اعظم اسلامی مجد/مترجم
چرا اغلب ما، بیشتر از غذاهای سالم، جذب غذاهای ناسالم می‌شویم؟ بیشتر افراد و به ویژه کودکان، با تماشای غذاهای رستورانی، فست‌فودی و هلههولهها، آب دهان‌شان راه می‌افتد.
طعم این نوع غذاها و خوراکی‌ها، فریبنده است و ما را به سمت خود می‌کشند.
بهتر است ابتدا به این سوال پاسخ دهیم که چرا کودکان به غذاها و خوراکی‌های ناسالم بیشتر علاقه‌مند می‌شوند؟
حتی تماشا کردن این دسته از غذاها در عکس‌ها و فیلم‌ها هم تحریک‌کننده است و میل آدمی را به خوردن‌شان بیشتر می‌کند.
بسته‌بندی‌های شیک و زیبا با رنگ‌های شاد و متنوع، هر کودکی را به سمت خود می‌کشد. اغلب آنها پر از چربی و نمک و معمولا فراوری شده‌اند.
ظاهر زیبا و طعم‌های وسوسه‌انگیزشان باعث می‌شود که همواره مشتری‌های بیشتری را به سمت خود جذب کنند.
تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف فست‌فودها و هلههولهها نوعی اعتیاد در افراد ایجاد می‌کند. پیتزا، بستنی، همبرگر، نوشابه و ... که ارزش غذایی کمی دارند و یا حتی برای سلامتی کودک مضر هستند، نوعی اعتیاد را در کودکان ایجاد می‌کنند که البته تاثیرش در مقایسه با بزرگسالان بسیار بیشتر است، چرا که مغز کودکان هنوز به اندازه کافی رشد نیافته است.
روانشناسان معتقدند کودکانی که در سنین پایین نمی‌توانند امیال خود را مهار کنند، در بزرگسالی بیشتر به مصرف مواد اعتیاد‌آور مثل الکل و سیگار رو می‌آورند.
ظاهر فریبنده و رنگ‌های شاد و دلربای این نوع غذاها و خوراکی‌ها، کودکان را به دام می‌اندازد. علاوه بر ظاهر، عوامل دیگری نیز به این مساله دامن می‌زنند، مثلا استفاده از طعم‌دهنده‌های مضر که باعث لذیذتر شدن‌شان می‌شود.
کودکانی که مدت زمان طولانی را صرف تماشای تلویزیون و انواع برنامه‌ها می‌کنند و یا اینکه بیشتر از بقیه با گوشی و لپ‌تاپ بازی می‌کنند، کشش بیشتری به سمت غذاهای ناسالم خوردن پیدا می‌کنند.
حتی گاهی شخصیت‌های کارتونی وقتی که در حال گاز زدن ساندویچ و نوشیدن نوشابه هستند، نیز می‌تواند آنها را به هوس بیندازد.
در تحقیقات به عمل آمده در این خصوص، دانشمندان به این نتیجه رسیده‌اند که بسته‌بندی‌های شیک و خاص این نوع خوردنی‌ها برای آنها جذابیت دارد.
ظاهر غذاهای سالم، ساده‌تر است. این نوع خوراکی‌ها، خواستنی‌تر به نظر می‌رسند.
کارتونی مثل باب‌اسفنجی که در میان کودکان بسیار محبوب است، با درست کردن همبرگر، کودکان را به شدت به وسوسه خوردنش دچار می‌کند.
هر چند که همبرگر او از انواع چیپس‌ها و آب‌نبات‌ها سالم‌تر به نظر می‌رسد، اما به هر حال جای غذاهای سالم را نمی‌گیرد.
در این میان، آگهی‌های تلویزیونی و حتی تبلیغات خیابانی نیز بسیار موثرند و کودکان را تحریک به خوردن بیشتر هلههولهها و غذاهای ناسالم می‌کنند.
رسانه‌ها تاثیر چشمگیری در این رابطه دارند و در واقع تولید کنندگان و عرضه کنندگان برای رسیدن به موفقیت در بازار از پرجلوه‌ترین و چشم‌گیرترین تصاویر و برنامه‌ها استفاده می‌کنند.
چرا باید خوردن غذاهای ناسالم و هله‌و هوله‌ها را محدود کرد؟
غذاهای ناسالم و هله‌و هوله‌ها که در صدر آنها غذاهای فست‌فودی قرار دارد، خطرات جدی و آسیب‌های زیادی به سلامت کودکان وارد می‌کنند، مثلا:
* باعث چاقی می‌شوند: کودکانی که تمایل زیادی به مصرف این دسته از غذاها و خوراکی‌ها دارند، به اندازه کافی مواد مغذی مورد نیاز بدن را دریافت نمی‌کنند و از طرفی به دلیل کالری بالای موجود در آنها، دچار چاقی می‌شوند.
چاقی از معضلات اصلی جوامع امروزی شده است، خصوصا در کودکان، و با آسیب‌های ناشی از آن تقریبا همگی آشناییم.
* باعث کمبود مواد مغذی مورد نیاز بدن می‌شوند: اگر سلامت فرزندتان برای شما اهمیت دارد، حتما به این نکته توجه دارید که این غذاهای پرچرب و پر نمک، مواد مغذی بسیار اندکی دارند.
بیشتر آنها حاوی کلسترول زیاد هستند و برای بدن مضر می‌باشند، فراوری شده‌اند، با طعم‌دهنده‌های مصنوعی به آنها طعم و مزه داده شده است و به شدت اعتیادآورند و هیچ کمکی به رشد و نمو طبیعی کودک نمی‌کنند.
