دیابت در کودکان
دیابت نوع یك شایعترین نوع دیابت بین کودکان است. 90 - 95 درصد افراد زیر 16 سال که مبتلا به دیابت هستند، دیابتشان نوع یك است. این نوع دیابت به دلیل ناتوانی لوزالمعده در تولید انسولین ایجاد میشود. دیابت نوع یك در دسته بیماریهای خود ایمن قرار دارد؛ به این معنی که سیستم ایمنی بدن به سلولها و اعضای داخلی به عنوان یک عنصر خطرناک حمله میکند. در دیابت نوع یك، سلولهایی که در لوزالمعده وظیفه ساخت انسولین را دارند، توسط سیستم ایمنی بدن نابود میشوند.
شیوع بیماری
دیابت در بین کودکان بیماری شایعی نیست . آمار این اختلال در مناطق مختلف جهان متفاوت است. در 30 سال اخیر میزان ابتلا به این بیماری در بین کودکان افزایش یافته است. در اروپا و آمریکا، دیابت نوع 2 برای اولین بار در کودکان مشاهده شده است. بسیاری از متخصصان علت این امر را تغییر الگوی زندگی و شیوع اضافه وزن در آنها دانستهاند، اما اضافه وزن توجیهکننده علت ابتلا به دیابت نوع یك، که شیوع آن از دیابت نوع 2 نیز بیشتر است، نمیباشد.
عوامل
همانند بزرگسالان، عامل دیابت در کودکان نیز هنوز کاملا شناخته نشده است، اما به احتمال زیاد عوامل محیطی و در عین حال وراثتی در شکل گیری این اختلال موثرند.
نشانههای دیابت
نشانههای اصلی دیابت در کودکان مانند نشانههای این بیماری در بزرگسالان است. این نشانهها طی چند هفته بروز میکنند: تشنگی، کاهش وزن، خستگی، تکرر ادرار
نشانههایی كه در کودکان بیشتر مشاهده میشوند، عبارتند از: دل درد، سر درد، مشکلات رفتاری. گاهی اوقات قبل از اینکه این بیماری تشخیص داده شود، اسیدوز (فساد خون) اتفاق میافتد. پزشکان باید احتمال وجود دیابت را در هر کودکی که هفتههای پی در پی دچار دردهای بی دلیل میشود، بدهند. هر گاه پزشک تشخیص داد که فرزند شما مبتلا به دیابت است، باید او را نزد پزشک متخصص کودکان ببرید.
درمان
دیابت در کودکان باید توسط افراد متخصص و گاه بیمارستان کنترل شود. بیشتر کودکان مبتلا به دیابت نیازمند تزریق انسولین هستند. اگر فرزند شما نیز به تزریق انسولین نیاز دارد، باید یک برنامه منظم توسط یک تیم پزشکی متخصص برای او در نظر گرفته شود. بیشتر افرادی که انسلوین تزریق میکنند، یک تزریق در طول روز و یک تزریق در طول شب انجام میدهند. کودکانی که سن کمیدارند، گاه لازم نیست در طول شب انسولین تزریق کنند. معمولا در اولین سال تشخیص دیابت، بدن كودك به انسولین کمینیاز دارد و این نیاز به تدریج افزایش پیدا میکند. در کنار تزریق انسولین، توجه به رژیم غذایی نیز اهمیت زیادی دارد. مصرف زیاد مواد قندی برای کودکان دیابتی مضر است. مخصوصا با گذر زمان، مشکلات ناشی از دیابت افزایش پیدا کرده و عدم رعایت رژیم اصولی بر مشکلات فرد میافزاید.
اقدامات ضروری
وجود یک فرد دیابتی در خانواده میتواند سایر اعضای خانواده را نیز دچار محدودیتهایی کند، به همین دلیل کمک گرفتن از افراد متخصص ضروری به نظر میرسد. شناخت زوایای مختلف دیابت و راههای درمان آن احتیاج به صبر دارد، اما این شناخت به نفع فرزند شما و سایر اعضای خانواده است.
تیم پزشکی در بیمارستان میتواند اطلاعات زیر را برای شما فراهم کند:
آموزش نحوه تزریق انسولین: انسولین را معمولا در پوست ناحیه شکم یا ران تزریق میکنند.
آموزش علائم گلوکوز پایین در خون و اسیدوز دیابتی و اقدامات لازم در مورد آنها. آموزش نحوه اندازه گیری میزان گلوکوز در خون:گلوکز خون افراد دیابتی نباید از حد خاصی پایین تر بیاید.
آموزش نحوه تزریق انسولین به كودك: معمولا کودکان از 9 سالگی به بعد میتوانند خودشان انسولین تزریق کنند. توجه داشته باشید که فرزند شما باید به صورت منظم مورد معاینات پزشکی قرار گیرد. همچنین شما وظیفه دارید اولیای مدرسه و دوستان فرزندتان را از شرایط او آگاه کنید تا در آینده برای او مشکلی پیش نیاید.
رژیم غذایی
معمولا یک متخصص تغذیه از جمله اعضای تیم دیابت در مراکز درمانی تخصصی است. فرزند شما باید در این دوران یک رژیم غذایی متعادل و سرشار از فیبر و کربوهیدرات داشته باشد. رژیم غذایی سالم در همه افراد به یک شکل است؛ چه دیابتی باشند چه نباشند.اینکه فرزند شما چقدر باید غذا بخورد، بستگی به سن و وزن او دارد. والدین و متخصص تغذیه باید در این مورد باهم تصمیم بگیرند.اگر فرزند شما با دیابت بیشتر آشنا شده و واكنشهای بدن خود را به شیرینی جات و انسولین بشناسد، میتواند در حد متعادل شیرینی جات نیز مصرف کند.
فعالیت بدنی
فعالیت بدنی در کودکان دیابتی که باید هر روز ورزش کنند، از اهمیت بسیاری برخوردار است. فعالیت بدنی منجر به کاهش قند خون میشود، پس اگر فرزند شما انسولین تزریق میکند، نباید در ورزش کردن زیاده روی کند،چرا که ترکیب ورزش و انسولین ممکن است قند خون را ناگهان و به شدت کاهش دهد. برای جلوگیری از این وضعیت، لازم است که كودك همیشه با خود نوعی شیرین همراه داشته باشد.فعالیت بدنی همچنین بر اشتهای کودک نیز تاثیر میگذارد. قبل از اینکه فرزند شما فعالیت بدنی اش را آغاز کند، حتما باید کمی نان یا سایر کربوهیدرات را مصرف کند.
دیابت در بلندمدت
فردی که در کودکی دچار دیابت میشود، بیش از کسانیکه که در بزرگسالی مبتلا به دیابت میشوند، باید با این اختلال زندگی کند. دیابت هر چه بیشتر طول بکشد، خطرات آن نیز افزایش مییابد. دیابت میتواند روی برخی اعضای بدن، از جمله چشمها و کلیهها تاثیرات منفی بگذارد.این تاثیرات منفی معمولا پس از دوران بلوغ بروز میکنند. معاینات منظم از حدود نه سالگی آغاز میشود، اما با افزایش سن، این معاینات را میتوان به صورت سالیانه انجام داد.