علل و راه‌های درمان مكيدن انگشت
مکیدن انگشت، خصوصا انگشت شست یکی از عادات رایج میان کودکان است. اما معمولا والدین از این رفتار فرزند خود ناراضی هستند و به دنبال راهی برای ترک این عادت فرزندشان هستند. در ادامه با علل و راه‌های درمان این مشکل بیشتر آشنا می‌شویم.
چرا برخی کودکان انگشت خود را می‌مکند؟
نوزادان از هنگام تولد به طور غریزی با مکیدن آشنا هستند و همیشه به دنبال چیزی برای مکیدن هستند. در واقع از این طریق است که کودک می‌تواند بلافاصله پس از تولد تغذیه از سینه مادر یا شیشه شیر را شروع کند. مکیدن در عین حال که نیاز کودک به غذا را برطرف می‌کند، در مواقع ناراحتی، اضطراب و خستگی نیز او را آرام می‌کند. به همین دلیل هم اگر کودک شیشه یا پستانک در اختیار نداشته باشد، ترجیح می‌دهد از انگشت خود که ساختاری شبیه به این وسایل را دارد بهره گیرد. برخی کودکان نیز در مواقع بیکاری انگشتان خود را می‌مکند.
مکیدن انگشت توسط کودک تا چه زمانی ادامه می‌یابد؟
بسیاری از کودکان این عادت خود را بین سنین 2 الی 4 سالگی ترک می‌کنند. کودکانی که پس از این سنین هنوز به این کار خود ادامه می‌دهند، با ورود به مدرسه و با قرار گرفتن در میان سایر کودکان، به مرور این عادت را کنار می‌گذارند. اما همواره به یاد داشته باشید که همیشه این احتمال وجود دارد که کودکی که در گذشته چنین عادتی داشته است، با قرار گرفتن در موقعیت‌های استرس‌زا، دوباره به این حرکت خود رو بیاورد.
چه زمانی والدین باید دخالت کنند؟
مکیدن انگشت معمولا رفتاری نگران کننده نیست تا زمانیکه دندان‌های دائم کودک رشد کرده و در اثر این عمل شروع به تغییر شکل کنند. در این مرحله، مکیدن انگشت موجب تغییر شکل سقف دهان می‌شود و در نتیجه دندان‌ها جابجا می‌شوند.
در صورت مشاهده موارد زیر می‌توانید برای ترک این عادت کودک اقدام کنید:
اگر فرزند شما بیش از 4 یا 5 سال سن دارد و هنوز شدیدا عادت به مکیدن انگشتان خود دارد.
اگر مکیدن انگشت موجب تغییر شکل دندان‌ها یا سقف دهان شده است. یکی از علائم بارز تغییر حالت دندان‌ها، متمایل شدن دندان‌های بالا به سمت جلو است.
اگر فرزند شما از این کار خود خجالت می‌کشد ولی توانایی ترک این عمل را ندارد.
چگونه می‌توانید به فرزندتان کمک کنید؟
از روش‌های زیر استفاده کنید:
موضوع را مطرح نکنید. در برخی موارد، عدم توجه به مکیده شدن انگشت توسط کودک موجب ترک این عمل می‌شود، خصوصا زمانیکه کودک از این روش برای جلب توجه استفاده می‌کند.
با رویکردی مثبت به فرزندتان کمک کنید. فرزندتان را تشویق کنید و در صورت نیاز، هر گاه او این عمل را انجام نداد، برای او جوایزی در نظر بگیرید. لازم نیست جایزه شما بزرگ باشد. خواندن قصه پیش از خواب یا بردن او به پارک نیز در نظر کودکان پاداشی بزرگ است. همچنین تقویمی بزرگ تهیه کنید و بر دیوار اتاق فرزندتان نصب کنید. روزهایی را که کودک انگشت خود را نمکید، بر روی تقویم با چسباندن عکس یا برچسبی مشخص کنید. با این کار کودک انگیزه بیشتری پیدا می‌کند.
عوامل تقویت کننده عمل را بشناسید. اگر فرزند شما در مواقع اضطراب یا ناراحتی انگشت خود را می‌مکد، پس بهتر است برای درمان این عمل او، به دنبال رفع این علل باشید. هرگاه فرزندتان در چنین شرایطی قرار گرفت، او را از راه‌های دیگر، مانند بغل گرفتن یا بوسیدن آرام کنید.
به او یادآوری کنید.
اگر فرزند شما به مکیدن انگشت خود عادت کرده است و این کار را بدون فکر قبلی انجام می‌دهد، سعی کنید هر از گاهی خیلی ملایم به او یادآوری کنید که نباید انگشت خود را بمکد. فراموش نکنید که این یادآوری نباید حالت اجبار به خود گیرد و همچنین نباید با خشونت همراه باشد. اگر در جمع قرار دارید، از شرمنده کردن فرزندتان در مقابل دیگران پرهیز کنید. در عوض از طریق نشانه یا علامتی که فقط شما دو نفر از مفهوم آن آگاهی دارید کودک را متوجه عملش کنید.
با فرزندتان صحبت کنید. سعی کنید منطقی و در عین حال به شکلی ساده به فرزندتان بفهمانید که چرا نباید انگشت خود را بمکد. می‌توانید برای تشویق او به ترک این عادت، از قهرمانان مورد علاقه او استفاده کنید. مثلا از او بپرسید «به نظر تو مردان قوی نیز انگشتان خود را می‌مکند؟» با تکرار این کار و ایجاد پرسش‌هایی در ذهن او، کودک به تدریج به قبح عملش پی می‌برد و خود خواهان و داوطلب ترک این عادت می‌شود.
در مواقع درد یا ناراحتی فرزندتان را منع نکنید. یکی از اشتباهات والدین این است که تصور می‌کنند باید همیشه و در همه حال به فرزند خود تذکر دهند. چنین تصوری غلط است. اگر فرزندتان دچار مشکل یا ناراحتی شد یا قسمتی از بدنش آسیب دید، اجازه دهید هر کاری که او را آرام می‌کند انجام دهد، از جمله مکیدن انگشت.
آیا مراجعه به دندان پزشک موثر است؟
اگر نگران تاثیر این عادت بر دندان‌های فرزندتان هستید، می‌توانید به دندان پزشک مراجعه کنید. در مورد برخی کودکان، صحبت با یک متخصص و شنیدن تذکرات لازم از زبان او تاثیر بیشتری دارد. اما اگر صحبت‌های پزشک تاثیری در این عادت نداشت، ممکن است دندان پزشک نوعی وسایل مخصوصی که برای جلوگیری از مکیدن انگشت در دهان کودک تعبیه می‌شود را تجویز کند. در هر حال به یاد داشته باشید که مکیدن انگشت از جمله عاداتی است که با ورود کودک به جامعه بالاخره و در مرحله‌ای از زندگی از بین خواهد رفت.
