دکتر / مهندس فریال عسگری
پزشک/ مهندس علوم و صنایع غذایی
تحریریه زندگی آنلاین : مراقبت از کودکان بعد از واکسن زدن لازم است، زیرا باید بسته به نوع واکسن مصرفی در مورد عوارض احتمالی شایع آن و این که چه زمانی نیاز به مراجعه مجدد هست، اطلاعات لازم به والدین داده شود. برنامه واکسیناسیون کودکان، یکی از مؤثرترین سلاح‌های مبارزه و پیشگیری از انواع بیماری‌ها است. انجام به موقع آن یکی از اجزای مهم مراقبت‌های بهداشت خانواده به شمار می‌رود.
عوارض زیر به صورت معمول پس از تزریق بروز می‌کند و در بیشتر مواقع جای نگرانی نیست، اما نیازمند مراقبت از کودکان بعد از واکسن زدن است.
مگر در مواقعی که درجه تب کودک بالا باشد یا عوارض بیشتر از سه روز ادامه پیدا کنند. چنین حالتی کمی نگران‌کننده خواهد شد.
مشکلات تنفسی
خشن شدن صدا
تورم گلو
احساس ضعف
ضربان قلب بالا
سرگیجه
رنگ پریدگی
تب خفیف
آبریزش بینی و بثورات قرمز (بعد از واکسن سرخک، سرخجه و اوریون)
قرمزی، ورم با ایجاد توده در محل واکسن
پس از واکسن ۱۲ ماهگی، علائم تب یک تا دو هفته بعد از واکسن بروز خواهند کرد.
پس از واکسن ۱۸ ماهگی، علائم تب دو تا سه روز بعد از واکسن بروز خواهند کرد و یک تا دو هفته بعد نیز ممکن است دوباره بروز کنند.
بیشتربخوانید:
ایمن سازی کودک
مراقبت از کودکان بعد از واکسن زدن برای کاهش دمای بدن آن‌ها
لباسهای خنک و راحت برای کودک تهیه کنید و به هیچ وجه او را با لباسهای تنگ و محکم نپوشانید. یکی از اقدامات ضروری برای مراقبت از کودکان بعد از واکسن این است که از داروی مخصوص کاهش تب استفاده کنید. مثل استامینوفن یا ایبوپروفن. مقدار لازم برای دادن استامینوفن بستگی به وزن کودکتان دارد. هرگز به کودک خود آسپرین ندهید. یک ساعت بعد از دادن دارو، دوباره دمای بدن او را چک کنید. اگر چیز مشکوکی به نظر می‌رسید، به پزشک مراجعه کنید. بعد از واکسیناسیون ممکن است کودک داد و بیداد بسیار کند، چرا که هم درد دارد و هم تب کرده است. برای کاهش ناراحتی و درد او باید از استامینوفن و ایبوپروفن استفاده کنید. اگر گریه و ناراحتی کودکتان تا 24 ساعت بعد هم ادامه داشت، به پزشک رجوع نمایید.
مراقبت از کودکان بعد از واکسن زدن و قرمزی دست و پا
اگر بعد از واکسیناسیون، دست و پای فرزندتان قرمز شد، از یک تکه پارچه مرطوب، سرد و تمیز استفاده کنید. آن را روی ناحیه متورم شده قرار دهید.
برای کاهش درد، به او مسکن‌های توصیه شده را بدهید و اگر درد و قرمزی آن قسمت تا 24 ساعت بعد هم قطع نشد، به پزشک مربوطه اطلاع دهید.
داروها و مقدار مصرف آن‌ها برای کاهش درد و تب
از داروهای مناسب و صحیح استفاده کنید و هر بار موقع استفاده به مقدار آن‌ها خیلی توجه کنید.
از پزشک و یا پرستار کودکتان در مورد تأثیرگذارترین و کم‌خطرترین دارو سوال کنید.
به کودکتان متناسب با وزنش مسکن بدهید. اگر وزن دقیق او را نمی‌دانید، با توجه به سنش به او مسکن بدهید. یادتان باشد در مصرف مسکن زیاده‌روی نکنید.
هیچ‌گاه به هنگام دارو دادن به کودکتان از قاشق آشپزخانه استفاده نکنید.
وقتی که می‌خواهید به نوزادتان استامینوفن بدهید، بسیار محتاط و مراقب باشید. برچسب داروی مصرفی را به دقت بخوانید و طبق دستورالعمل به او دارو بدهید. استفاده زیاد از داروها باعث بروز خطرات جدی‌تر در کودکان می‌شود. پس روش‌های درست مراقبت از کودکان بعد از واکسن را جدی بگیرید. در مواردی مصرف این داروها بدون توجه به مقدار دقیق و مجاز مصرفی باعث نارسایی و از کار افتادگی کبد کودک می‌شود.
