در چه شرایطی می‌توان کودک را در خانه تنها گذاشت؟
تنها ماندن در خانه یک تجربه مثبت برای کودکان است و به آن‌ها اعتمادبه‌نفس و استقلال می‌بخشد، اما آمادگی داشتن کودک برای تنهایی به بلوغ جسمی، روحی و روانی کودک بستگی دارد؛ بنابراین قبل از این که کودک را در خانه تنها بگذارید، اطمینان حاصل کنید که او آمادگی لازم را دارد و قوانینی را برای ایمن نگه‌داشتن و پیشگیری از اتفاقات تلخ تنظیم کنید.
در چه سنی کودک می‌تواند در خانه تنها بماند؟
سن مشخصی وجود ندارد، زیرا بلوغ فکری و جسمی کودکان متفاوت است، اما به‌طور کلی کودکانِ کمتر از ۱۰ سال، بلوغ و مهارت لازم برای مراقبت از خود در صورت تنها بودن را ندارند. به همین دلیل روانشناسان توصیه می‌کنند:
- نوزادان و کودکان نوپا هرگز در خانه تنها نمانند.
- کودکان زیر ۱۲ سال نباید برای مدت طولانی در خانه تنها بمانند.
- کودکان زیر ۱۶ سال نباید شب‌ها تنها باشند.
- نوجوانان بالای ۱۶ سال نباید به‌طور مکرر و برای مدت طولانی تنها باشند، زیرا تنهایی بیش از حد توأم با تغییرات جسمی و روانی دوران بلوغ، می‌تواند منجر به افسردگی، انزواطلبی و خشم در آن‌ها شود.
بیشتر بخوانید:
مصرف مسکن و بیش‌فعالی در کودکان
از کجا متوجه شویم که فرزندمان آماده تنها ماندن در خانه است؟
اگر فکر میکنید فرزند شما می‌تواند به‌تنهایی در خانه بماند، از خودتان چند سؤال بپرسید. اگر به هریک از موارد زیر پاسخ منفی دادید، بدانید که او آمادگی تنها ماندن در خانه را ندارد:
- آیا فرزند شما نام کامل خود و آدرس و شماره تلفن خانه را می‌داند؟
- آیا کودک شما می‌داند که در شرایط اضطراری با چه کسی تماس بگیرد؟
- آیا او احساس امنیت می‌کند که تنها بماند؟
- آیا فرزند شما مسئولیت‌پذیر است و وظایفی مانند انجام تکالیف، کار‌های خانه و ... را به‌خوبی انجام می‌دهد؟
- آیا محله و همسایگان شما امن هستند؟
تمرین عملی انجام دهید
اگر به بلوغ و حتی تنها ماندن فرزند خود در خانه اطمینان دارید، عاقلانه است که قبل از انجام این کار، برخی تمرینات خانگی را انجام دهید. درحالی‌که شما در همان نزدیکی هستید، بگذارید کودکتان ۳۰ دقیقه تا یک ساعت، در خانه تنها بماند؛ مثلاً خودتان به حمام یا خانه همسایه بروید و از دور مراقب کودکتان باشید تا دچار ترس و نگرانی نشود.
هنگام بازگشت، با او درباره احساس تنها ماندن در خانه صحبت کنید و از بپرسید در زمان تنهایی چه کار‌هایی انجام داد؟ آیا دوست دارد دوباره تنهایی را تجربه کند؟ آیا از تنهایی ترسید یا خیر؟
پاسخ به این سؤالات به شما کمک می‌کند تا به آماده بودن یا نبودن کودک برای تنها ماندن در خانه پی ببرده و بدانید که دلیل عدم آمادگی کودک برای تنها ماندن چیست.
بیشتر بخوانید:
راهکار‌های کنترل اضطراب کودکان در بحران
اقداماتی که بعد از تنها گذاشتن کودک باید انجام شود
بعد از این که مطمئن شدید که فرزندتان آماده است در خانه تنها بماند، مراحل عملی زیر را انجام دهید:
۱- با کودکتان در تماس باشید. هرچند دقیقه با او تماس بگیرید و این اطمینان را به او بدهید که از دور حواستان به او است و در صورت بروز اتفاقی در دسترس خواهید بود.
۲- یک سری قوانین اساسی تنظیم کرده و کودک را ملزم به پیروی از آن‌ها کنید:
- جواب تلفن ندهد
- به اجاق‌گاز، مایکروفر، کتری و... دست نزند
- دَر را به روی غریبه باز نکند
- به کسی نگوید که تنها است
- از خانه بیرون نرود
- در و پنجره را باز نکند
۳- غذا، خوراکی و نوشیدنی را در دسترس کودک قرار دهید تا مجبور به انجام کار‌های خطرناک مثل بالا رفتن از کابینت، روشن کردن اجاق‌گاز و داغ کردن غذا در مایکروفر نشود.
۴- شماره تلفن‌های ضروری مثل شماره اعضای خانواده، پلیس و آتش‌نشانی را برای کودک بنویسید تا در صورت نیاز به آن‌ها مراجعه کرده و همچنین به او یاد دهید که چگونه با این شماره‌ها تماس بگیرد.
۵- اشیاء پرخطر را از دسترس کودک دور نگه دارید. هرچقدر مطمئن هستید که کودکتان از قوانین پیروی می‌کند و سراغ چیزی نمی‌رود، اما یکسری وسایل پرخطر مانند الکل، سیگار، کلید ماشین، فندک، دارو و... را قبل از ترک خانه حتماً پنهان کنید.
۶- چگونگی و زمان استفاده از تلویزیون، کامپیوتر، ایکس باکس، لب تاپ و... را برای کودک تعیین کنید. آن‌ها باید بدانند که از چه چیزهایی، برای چه مدت زمانی می‌توانند استفاده کنند؛ همچنین مجاز به دیدن چه فیلم‌ها و انجام چه بازی هستند.
بیشتر بخوانید:
5راهکار برای کاهش اضطراب کودکان در برابر کرونا
چند نکته مهم
- تا زمانی که کودک تمایلی به تنها ماندن در خانه ندارد، او را تنها نگذارید؛ زیرا تنها گذاشتن می‌تواند کودک را دچار مشکلات روانی جبران‌ناپذیری کند.
- برای زمان تنهایی کودک برنامه‌ریزی کنید. برای مثال به فرزندتان بگویید که تا برمی‌گردید اتاقش را مرتب کند یا بازی‌های مهارتی مثل نقاشی، چیدن پازل، ساخت لگو و... انجام دهد.
- کودکانی که دارای بیماری و اختلالاتی همچون اضطراب جدایی، آسم، بیش فعالی، صرع، اوتیسم و... هستند را هرگز در خانه تنها نگذارید.
- بدون اطلاع قبلی، خانه را ترک نکنید. از قبل، زمان رفت و برگشتتان را برای کودک توضیح دهید و به او بگویید که در این مدت چه کار‌هایی می‌تواند انجام دهد. یادتان باشد اگر بدون خبر دادن به کودک، ناگهان او را در خانه تنها بگذارید، از این به بعد هیچ وقت به شما اطمینان نمی‌کند و دائماً به شما می‌چسبد.
