برگرفته از انتشارات انجمن علمی ترویج تغذیه با شیرمادر ایران
تحریریه زندگی آنلاین : مشکلات رفتاری هنگام غذا خوردن
بعضی از کودکان سر میز غذا، در صندلی بالا و پایین میپرند، از سر سفره، مکرر بلند شده میدوند، غذا را میریزند، با دهان باز غذا میخورند یا با دهان پر صحبت میکنند. زمانی که این رفتارها به طور مداوم تکرار شوند، والدین متوسل به تهدید کردن کودک میشوند و نهایتا زمان غذا خوردن، هم برای والدین و هم کودک، ناخوشایند میگردد.
مهمترین قدم در بهبود این رفتارها، مثبت کردن هر چه بیشتر فضای غذا خوردن است و توصیههای زیر در رسیدن به این هدف و کاهش مشکلات رفتاری زمان غذا خوردن، میتوانند بسیار کمک کننده باشند:
* روالی را مشخص کنید که همه اعضای خانواده در آن شرکت کنند، مثلا هر کس سر میز غذا راجع به روز خود صحبت کند. در مورد کودکان کوچکتر که نمیتوانند خوب صحبت کنند، مادر میتواند به آنان کمک کند و بیشتر روی کارهای مثبتشان تمرکز نماید.
* والدین و دیگر اعضای خانواده باید الگوی خوبی برای کودک باشند. گاهی خود آنها در زمان غذا خوردن رفتارهای غلطی دارند که کودک نیز یاد میگیرد.
* سعی کنید به هنگام تماشای تلویزیون غذا نخورید، زیرا تلویزیون مانع گفتگوی اعضای خانواده میشود.
* اجازه ندهید کودک اسباببازی خود را سر میز غذا بیاورد.
* اگر کودک رفتار نامناسب سر میز غذا نشان داد، باید پیامد آن را فورا تجربه کند، مثلا از محرومسازی موقتی استفاده نمایید. بهترین کار این است که صندلی او را در حالی که روی آن نشسته است، کنار بکشید و خودتان به گفتگو و غذا خوردن ادامه دهید و به کودک توجه نکنید.
* به عنوان یک قانون کلی، در صورتی که بیش از سه بار در طول یک وعده غذا مجبور شدید از محرومسازی موقتی استفاده کنید، آن وعده برای کودک تمام شده خواهد بود و تا زمان وعده بعد هیچگونه خوراکی دریافت نخواهد کرد.
* میتوانید از طریق بازی، اصول رفتاری صحیح را هنگام غذا خوردن با کودک تمرین کنید، مثلا یک مهمانی بگیرید و وانمود کنید که غذا میخورید. استفاده از کلمات تشکرآمیز برای گرفتن غذا، با دهان بسته غذا خوردن و ... را میتوانید با کودک خود تمرین کنید. در سن سه تا چهار سالگی قوانین را برای کودک توضیح دهید و در صورت انجام دادن آنها، او را تشویق نمایید.
* بعضی از کودکان در غذا خوردن خیلی سخت بوده و ایراد میگیرند. در این صورت باید در بشقاب کودک مقدار کمی غذا بریزید و در صورت اتمام آن اگر باز هم تمایل داشت، بیشتر بکشید. تا زمانی که غذا را تمام نکرده به او دسر ندهید. بین وعدههای غذا، خوراکی را حذف کنید، مدت زمان غذا خوردن را محدود نمایید و در انتهای آن زمان، بشقاب کودک را از جلوی وی بردارید. به طور مداوم به او گوشزد نکنید که غذا بخورد.
بیشتربخوانید:
فوت و فن تربیت فرزند ؛ قانون «سخاوتمندانهترین تفسیر» در تربیت کودک
مشکلات رفتاری در رستوران
اگر کودکی در خانه هنگام غذا خوردن مشکل رفتاری داشته باشد، احتمالا در رستوران نیز خواهد داشت. پس در ابتدا باید روی آموزش رفتار مناسب در منزل تمرین کنید و بعد در یک رستوران کوچک آموزش را ادامه دهید و در نهایت به رستورانهای شیک و زیبا بروید تا رفتار نامناسب کودک سبب خجالت شما نشود. کار دیگری که میتوانید انجام دهید، آن است که از قبل پیشبینی کنید و با خود کتاب یا اسباببازی به رستوران ببرید تا مدت زمانی را که طول میکشد تا غذا آماده شود، کودک سرگرم باشد. به محض آماده شدن غذا اسباببازیها را جمع کنید. قبل از وارد شدن به رستوران نیز بهتر است یک بار قوانین را به کودک یادآوری و پیامد رفتارهای نامناسب را نیز گوشزد نمایید. این پیامدها میتوانند محرومسازی موقتی باشند. در ضمن به خاطر داشته باشید که همیشه برای رفتارهای مناسب کودک، باید او را تشویق نمایید.