کودکان به مواد غذایی سالم و مغذی مثل شیر، تخم‌مرغ و ماهی احتیاج دارند.
* مشکلات حافظه و اختلال در یادگیری ایجاد می‌کنند: تغذیه نقش مهمی در یادگیری دارد و داشتن یک برنامه غذایی مناسب، سرلوحه این هدف می‌باشد. پس با مصرف غذاهای ناسالم در یادگیری کودکان اختلال ایجاد نکنیم.
* باعث ایجاد افسردگی می‌شوند: وقتی که کودک چاق می‌شود، اعتماد به نفس و عزت‌نفسش کاهش می‌یابد. مصرف این غذاها منجر به چاقی می‌شود و چاقی در کودکان ایجاد افسردگی می‌کند.
* باعث ایجاد حس خستگی و ضعف در کودکان می‌شود: مصرف این غذاها برای مواردی که کودک به شدت هوس خوردن‌شان را می‌کند، مانعی ندارد و در واقع نباید هم در این زمینه بیش از اندازه سخت‌گیری کرد، ولی قطعا مصرف زیاد آنها عواقبی دارد که یکی از آنها ایجاد خستگی و ضعف در آنها است.
* باعث بالا رفتن قند خون می‌شود: اغلب این خوردنی‌ها، پر از شکر هستند. میزان قند بالای آنها باعث می‌شود که کودکان زیاد هوس خوردن‌شان را داشته باشند.
این مقدار بسیار بیشتر از نیاز واقعی بدن‌شان است و باعث افزایش سطح قند خون می‌شود.
* باعث مشکلات دهانی و دندانی می‌شود: خوراکی‌های ناسالم و فست‌فودها، به دلیل داشتن قند زیاد و فیبرکم باعث افزایش قند خون، تخریب دندان‌ها و یا باعث یبوست در کودکان می‌شوند.
برای مقابله با علاقه کودکان به خوردن غذاهای ناسالم چه باید کرد؟
* ابتدا باید خودتان الگوی مناسبی باشید: تشویق کودک برای داشتن برنامه غذایی سالم، از طریق خودتان میسر می‌شود.
او از شما تقلید می‌کند، چراکه شما و عادت‌های شما را هر روز می‌بیند.
نوع غذایی که انتخاب میکنید و حجمی که از آن در نظر می‌گیرید، زیر ذره‌بین نگاه کودک‌تان است، حتی اگر خودتان متوجه آن نباشید، پس ابتدا از خودتان شروع کنید.
* هیچ‌گاه از خوراکی‌ها و غذاهای ناسالم برای پاداش و جایزه دادن به کودک استفاده نکنید: پیتزا، ساندویچ، کیک، شیرینی و ... را به عنوان جایزه در نظر نگیرید.
با این کار بیشتر او را تحریک به خوردن این خوراکی‌ها و غذاها نکنید.
* تماشای فیلم و برنامه‌های تلویزیونی را محدود کنید: زیاد نشستن پای تلویزیون و برنامه‌های آن، تحریک‌کننده کودکان برای خوردن چیزی است که معمولا جزء غذاهای ناسالم و هلههولهها می‌باشد، بنابراین زمان تماشای برنامه‌های تلویزیون را محدود کنید.
* غذاها و خوراکی‌های سالم را در دسترسش قرار دهید: میان‌وعده‌ها و خوراکی‌های سالم تهیه کنید و آنها را روی میز یا دم‌دست کودک بگذارید.
داخل قفسه‌ها و کمدهای آشپزخانه را از مواد غذایی مضر خالی و با مواد غذایی سالم پر کنید تا هر وقت که کودک احساس گرسنگی کرد، انتخابش از میان غذاهای سالم باشد.
* پافشاری و اصرار زیاد نتیجه عکس می‌دهد: اگر بیش از اندازه هم روی این موضوع تاکید داشته باشید که کودک‌تان از خوردن این خوراکی‌ها کاملا دور باشد، قطعا باعث ایجاد حس کنجکاوی و تمایل بیشتر در او می‌شوید.
تا جایی که ممکن است او را از ضررها و خطرات مصرف غذاهای ناسالم دور نگاه دارید، ولی مصرف آنها برخی مواقع و نه در حد افراط، مشکلی ایجاد نخواهد کرد، مثلا زمانی که با او در یک مهمانی شرکت کرده‌اید.
* به عنوان میان‌وعده به او غذاها و خوراکی‌های سالم بدهید: وقتی تلویزیون تماشا می‌کند، به جای چیپس، پفک و نوشیدنی‌های ناسالم، یک بشقاب میوه و یا سالاد و سبزیجات روبرویش بگذارید تا وقتی که هوس خوردن چیزی کرد، دست به سمت بشقاب ببرد.
* با کودک خود حرف بزنید: او را از مواد مغذی و ویتامین‌های موجود در غذاهای سالم و فوایدی که برای بدن دارند، آگاه کنید.
این کار را می‌توانید در قالب قصه و داستان نیز به او آموزش دهید.
وقت خرید کردن او را با خود ببرید تا با هم در فروشگاه بچرخید و دنبال خوردنی‌های سالم و با ارزش غذایی بیشتری بگردید و به او بگویید که انتخاب‌های سالم به او کمک می‌کند تا رشد بهتر و تناسب اندام بیشتری در آینده داشته باشد.
بیشتر بخوانید:
فست‌فود ممنوع!
غذای سالم به جای فست‌فود
هلههولهها چه تاثیری روی بچه‌ها می‌گذارند؟
هله‌هوله خوری ضریب هوشی کودک را کاهش می‌دهد؟
غذاهای سالم به جای هله‌هوله
