در ایران است.
در گوشه و کنار دنیا گاه ما حضور عروسکهای مطرح را در کنار شخصیتهای بزرگ میبینیم. که نشان دهنده تأثیر حضور عروسکهاست. مرضیه برومند تنها کسی است که در حوزه اندیشه تا اجرای آثار درخور توجه عروسکی در ایران بهصورت حرفهای تلاش کرده و از خودش آثار بهیادماندنی برجا گذاشته است که تا به امروز تاریخ مصرف دارند و در ذهنها ماندگارند.
موفقیت در سریالهای ماندگار
همانطور که گفته شد برومند از جمله کارگردانانی است که در عرصه آثار دیگری جز عروسکی نیز موفق بوده از جمله سریالهای آرایشگاه زیبا، کارآگاه شمسی و دستیارش مادام، کتابفروشی هدهد، همه بچههای من و آب پریا که در آن زمان به مساله مهمی چون آب میپرداخت.
در نگاه کلی و حرفهای این را میتوان درباره مرضیه برومند گفت که او نشان داده که در ارائه آثارش موفق و توانمند است. خودش و کارش را میشناسد، تکلیفش با خودش و قهرمانهایش روشن است.
قهرمان رئالیستی او برای رسیدن به آرزوهایشان از جمله ازدواج، کتابخوان کردن مردم، آشتی با همسر، حل یک معمای پلیسی، بهبود بخشیدن به وضع اقتصادی و مراقبت از آب با موانعی روبرو میشود اما پایان قصهها همیشه خوشایند است.
وجه زنانگی را در آثار او میتوان دید، اگرچه او در آثارش به یک قهرمان شاخص نمیپردازد و شخصیتهای بسیاری در کارهایش مطرح هستند. اما در آثارى نیز زنان محور اصلی کار هستند و کمی متفاوت، بهعنوان مثال پوراندخت یا پوری در همه فرزندان من که خانمی مجرد است اما محوریت خانواده و صفت مادرانه بالایی دارد. زنان در کارآگاه شمسی و یا آب پریا و… او نشان داده که در پرداخت شخصیت و بازنمایی توانمند است.
قهرمانان معمولی ولی مؤثر داستانها
مرضیه برومند در حدود ۴ دهه تلاش نشان داد که قهرمان داستان نسبت به محیط و آدمهای پیرامونش هیچ برتری خاصی ندارد و قهرمانهای داستانهایش از محیط و آدمهای پیرامونش از منظر جنس و مرتبه در حد افراد اجتماع است. حتی اگر عروسک باشند. او شکل دهنده نوعی شادی برای سالهایی است که شادی کمرنگ بود و تأثیر زیادی بر کودکان و نوجوانان نسلی که برایشان کار ساخت گذاشت.
او با روح زمان و داستانهای روز برای مخاطب خودش بهویژه کودکان و نوجوانان آشنایی دارد و آهسته با زمان در آثارش پیش رفت، بهطوریکه در شهر موشها ٢ تغییرات زندگی بر نسلی که حالا کودکی و نوجوانی را طی کرده و خود پدر و مادر شده، را میتوان دید.
در نهایت مرضیه برومند فردی است که برای اصلاح و تأثیر مثبت در جامعه تلاشهای بسیاری کرده و همیشه روح امید، نور و روشنایی در آثارش جاری است.