بیشتر بخوانید:
واکسیناسیون کودکان را به تأخیر نیندازید
مقدار مجاز مصرف استامینوفن با توجه به وزن کودک
کودکان 5-7/2 کیلوگرم (3-0 ماهه): طبق توصیه پزشک
کودکان 7/7 -5/5 کیلوگرم (11-4 ماهه): یک‌دوم قاشق چایخوری یا 5/2 میلی‌لیتر
کودکان 5/10-2/8 کیلوگرم (23-12 ماهه): سه‌چهارم قاشق چایخوری یا 75/3 میلی‌لیتر
کودکان 9/15 – 9/10 کیلوگرم (3-2 ساله): 1 قاشق چایخوری یا 5 میلی‌لیتر
کودکان (4/21-4/16) کیلوگرم (5-4 ساله): یک و نیم قاشق چایخوری یا 5/7 میلی‌لیتر
کودکان (8/26- 8/21) کیلوگرم (8-6 ساله): 2 قاشق چایخوری یا 10 میلی‌لیتر
کودکان (3/32-3/27) کیلوگرم (10-9 ساله): دو و نیم قاشق چایخوری یا 5/12 میلی‌لیتر
کودکان (2/43-7/32) کیلوگرم (11 ساله): 3 قاشق چایخوری یا 15 میلی‌لیتر
مقدار مجاز مصرف ایبوپروفن
کودکان کمتر از 5 کیلوگرم (5-0 ماهه): طبق توصیه پزشک
کودکان (7/7-5/5) کیلوگرم (11 – 6 ماهه): طبق توصیه پزشک
کودکان (5/10 – 2/8) کیلوگرم (23-12 ماهه): طبق توصیه پزشک
کودکان (9/15-9/10) کیلوگرم (3-2 ساله): 1 قاشق چایخوری یا 5 میلی‌لیتر
کودکان (4/21-4/16) کیلوگرم (5-4 ساله): یک و نیم قاشق چایخوری یا 5/7 میلی‌لیتر
کودکان (8/26-8/21) کیلوگرم (8-6 ساله): 2 قاشق چایخوری یا 10 میلی‌لیتر
کودکان (3/32-3/27) کیلوگرم (10-9 ساله): دو و نیم قاشق چایخوری یا 5/12 میلی‌لیتر
کودکان (2/43-7/32) کیلوگرم (11 ساله‌ها): 3 قاشق چایخوری یا 15 میلی‌لیتر
چندین نکته برای مراقبت از کودکان بعد از واکسن زدن
بسیار مهم است که مراقبت‌های بعد از واکسن به درستی انجام شوند و کودک با سلامتی از این برهه خارج شود.
قبل از زدن هر واکسنی از پزشک بخواهید عوارض احتمالی و روش برخورد با آن‌ها را به طور کامل برایتان توضیح دهد.
قبل از زدن واکسن با کودک صحبت کنید و به او توضیح دهید قرار است چه اتفاقاتی بیفتد.
۲۰ تا ۳۰ دقیقه پس از انجام واکسیناسیون در محل درمانگاه بمانید تا درصورت بروز آلرژی سریع به پزشک مراجعه کنید.
در ۲۴ ساعت اول بعد از واکسن زدن از کمپرس آب سرد در محل واکسن استفاده کنید. می‌توانید در طول هر یک ساعت، پنج دقیقه یخ روی محل واکسن قرار دهید.
در ۲۴ ساعت دوم پس از واکسن از کمپرس آب گرم در محل واکسن استفاده کنید.
در طی سه روز بعد از واکسن مایعات زیادی به کودک بدهید از جمله آب، آب میوه، سوپ و سایر مایعات.
لباسهای راحت و خنک به کودک بپوشانید.
در صورت بروز تب خفیف از استامینوفن استفاده کنید. به ازای هرکیلوگرم وزن کودک ۲ قطره استامینوفن کافی است. اگر کودک شما ۷ کیلو وزن دارد، ۱۴ قطره استامینوفن.
می‌توانید هر ۶ ساعت استامینوفن را تجدید کنید.
هرگز از جملات «چیزی نشده»، «آمپول که درد نداره» و ... استفاده نکنید، چون اعتماد کودک نسبت به خودتان را از بین می‌برید.
مراقبت از کودکان بعد از واکسن
بیش از قبل به او توجه کنید و شرایطی فراهم نمایید تا استراحت کند.
در صورت بالا رفتن درجه تب یا طولانی شدن تب بیش از دو روز حتما به پزشک مراجعه کنید.
برای پایین آوردن تب کودک به هیچ عنوان از آسپرین استفاده نکنید.
در صورت مشاهده هر گونه نشانه‌های غیرطبیعی مانند گریه طولانی مدت چندین ساعت پس از تزریق، لرزیدن یا سایر نشانه‌ها، به پزشک مراجعه کنید.
بعد از واکسن سرخجه، پس از یک تا دو هفته در صورت ظهور علائمی مثل ورم گلو، آبریزش بینی یا وجود دانه‌های ریز قرمز روی پوست حتما به پزشک مراجعه کنید.
نتیجه‌گیری
در انتها با توجه به این که احتمال بروز غش بعد از دریافت واکسن‌های تزریقی به ویژه در کودکان بزرگ‌تر و بزرگسالان وجود دارد، قبل از تزریق در خصوص سابقه وجود این حالت از والدین و یا گیرنده واکسن پرسش به عمل آمده و مراقبت لازم در این خصوص اعمال گردد. در این افراد بهتر است واکسیناسیون در حالت خوابیده انجام شود و پس از تزریق فرد ۱۵ الی30 دقیقه استراحت نماید. روش‌های ذکر شده جهت مراقبت از کودکان بعد از واکسن را حتما طبق دستورات پزشکی و داروهای مربوطه انجام دهید.
