بيماری های عفونی شايع در كودكان
بیماری‌های عفونی کودکان (تا شش سالگی) اغلب واگیر دار هستند. این بیماری‌ها عبارتند از: التهاب گلو و لوزه، التهاب گوش یا اوتیت، سرما خوردگی، گاستروآنتریت (التهاب معده‌ای روده‌ای) و برونشیت. اکثر این بیماری‌های عفونی خود به خود و یا با کمک درمانی ساده بهبود پیدا می‌کنند. البته این بدان معنا نیست که لزومی به مشورت با پزشک نباشد
التهاب گلو
در 75 درصد موارد منشا این بیماری، ویروسی و در باقی موارد باکتریایی است. التهاب لوزه‌ها یا گلو اغلب با گلو درد و کمی تب – بسته به منشا بیماری – همراه می‌باشد. در نوع باکتریایی آن، درمان آنتی بیوتیکی مورد نیاز است که باید حتما در این رابطه با پزشک مشورت کنید.
التهاب گوش
التهاب گوش یا عفونت گوش میانی در اغلب موارد، منشا باکتریایی دارد و در پی آن کودک گوش درد شدیدی می‌گیرد که باعث گریه فراوان و مکرر، تب و آبریزش بینی او می‌شود. برای درمان این بیماری به آنتی بیوتیک و داروهای ضد التهاب و ضد درد مثل استامینوفن نیاز است.
سرماخوردگی
این بیماری ویروسی نزد کودکان بسیار شایع است. علائم رایج آن عبارتست از: آبریزش بینی، سرفه و تب. این علائم نشان دهنده مقابله سیستم دفاعی بدن با این بیماری است و سرماخوردگی معمولا خود به خود درمان می‌شود.
گاستروآنتریت یا التهاب معده‌ای روده‌ای
این عفونت ویروسی که به نام اسهال و استفراغ عفونی شناخته می‌شود، اغلب با اسهال، استفراغ و تب همراه است. درمان اصلی آن تأمین آب از دست رفته بدن می‌باشد.
برای کودکان مبتلا به این بیماری، مصرف محلول‌های خوراکی «او آر اس» که در داروخانه به فروش می‌رسد، توصیه می‌شود.
برونشیت
این بیماری ویروسی در کودکانی که به طور میانگین کمتر از 3 سال دارند، بسیار شایع است. علائم برونشیت شامل خس خس سینه، سرفه شدید، خستگی، کم‌اشتهایی، تب خفیف می‌باشد. بدون اینکه از این علائمِ اغلب جدی ولی نه چندان خطرناک، بهراسید با پزشک خود مشورت کنید؛ او مناسب‌ترین درمان را به شما توصیه خواهد کرد.
در این سری مقالات به بررسی هر كدام از این موارد خواهیم پرداخت. در این شماره التهاب گلو را مورد بررسی قرار می‌دهیم:.
التهاب گلو در کودکان
علائم:
گلو درد دارد؛
تب دارد؛
لوزه‌هایی متورم و قرمز دارد که گاهی با ترشحات سفید، خاکستری یا زرد پوشیده شده است؛
غدد گردنی متورم دارد؛
ممکن است، علائم سرماخوردگی (سرفه، گرفتگی یا آبریزش بینی) داشته باشد؛
ممکن است، دل درد یا سر درد داشته باشد.
سریعا با یک پزشک مشورت کنید اگر کودک شما:
برای درمان گلو درد، آنتی‌بیوتیک مصرف کرده است اما بعد از گذشت 1 یا 2 روز از درمان، هیچ‌گونه بهبودی را در وضعیت او مشاهده نمی‌کنید؛
تب بالا ( 40 درجه سانتیگراد یا بیشتر)، درد مفاصل، بثورات جلدی یا مشکل تنفسی دارد؛
التهاب گلو چیست؟
التهاب بافت‌های داخل گلو اغلب خود را به شکل ورم لوزه یا فارنژیت (قرمزی ته گلو) نشان می‌دهد. التهاب گلو در اصل یکی از نشانه‌های عفونت مسیر فوقانی دستگاه تنفسی (مثل سرماخوردگی یا آنفلوانزا) می‌باشد. معمولا این بیماری منشا ویروسی دارد اما گاه یک باکتری آن را به وجود می‌آورد. در این مقاله ما بیشتر در مورد این نوع التهاب باکتریایی که به التهاب استرپتوکوکی معروف است صحبت می‌کنیم.
در اغلب اوقات، کودکانی که مبتلا به التهاب گلوی باکتریایی– استرپتوکوکی– شده‌اند علائم سرماخوردگی ندارند، بلکه ممکن است از دل درد یا سر درد شکایت داشته باشند.
این عفونت استرپتوکوکی، تقریبا بدون خطر است اما به منظور جلوگیری از عوارض طولانی‌تر شدن بیماری، کاهش دوره آن و گسترش عفونت در اطرافیان کودک، بهتر است سریعا آن را درمان کرد.
تنها پزشک است که می‌تواند تشخیص دهد بیماری ویروسی است یا باکتریایی. برای تشخیص این مسأله باید ترشحات گلوی کودک را مورد آزمایش قرار داد.
سن: فارنژیت همانند ورم لوزه، در میان کودکان 3 ساله یا بزرگ‌تر و همچنین در میان نوجوانان شایع است. گلودرد باکتریایی– استرپتوکوکی– معمولا در کودکان بالای 5 سال بیشتر دیده می‌شود.
طول مدت بیماری: به طور میانگین بین چند روز تا 1هفته.
طول مدت مسری بودن بیماری: تا زمانی که در مجراهای تنفسی ترشحات وجود دارند.
