منزل شما، جائي است كه ساعات بسياري از روز را در آن ميگذرانيد؛ دست كم يك يا دو وعده در آن غذا ميخوريد و تختخواب گرم و نرم شما در آن جاست كه در شبانهروز 6 تا 8 ساعت يا بيشتر در آن ميخوابيد. همهي ما ميكوشيم خانهي خود را پاكيزه نگه داريم؛ ولي گاه در حين همين تميزكاري و انجام كارهاي روزمره، ندانسته اشتباهاتي مرتكب ميشويم كه براي سلامتيمان زيانآور است. در واقع، اينها كارهائي است كه بسيار عادي و معمولياند و كسي فكر نميكند براي انجام آنها بايد اصولي را رعايت يا از انجام بعضي كارها پرهيز كند. خانه، جائي است كه 65 درصد سرماخوردگيها و بيش از نيمي از بيماريهائي كه از راه غذا منتقل ميشوند، در آنجا رشد و افراد خانه را مبتلا ميكنند. آنچه ما در خانه انجام ميدهيم، بر سلامت ما در كوتاهمدت و بلندمدت تأثير ميگذارد. در اينجا شش عادت خانگي را ميخوانيد كه همهي ما داريم ولي نميدانيم كه بيماريزاست.
استفاده از اسفنج
دكتر فيليپ تيرنو، مدير بخش ميكروبيولوژي باليني و ايمونولوژي تشخيصي دانشگاه نيويورك لانگون و نويسندهي كتاب «زندگي سري ميكروبها»، دربارهي آشپزخانه عقيدهي جالبي دارد. او گفته است: آشپزخانه، كثيفترين جاي هر خانه است. ما در آشپزخانه گوشتهاي خام حيوانات و انواع ميوهها و سبزيهاي گلآلود را داريم كه همهي آنها را روي پيشخوان آشپزخانه تميز و پاك ميكنيم. بدتر از همه اينكه پس از تمام شدن كارمان، با اسفنجي كه آن را به نقاط ديگر آشپزخانه هم ماليدهايم، روي پيشخوان را پاك ميكنيم. دكتر تيرنو، اسفنج آشپزخانه را منبع سرشاري از آلودگيها و انواع باكتريها و ويروسها در آشپزخانه شمرده كه بيماريهاي زيادي را به اعضاي خانواده منتقل ميكند.
او، همچنين افزوده است: «نكته، اينجاست كه هر قدر شما بيشتر با اين اسفنج، پيشخوان و ديگر نقاط آشپزخانه را تميز كنيد، بيشتر آلودگيها را منتقل خواهيد كرد. به اين ترتيب، هرقدر بيشتر از اين وسيلهي به خيال خودتان پاككننده استفاده كنيد، به ميليونها باكتري و ويروس موجود در آن افزودهايد كه با استفادهي مكرر از آن، اين آلودگيها را به يخچال و ديگر لوازم آشپزخانه هم انتقال ميدهيد.»
چه بايد كرد؟
دكتر تيرنو، پيشنهاد كرده كه پيش از هر بار استفاده از اسفنج، آن را درون محلولي از آب و مايعي پاككننده فرو ببريد. بعد خوب آبكشي كنيد و سطح مورد نظرتان را تميز نمائيد. سپس اسفنج را به همان ترتيب اول بشوئيد و بگذاريد به طور طبيعي و در مجاورت هوا خشك شود. فرايند خشك شدن، ريزاندامگانهاي بيماريزا را از ميان ميبرد. راه ديگر جلوگيري از رشد باكتريها در اسفنج آشپزخانه، اين است كه آخر هفته، آن را به مدت يك يا دو دقيقه در مايكروويو بگذاريد. دكتر تيرنو افزوده است: «اندكي آب در ظرفي بريزيد و اسفنج را در آن قرار دهيد تا قدري نمدار شود. اين آب، بخار شده و حرارت مايكروويو بهتر در تمام اسفنج پخش ميشود و باكتريها از بين ميروند.»
جاروبرقي كشيدن
شايد بگوئيد جاروبرقي كشيدن را كه نميشود كنار گذاشت! اين كار، بايد انجام شود... . بله درست است. جاروبرقيهاي معمولي، براي جمع و پاك كردن تودههاي درشت گرد و خاك - كه روي زمين يا فرش وجود دارد - يا خرده ريزههاي معمولي خوب است، ولي ريزگردهها، بدتر با كشيدن جاروبرقي در هوا پخش ميشوند. اين ريزگردهها، ممكن است زمينهساز پيدايش يا تشديد حملات آسم يا آلرژي شوند.
چه بايد كرد؟
جاروبرقياي بخريد كه فيلتر (پالايهي) هواي قوي با منافذ ريز داشته باشد. برخي از اين جاروبرقيها، ريزگردهها را نيز ميبلعند و جلوي پخش شدن آنها را در هوا ميگيرند.
