دکتر پریسا امیدیان : متخصص گوش، حلق و بینی ؛ مدرس دانشگاه علوم پزشکی ایران
تحریریه زندگی آنلاین : کودکان ممکن است در اثر گیر کردن غذا یا اسباب‌بازی در گلویشان دچار خفگی شوند، با آنکه امیدواریم هرگز در چنین موقعیت‌هایی قرار نگیرید، اما لازم است نکاتی را در این زمینه یاد بگیریم، چون اتفاق همیشه دست ما نیست. غذا یا هر ماده خارجی دیگری را امکان دارد کودکان ببلعند، ولی اشتباهی در راه هوایی آن‌ها گیر کند و سبب مسدود شدن آن شود. این مطلب با هدف یک راهنمای گام به گام جمع‌آوری شده است تا اصول پایه کمک‌های اولیه برای خفگی و خروج جسم خارجی از راه هوایی در کودک بالای یکسال آموزش داده شود، اما لطفاً به آن به عنوان تنها منبع اطلاعات خود اتکا نکنید، بلکه لازم است برای یادگیری و تمرین تکنیک‌های مناسب، زمان مشخصی وقت بگذارید و دوره احیای قلبی تنفسی نوزاد، شیرخوار زیر یکسال و کودکان بالای یک سال را بگذرانید، چون این تکنیک‌ها با توجه به سن بچه‌ها متفاوت است و انجام درست آن‌ها می‌تواند جان یک کودک را نجات دهد.
بیشتربخوانید:
این همه سرفه از کجا بوده؟
خارج کردن جسم خارجی از راه هوایی کودکان بالای یکسال
Choking یعنی ماده خارجی مثل غذا یا هر جسم خارجی دیگری راه هوایی را مسدود کند و مانع از رسیدن هوا به ریه‌ها شود که ممکن است خفیف یا شدید باشد. در نوع خفیف کودک می‌تواند سرفه کند. پس به او اجازه می‌دهید با سرفه جسم خارجی را بیرون بیندازد، اما اگر نمی‌توانست نفس بکشد، سریع با اورژانس تماس بگیرید، اما در موارد شدید Choking
کودک نمی‌تواند نفس بکشد و
راه گلویش را با دو دستش نگه می‌دارد
سرفه نمی‌تواند بکند
گریه نمی‌تواند بکند و حرف نمی‌تواند بزند.
باید سریع وارد عمل شوید (مانور هایملیخ) و همزمان از کسی که نزدیک شما هست بخواهید با اورژانس تماس بگیرد.
باید به کودک بگوییم که من می‌خواهم کمکت کنم تا جسم خارجی بیرون بیاید و پشت کودک بایستیم و یک دست را مشت می‌کنیم و با یک دست دیگر دست مشت شده را نگه می‌داریم و 5 ضربه به شکم کودک (زیرجناق سینه) به صورت رو به بالا وارد می‌کنیم. به این حرکت مانور هایملیخ می‌گویند. بعد نگاه میکنید که جسم خارجی بیرون آمده است یا نه. اگر بیرون نیامده است، مجدد مانور هایملیخ را تکرار می‌کنیم، البته این مانورها در مواردی کاربرد دارد که کودک هوشیار است.
اگر کودک پاسخی نداد، جسم خارجی بیرون نیامد و اورژانس هنوز نرسیده بود و شما دیدید که کودک شل شده و هوشیاریش از دست رفته است باید عملیات احیای قلبی - تنفسی را برای شیرخوار انجام دهید و همزمان هم مجدد کمک بگیرید و از فردی بخواهید که با اورژانس تماس بگیرید و در صورتی که کسی نزدیک شما نیست خودتان با 115 تماس بگیرید و گوشی را روی بلندگو بگذارید تا قبل از رسیدن اورژانس منشی 115 شما راراهنمایی کند. باید در این موارد 5 سیکل احیا برای کودک انجام شود.
بیشتر بخوانید:
دمنوشی فوق العاده برای درمان سرفه های مزمن
کودک را باید روی یک سطح سخت مانند زمین یا میز قرار دهید.
کنار ناحیه فوقانی قفسه سینه او زانو بزنید.
با پاشنه کف دست روی قسمت تحتانی قفسه سینه به صورت تند و کمی با فشار طوری که قفسه سینه حدود یک سوم پایین برود، شروع به ماساژ میکنید و تا 30 می‌شمارید. بعد از اینکه 30 تا ماساژ دادید به دهان کودک نگاه میکنید به این صورت که با یک دست چانه را کمی به سمت بالا و با دست دیگر پیشانی را به سمت پایین می‌دهید و دهان کودک را چک میکنید. اگر جسم خارجی را دیدید خارج میکنید. اگر جسم خارجی را ندیدید انگشت را در دهان کودک نکنید، چون ممکن است به طور تصادفی جسم را به قسمت عمیق‌تری از گلو هل دهید. حالا باید تنفس دهانی بدهید و 2 بار دم می‌دهید به این صورت که پیشانی کودک را با یک دست به عقب خم کنید و با دست دیگر چانه او را کمی بالا بیاورید؛ این کار راه مجاری هوایی او را باز می‌کند، بینی کودک را ببندید، دهان خود را مثل شکل زیر روی دهان او قرار دهید و در ریه‌های او بدمید.
نگاه میکنید که ببینید قفسه سینه کودک موقع دم بالا می‌آید یا نه. اگر قفسه سینه موقع دم بالا نیامد، یعنی که هنوز انسداد پابرجا است و شما مجدد شروع به ماساژ قفسه سینه میکنید تا 30 بار و دوباره دهان را نگاه میکنید. اگر جسم خارجی نبود مجدد تنفس دهانی و کارهای قبل را تکرار میکنید تا زمانی که جسم خارجی را داخل دهان کودک ببینید و یا قفسه سینه با دم شما به سمت بالا حرکت کند یا کودک کمی هوشیار شود یا اورژانس به شما برسد و زمان از دست نرود و اورژانس اقدامات لازم را بعد از این انجام دهد.
بیشتربخوانید:
خفگی ناشی از پریدن جسم خارجی
مراجعه به پزشک یا مرکز اورژانس
در صورتی که مراحل بالا را با موفقیت سپری کنید و جسم خارجی بیرون بیاید و کودک خوب به نظر برسد، باز هم پزشک باید او را معاینه کند تا مطمئن شود که راه‌های هوایی او کاملاً باز است و کودک دچار هیچ‌گونه مشکلی نشده است و شما هم از مرتب و بی‌خطر بودن همه چیز مطمئن شوید.
یادمان باشد یادگیری و بدون نقص اجرا کردن تمام این آموزش‌ها نیاز به وقت گذاشتن، مطالعه و تمرین‌های زیادی نزد یک فرد آموزش‌دیده دارد.
