نکتههای بهداشتی غذای کودک
برای تهیه غذا، خصوصا غذای کودکان، باید به نکات بهداشتی ویژهای توجه کرد. نکته بهداشتی تنها به معنای شستن دستها پیش از تهیه غذا نیست. آشنایی با نحوه جلوگیری از پخش باکتریها، آشنایی با نکات ضروری هنگام خرید و... نیز از جمله مواردی هستند که هر پدر یا مادری باید با آنها آشنایی داشته باشد. غذاهایی که برای تهیه آن نکات بهداشتی رعایت نشدهاند یکی از منابع اصلی باکتری محسوب میشوند و مصرف آنها زمینه ساز ابتلا به بیماریهایی نظیر سالمونلا یا انواع عفونتها و مسمومیتها میشود. اما خبر خوب این است که شما میتوانید با رعایت چند نکته ساده هنگام خرید، آماده کردن و نگهداری از مواد غذا از این بیماریها جلوگیری کنید.
از خرید شروع کنید
لیست خرید در یک دست و سبد خرید در دست دیگرتان است. اما برای خرید باید از کجا شروع کنید؟
غذاهایی که باید در جای سرد نگهداری شوند باید در انتها و بعد از بقیه اقلام خریداری شوند. گوشت، ماهی، تخممرغ و شیر از نمونههای این اقلام هستند.
اگر قصد خرید مواد غذایی بستهبندی شده نظیر گوشت، مرغ، یا ماهی را دارید، حتما به تاریخ تولید آن توجه کنید.
همچنین میتوانید از مسئول مربوطه در فروشگاه در این رابطه پرسوجو کنید. هیچگاه موادی را که از تاریخ انقضای آنها گذشته است یا تاریخ مصرف آن پیش از اینکه شما آن را مصرف کنید منقضی خواهد شد خریداری نکنید.
از خریدن گوشت، مرغ یا ماهی که بوی تندی دارد اجتناب کنید. برای اطمینان بیشتر، حتی اگر از تاریخ انقضای محصول نگذشته است، شما از چشمها و بینی خود کمک بگیرید. موادی که رنگ طبیعی ندارند یا بوی آنها غیر عادی و شدید است را خریداری نکنید.
گوشت را در کیسهای جداگانه قرار دهید تا آب آن بر روی سایر مواد غذایی خریداری شده نریزد.
گوشت، مرغ و ماهی را از موادی که شما به صورت خام مصرف میکنید، مانند سبزیجات و میوهها، جدا کنید.
پیش از خرید به سالم بودن تخم مرغها توجه کنید. هیچ تخممرغی نباید ترک داشته یا شکسته باشد.
در آشپزخانه
پس از بازگشت از خرید، اولین کاری که باید انجام دهید، گذاشتن مواد غذایی فاسد شدنی در یخچال یا فریزر است. تخم مرغها را در کارتن اصلی خود نگهدارید و در طبقات پایینی فریزر نگهداری کنید (اکثر یخچالها تخممرغها را به اندازه کافی خنک نگه نمیدارند). حال شما آماده تهیه غذا هستید اما نمیدانید هر ماده غذایی را تحت چه شرایطی باید پخت و نگهداری کرد؟ به این نکات توجه کنید:
گوشت، مرغ و ماهی خام باید ظرف دو روز پس از خرید پخته و مصرف شوند. در غیر اینصورت باید آنها را به فریزر منتقل کرد.
گوشت، مرغ یا ماهی خام هیچ گاه نباید مدتی طولانی در دمای اتاق نگهداری شوند، حتی پیش از پخت غذا؛ مگر اینکه منجمد باشند.
برای پختن تکههای خرد شده گوشت، اجازه دهید گوشت یا دمای درون آن به حداقل 63 درجه سانتیگراد برسد. پس از پخت، گوشت را بلافاصله استفاده نکنید. اجازه دهید پیش از صرف 3 دقیقه در دمای اتاق بماند.
گوشتهای تکهای باید آنقدر پخته شوند که رنگ صورتی درون آنها از بین برود و یا دمای داخل گوشت به حداقل 71 درجه سانتیگراد برسد. مرغ و بوقلمون باید به دمای حداقل 74 درجه سانتیگراد برسند. زمان پخت قسمتهای مختلف مرغ یا بوقلمون با یکدیگر متفاوت است. در نتیجه برای اطمینان از پخته شدن آن باید قسمتهای مختلف را جداگانه بررسی کنید.
ماهی نیز زمانی کاملا پخته شده است که گوشت آن قابلیت تبدیل شدن به تکههای کوچک با دست را داشته باشد یا دمای داخلی آن به حداقل 63 درجه سانتیگراد برسد.
میوهها و سبزیجات را علاوه بر آب، با مواد ضد عفونی کننده بشویید تا هرگونه باکتری یا مواد عفونی از آنها پاک شود.
برگهای بیرونی سبزیجاتی نظیر کاهو را بکنید و سپس آن را بشویید.