در مورد کودکان مبتلا به گلو درد استرپتوکوکی، هرگاه بیش از 24 ساعت تحت درمان با آنتی‌بیوتیک قرار بگیرند، خطر سرایت بیماری به دیگران کاهش می‌یابد. اما اگر تحت درمان قرار نگیرند خطر سرایت تا 21 روز یا حتی بیشتر هم وجود دارد.
نحوه سرایت بیماری: تماس مستقیم یا غیر مستقیم با ترشحات مجرای تنفسی (بینی یا دهان) شخص مبتلا (به عنوان مثال از طریق سرفه، عطسه، ظروف و مسواک).
مدت زمان قرنطینه: گلو درد استرپتوکوکی به شدت واگیردار است؛ کودک مبتلا به این بیماری، تا بعد از حداقل 24 ساعت از شروع درمان با آنتی بیوتیک، نباید به مهدکودک یا مدرسه برود.
چگونه التهاب گلو را درمان کنیم؟
فارنژیت و ورم لوزه ویروسی، به هیچ گونه درمان پزشکی خاصی نیاز ندارند. اما برعکس فارنژیت و ورم لوزه ویروسی، گلودرد باکتریایی – استرپتوکوکی – باید به وسیله آنتی‌بیوتیک درمان شود.
اگر کودک شما نیاز به مصرف آنتی بیوتیک دارد، از همان روز شروع درمان آنتی‌بیوتیکی، حالش بهتر خواهد شد. درمان را حتما تا مدت تجویز شده ادامه دهید: قطع مصرف آنتی بیوتیک می‌تواند منجر به عود بیماری یا مقاومت بدن کودک نسبت به آنتی بیوتیک شود. راهنمای داخل بسته آنتی بیوتیک را حتما مطالعه کنید.
برای جلوگیری از عفونت مجدد، 24 ساعت بعد از شروع درمان آنتی بیوتیک، مسواک کودک را با مسواکی نو عوض کنید.
اگر کودک، به دفعات دچار التهاب لوزه شود، پزشک در صورت صلاحدید، معمولا عمل جراحی برداشتن لوزه‌ها - تانسیلکتومی - را پیشنهاد می‌کند.
مراقبت و توصیه‌های عملی
برای تسکین درد و تب کودکتان، به او استامینوفن یا ایبوپروفن بدهید (به دوز و سن توصیه شده برای دارو دقت کنید.) هیچگاه به کودکان زیر 6 ماه ایبوپروفن ندهید.
هشدار! مصرف آسپرین - استیل‌سالیسیلیک اسید - برای کودکان و نوجوانان ممنوع است.
به طور مرتب به کودک، مایعات، آب و برخی از آبمیوه‌ها را بدهید. از دادن آب مرکبات (پرتقال، لیمو، گریپ فروت) به کودک خودداری کنید چرا که می‌تواند گلو را تحریک کند. همچنین می‌توانید مواد غذایی دارای بافت نرم - مثل بستنی یا ماست – را در برنامه غذایی کودک قرار دهید.
شما مجاز هستید شب‌ها قبل از خواب 1 قاشق غذا خوری عسل به کودکتان بدهید. برخی مطالعات نشان می‌دهند که عسل می‌تواند سرفه را کم کند و درد گلو را تسکین دهد.
هشدار! به هیچ عنوان به کودکان زیر 1 سال عسل ندهید چرا که بیم آن می‌رود کودک مبتلا به بوتولیسم اطفال – نوعی مسمومیت غذایی نادر با عوارضی جبران ناپذیر – بشود.
اگر کودکتان بیش از 4 سال دارد می‌توانید از آبنبات‌های بدون قند یا پاستیل‌های حاوی عسل که درد گلو را تسکین می‌دهند، به او بدهید.
اگر کودک شما به اندازه‌ای بزرگ شده که می‌تواند بدون خطر خفگی، آب نمک قرقره کند، 5/2 میلیگرم – معادل یك‌دوم قاشق چایخوری ـ نمک را با 1 لیوان آب ولرم مخلوط کنید و از او بخواهید آن را در گلویش قرقره کند. البته بهتر است از انواع آب نمک‌های استریل که دقیقا به همین منظور تهیه شده‌اند و در داروخانه‌ها به فروش می‌رسند بهره بگیرید.
لزومی ندارد کودک شما تمام روز را در رختخواب بسر ببرد: کمی فعالیت سبک می‌تواند در بهبود او موثر باشد. اما فراموش نکنیم که او نیاز به استراحت کافی دارد.
مصرف داروهای ضد سرفه و سرماخوردگی در کودکان زیر 6 سال توصیه نمی‌شود.
چگونه از ابتلای کودک‌مان به این بیماری جلوگیری کنیم؟
برای کاهش ابتلای کودکتان به التهاب گلو، التهاب لوزه، نکات بهداشتی که در زیر آمده را کاملا رعایت کنید.
شستن دست‌ها. دست خود را بعد از ایجاد تماس با فرد آلوده یا با وسایل او، کاملا با آب و صابون بشویید. دست کودکتان را به طور مرتب بشویید. از هر زمانی که کودک این توانایی را پیدا می‌کند که دست‌های خود را به تنهایی شست و شو دهد، به او آموزش دهید بعد از هر بار عطسه، سرفه یا پاک کردن بینی با دستمال کاغذی، دست خود را بشوید.
استفاده کردن از دستمال کاغذی. به کودک خود یاد بدهید که در دستمال کاغذی عطسه یا سرفه کند.
ضد عفونی سطوح و وسایل. اسباب بازی‌ها، شیرهای آب و دستگیره‌ها را به‌طور مرتب با ضدعفونی کننده ـ ترجیحاً حاوی الکل ـ استریل کنید.