مشکلات رفتاری هنگام لباس پوشیدن
بسیاری از کودکان در لباس پوشیدن مقاومت میکنند و یا در پوشیدن یک لباس نامتناسب پافشاری مینمایند. در سن 2 تا 3 سالگی بسیاری از کودکان برای اینکه خودشان لباسشان را بپوشند، علاقه نشان میدهند، در سن سه سالگی فقط لباسهای بزرگ را میتوانند خودشان بپوشند، در سن چهار سالگی میتوانند دگمههای بزرگ را ببندند. در 5 سالگی غیر از بستن بند کفش، بقیه لباسهایشان را میتوانند خودشان بپوشند. کودکان، در آوردن لباس را قبل از پوشیدن آن یاد میگیرند.
با عمل به توصیههای زیر شاید بتوان بخشی از مشکلات رفتاری لباس پوشیدن را برطرف نمود
* اگر لباس پوشیدن هنگام صبح یک مشکل است، لباسها را شب قبل بیرون بگذارید.
* به کودک قدرت انتخاب بدهید، ولی محدودیت داشته باشد، مثلا به کودکانی که در سنین قبل از مدرسه هستند، بین دو لباس، امکان انتخاب یکی را بدهید.
* فرصت و زمان کافی برای لباس پوشیدن به کودک بدهید، زیرا هر چه عجله به خرج دهید، او مقاومت بیشتری نشان خواهد داد.
* لباس پوشیدن را با شوخی و تفریح همراه کنید، شعر بخوانید و با نگاه کردن و لبخند زدن او را تشویق نمایید.
* از توجه کردن و توصیف، زیاد استفاده کنید، مثلا بگویید ما داریم جوراب را روی این پا میکشیم، حالا جوراب دیگر را پا میکنیم و ... .
* در کودکانی که صبحها به مهد کودک، آمادگی و ... میروند، یک برنامه منظم داشته باشید، مثلا بعد از بیدار شدن، مسواک زدن، شانه کردن و لباس پوشیدن انجام شود.
* برای کودک 4 تا 5 ساله، یک ساعت رومیزی در معرض دید بگذارید تا مدت زمانی را که برای لباس پوشیدن نیاز دارد، به او نشان دهد. اگر در مدت زمان تعیین شده لباس را به طور کامل پوشید، تشویقش کنید.
بیشتربخوانید:
باید و نباید های تغذیه کودک بیشفعال برای کنترل رفتار و انرژی
مشکلات رفتاری داخل اتومبیل
هر زمان که کودک در اتومبیل است، باید از صندلی او و کمربندش مطمئن باشید. کودکانی که کمربندشان به طور صحیح بسته شده باشد، نه تنها ایمنتر هستند، بلکه رفتار بهتری نیز داخل اتومبیل خواهند داشت.
توصیههای زیر نیز به کنترل مشکلات رفتاری در داخل اتومبیل کمک میکنند
* سرگرمیهای خاصی برای او تدارک ببینید، مثلا یک کیف پر از اسباببازی داشته باشید که کودک فقط در اتومبیل از آنها استفاده کند.
* در مسافرتهای طولانی، خوراکی، نوشیدنی، بازیهای خاص یا کتابهای مصور همراه خود ببرید.
* مکررا زمانی که رفتار مناسب دارد، او را تشویق کنید.
* اگر رفتار نامناسب داشت، آرام باشید، کنار جاده توقف کنید و از محرومسازی موقتی در صندلی خودش استفاده کنید. بعد از اینکه آرام شد (به مدت زمانی که لازم است) از او تشکر کنید که آرام شده و مسیر را ادامه دهید. اگر کودک دوست ندارد این مسیر را بروید، این روش موثر نیست، بلکه از اول باید به مسیر خود ادامه دهید و حرف او را نادیده بگیرید. اگر سن کودک بیش از 4 سال است، امتیازات او را از وی بگیرید. اگر دو کودک یا بیشتر در اتومبیل هستند و با هم دعوا میکنند، آنها را جدا از هم بنشانید.