تخممرغ نباید بیش از 2 ساعت در دمای اتاق بماند و پس از پخته شدن نباید زرده یا سفیده آنها شل باشد.
نگهداری از غذا
فرایند خرید و پخت غذا با خوبی و خوشی انجام شد. حال نوبت به نگهداری از غذاهای اضافی میرسد. به این نکات توجه داشته باشید:
باقیمانده غذا را بلافاصله در یخچال قرار دهید. اگر غذای باقیمانده برای زمانی طولانی در دمای اتاق بماند، باکتریها خیلی زود منتشر میشوند و غذای لذیذ شما به منبعی برای مسمومیت تبدیل میشود.
ظروفی که غذا در آنها نگهداری میشود باید حتما دردار باشند. استفاده از کاسه یا ظروف معمولی برای نگهداری غذا اشکالی ندارد به شرط آنکه بتوانید روی آنها را کاملا بپوشانید. برای پوشاندن در آنها میتوانید از پوششهای پلاستیکی یا آلومینیومی استفاده کنید.
اگر میخواهید غذایی را در فریزر منجمد کنید، اینکار حتما باید تا 2 – 3 روز بعد از پخت غذا انجام شود. همچنین بهتر است مواد غذایی را به چند قسمت تقسیم کنید تا برای گرم کردن آنها با مشکلی مواجه نباشید.
ظرفی که میخواهید غذا را در آن منجمد کنید کاملا پر نکنید، زیرا غذا پس از منجمد شدن منبسط میشود. همچنین غذای منجمد شده باید ظرف 2 ماه مصرف شود.
تمیز کردن
هرچند که ممکن است آشپزخانه از نظر شما تمیز به نظر برسد، اما با این وجود دستهای شما، روی کابینتها، سینک ظرفشویی و ابزار و ظروف آشپزی همچنان بسیار آلوده و سرشار از باکتریهای نامرئی هستند. به منظور جلوگیری از پخش باکتریها هنگام آماده سازی غذا همواره به این نکات توجه داشته باشید:
همیشه پیش از تهیه هر غذایی، دستهای خود را با آب گرم و صابون بشویید.
دستهای خود را پس از تماس با گوشت، مرغ، ماهی و تخممرغ خام با آب و صابون بشویید.
اجازه ندهید گوشت، مرغ یا ماهی خام در یخچال یا بر روی کابینت با سایر مواد غذایی تماس داشته باشند یا آب آنها به مواد غذایی دیگر نفوذ كند.
هیچگاه غذای پخته شده را در ظرفی که گوشت یا مرغ خام در آن بوده است و شسته یا خوب شسته نشده است نریزید.
برای استفاده از چاقو یا قاشقی که با گوشت یا مرغ خام تماس داشته است، باید حتما پیش از تماس آنها با سایر مواد غذایی، آنها را خوب با مواد ضد عفونی کننده بشویید. تنها به پاک کردن دستتان یا ظروف با دستمال یا حوله اکتفا نکنید! با اینکار، نه تنها دست شما تمیز نمیشود، بلکه باکتریها در حوله یا دستمال میمانند و میتوانند به دست سایر اعضای خانواده نیز منتقل شوند.
برای خرد کردن گوشت، مرغ یا ماهی تخته جدا گانه داشته باشید و برای خرد کردن سایر مواد غذایی از یک تخته دیگر استفاده کنید.
پس از اتمام تهیه غذا، روی کابینتها را علاوه بر پاک کردن،ضد عفونی نیز بکنید و تختههایی که با گوشت خام تماس داشتهاند با آب گرم و مایع ظرفشویی یا سایر مواد ضدعفونی کننده بشویید.
حولهها و دستمالهای آلوده را در آب داغ بشویید.
معجزه مایکروویو
استفاده از معجزه مایکروویو بسیار ساده است، شما میتوانید انواع مواد غذایی را در زمانی کوتاه در آن بپزید یا گرم کنید. اما پیش از استفاده از این وسیله سودمند، باید حتما نکاتی را مد نظر قرار دهید:
تنها از ظروفی که در صورت حرارت دیدن آسیب نمیبینند استفاده کنید.
هرچند استفاده از ظروف پلاستیکی برای گرم کردن غذا در مایکروویو رایج است، اما بهتر است از این ظروف اجتناب شود زیرا حرارت موجب ورود مواد شیمیایی مضر پلاستیکی به غذا شده و برای سلامتی خطرساز است.
استفاده از اکثر ظروف شیشهای یا سرامیکی در مایکروویو اشکالی ندارد اما اگر مطمئن نیستید میتوانید با یک آزمایش ساده اطمینان حاصل کنید. ظرف خالی را به مدت یک دقیقه در حرارت مایکروویو قرار دهید. اگر ظرف گرم نشد، این ظرف امن است در غیر اینصورت امن نیست.
اگر قصد پخت غذا در مایکروویو را دارید، حتما در طول زمان پخت چند بار آن را هم بزنید تا همه قسمتها به خوبی پخته شوند و خام نمانند.