تحریریه ماهنامه كودك سالم
نوزادی كه تازه متولد شده توجه همه را به خودش جلب میكند و همه میخواهند حركات و نگاههای او را تماشا كنند. ولی به راستی نوزاد تازه متولد شده چهره مادرش، كسانی كه به او زل زدهاند و مناظر اطراف را چگونه میبیند؟ دید یك نوزاد در 12 ماه اول زندگیاش بیش از هر زمان دیگری رشد میكند.
تولد تا 3 ماهگی
نوزاد تازه متولد شده همه چیز را تار و مبهم میبیند و نمیتواند دیدش را روی صحنهای متمركز كند و به خاطر این است كه عصب بینایی كه مسئول انتقال اطلاعات از چشم به مغز است، هنوز مانند عملكرد این عصب در بزرگسالان عمل نمیكند و سلولهای خود چشم نیز هنوز به طور كامل تكامل نیافتهاند. به همین خاطر رنگهای مشابه مثل قرمز و نارنجی مثل هم به نظر میآیند و رنگهای متضاد مثل سیاه و سفید بیشتر توجه او را جلب میكنند.
نوزاد شما نمیتواند روی اشیایی كه خیلی به او نزدیك یا خیلی از او دورند تمركز كند و وقتی یك چشم به سویی حركت میكند، اشیا را دو تا میبیند و در نهایت چون نوزاد كوچك شما هنوز نمیتواند عضلاتش را با هم هماهنگ كند ممكن است گاهی یك چشم او به سمت دیگری متمایل شود. از این حالت نترسید. به طور معمول تا 4 ماهگی برطرف میشود. اشیایی كه در فاصله 8 تا 15 اینچی (20 تا 5/37 سانتیمتر) او هستند را واضح میبیند. برای مثال، زمانی كه او را بغل میكنید، او میتواند جزییات صورت شما را تشخیص دهد.
4 تا 6 ماهگی
در این دوران دید كودك شما دستخوش تغییرات بسیاری میشود. در این زمان میتواند رنگها را از هم تشخیص دهد و عصب بیناییاش میتواند جزییات بیشتری از اطلاعات را از چشم به مغز ببرد و بنابراین تصاویر را با ریزهكاریهای بیشتری درك خواهد كرد. در این زمان میتواند تصاویر گرفته شده از هر دو چشم را با هم تلفیق كند و تصاویر را سه بعدی ببیند و عمق آنها را درك كند. اگر هنوز هم یكی از چشمهای كودك شما به یك سمت منحرف میشود به چشم پزشك اطفال مراجعه كنید، چرا كه ممكن است علامت یك بیماری باشد. در دوران 4 تا 6 ماهگی دامنه دید كودك شما هم افزایش مییابد و میتواند خرس عروسكی بغل برادرش را كه در آن سوی اتاق نشسته ببیند و برایش گریه كند.
اگر به آرامی انگشتتان را مقابل صورتش تكان دهید او با چشمانش آن را دنبال خواهد كرد و توانایی ردیابی اشیا را به دست آورده است. حال وظیفه شما چیست؟ باید به او فرصت دهید تا تجربه كند. چطور میتواند ارتفاع یك صندلی را درك كند؟ اگر شما اجازه دهید یك قاشق را پایین بیندازد ارتفاع صندلی را درك خواهد كرد. وقتی كه شروع به چهار دست و پا رفتن میكند، اشیا را دورتر از دسترس او قرار دهید و بگذارید خودش آنها را بردارد تا مفهوم مسافت را درك كند. تنها چیزها را به او نشان ندهید؛ بگذارید تجربه هم بكند و آنها را احساس كند. دادن اشیای نرم، زبر، سفت، سرد یا گرم این احساس را در او تقویت میكند و دركی از دنیای خارج به وی میدهد. میتوانید یك اسباب بازی را پشتتان قایم كنید و او را تشویق كنید كه آن را پیدا كند. در آخر اینكه اجازه دهید انگشت شست پایش را بمكد چرا كه این كار عضلات گردن و شانهها را تقویت میكند.
7 ماهگی به بعد
در این زمان قوه بینایی كودك شما كمابیش مثل قوه بینایی یك انسان بالغ است. یك تغییر مهم كه در فاصله 7 ماهگی تا 12 ماهگی رخ میدهد این است كه از چشمان كودك شما اشك میآید. پیش از این زمان از چشمان او ماده غلیظی به نام موسین بیرون میآمد كه به پلكهایش میچسبید و چشم كودك كوچك شما را مرطوب نگه میداشت. به همین دلیل است كه بعضی بچهها با چشمهای نیمه بسته به خواب میروند و بسیار هم راحت میخوابند.
رنگ چشمان كودك شما كه در ابتدا خاكستری بوده حالا رنگ واقعیاش را باز یافته است، ولی هنوز هم ممكن است در دوران كودكی و حتی بلوغ اندكی تغییر كند. از قوه بینایی كودكتان كه به سرعت رشد میكند برای آموزش مهارتهای زبانی به او استفاده كنید و نام اشیایی كه در دیدرس او هستند و میدانید كه به وضوح آنها را میبیند، به زبان بیاورید. زمانی كه عروسكی یا فنجانی را به دستش میدهید نام آن را بلند بگویید.
این كار برای او سرگرمكننده است و این اسامی در حافظهاش مینشینند. در ماه اول یا دو ماه اول تولد، قسمت سفید چشمان كودك شما به قدری باریك است كه آبی یا خاكستری به نظر میآید. تا سه ماهگی مردمك چشمان او به كم و بیشتر شدن نور واكنش نشان نمیدهد. بین 5 تا 7 ماهگی است كه شكل چشمان كودك شما زودتر از بقیه اعضای صورتش كامل میشود و به همان شكلی خواهد شد كه در بزرگسالی او خواهید دید. 75 درصد از اشعه ماورای بنفشی كه كودكان در معرض آن قرار میگیرند از طریق چشمان آنها میگذرد و این مقدار درباره بزرگسالان 10 درصد است. پس چشمان كودك خود را در برابر اشعه آفتاب بپوشانید و از كلاههای آفتابی با لبههای پهن و عینكهای آفتابی كه در برابر اشعه UV محافظت دارند، استفاده كنید.