خوابيدن در رختخواب
شايد اين هم شما را به تعجب وا دارد؛ ولي واقعيت اين است كه هر آدم عادي، در هرساعت 5/1 ميليون ياختهي (سلول) پوستي را بيرون ميريزد و هر روز بدون انجام هيچ كاري، نزديك به يك ليتر عرق ميكند. حال تصور كنيد در هشت ساعتي كه شما به صورت ميانگين در تختخواب ميگذارنيد، چه اتفاقي ميافتد؟ بله موجودات ريز ميكروسكوپي به نام مايتها، روي بالش و تشك و پتوي شما پخش ميشوند و رشد ميكنند. اگر هنوز نتوانستهايد اين حالت را تصور كنيد، خوب است بدانيد كه به گفتهي دكتر تيرنو، وزن هر بالشتي كه يك فرد معمولي استفاده ميكند، هر 10 سال يكبار دو برابر ميشود؛ چرا كه موهاي انسان، ترشحات بدن، باكتريها، مواد شيميائي، گرد و خاك، مايتها، ريزدانههاي بدن حشرات و چيزهاي ديگر روي آن انباشته ميشود. پس از پنج سال، 10 درصد از وزن هر بالشت را مايتها تشكيل ميدهند و شما در هنگام خوابيدن، آنها را تنفس ميكنيد.
اين ريزجانداران، براي مبتلايان به آسم يا آلرژي زيانآور است و ممكن است بيماري آنها را تشديد كند.
راه چاره
روي تشك، بالشت و پتوي خود را با روكشهاي نفوذناپذير بپوشانيد تا در حد امكان از رخنه و گردآمدن مايتها در رختخواب و جايگير شدن آنها در لابهلاي پرزهاي آن جلوگيري شود. همچنين، ميبايد براي جلوگيري از تجمع اين ذرات آلرژيزا در لوازم خوابتان، هفتهاي يك بار آنها را با آب داغ بشوئيد. دقت كنيد دماي آب بين 130 تا 150 درجهي فارنهايت باشد!
باز كردن پنجرهها
وقتي هوا در بهار و تابستان گرم ميشود، بسياري از ما پنجرههاي خانه را باز ميكنيم تا از هواي تازه استفاده كنيم؛ ولي شايد خيلي از ما ندانيم كه اين كار، ممكن است براي سلامتيمان زيانآور باشد. با توجه به هواي آلودهي شهرها و آلرژيهاي فصلي - كه امكان ابتلا به آنها در فصل بهار بيشتر است - گاهي باز بودن پنجرههاي خانه، ممكن است به بيمار شدن شما بينجامد. طبق بررسيهاي انجمن ريهي آمريكا، 60 درصد از مردم آن كشور، هواي آلوده تنفس ميكنند. گاهي آلودگي درون خانه، بيشتر از بيرون خانه است. ذرات موي بدن حيوانات خانگي، كپكها، ويروسها، مايتها و بوهاي گوناگون پخت و پز، همگي آلايندهي هواي درون خانه ميشود.
راه چاره:
يك دستگاه هواساز پيشرفته و قوي، براي خانه و بخصوص آشپزخانهي خود تهيه كنيد تا كمتر مجبور شويد پنجره را باز كنيد. تجهيزات تهويهي هواي مناسب، داراي فيلتر هاي قوي ميباشد كه تا حد زيادي جلوي ورود آلودگيها را ميگيرد. هزينه كردن براي تهويهي هواي خانه، ارزشش را دارد؛ چرا كه تنفس هواي سالم، به ارتقاي سلامت جسم و روان شما كمك ميكند. پژوهشي كه اخيراً نتايج آن در مجلهي پزشكي نيو انگلند به چاپ رسيده، نشان ميدهد كه تنفس هواي پاك، تا پنج ماه عمر آدمي را افزايش ميدهد.
وجود تجهيزات تهويهي هوا، در اتاق خواب هم بسيار مهم است؛ زيرا شما دست كم 6 تا 8 ساعت در آنجا بيحركت ميخوابيد.
نشستن مقابل تلويزيون
اين، كاري است كه همهي ما انجام ميدهيم و گاه، چند ساعت پياپي پاي تلويزيون مينشينيم. مشكل اينجاست كه خيلي از ماها، عادت داريم جلوي تلويزيون هلههوله هم بخوريم. اين هلههولهها، معمولاً كالري زيادي دارند و سالم نيستند. در واقع، اين عادت، به سادگي ما را چاق ميكند. در حال حاضر، يك سوم از جمعيت آمريكا چاق محسوب ميشوند و يك سوم ديگر، اضافه وزن دارند. 13 ميليون آمريكائي هم، دچار چاقي مرضي هستند.
نياز به گفتن نيست كه چاقي، خطر ابتلا به بسياري از بيماريها را افزايش ميدهد. بيماريهاي قلبي - عروقي، سرطان و آرتريت، به افراد چاق نزديكتر ميباشد. اين سه بيماري، تنها چند نمونه از بيماريهائي است كه با چاقي ارتباط دارند.
راه حل اين مشكل، بسيار ساده است: تلويزيون را خاموش كنيد، پاكت چيپس را دور بريزيد و براي پيادهروي، از خانه بيرون برويد.