دکتر الهام اکبری؛ جراح و متخصص زنان و زایمان، فلوشیپ لاپاراسکوپی پیشرفته
اگرچه رسم و رسومات مربوط به نوروز ریشه‌ای دیرینه در فرهنگ کهن پارسی دارد؛ اما برخی از مسایل وابسته به نوروز، آن را به یک موضوع مهم روز، به لحاظ سلامتی تبدیل کرده است.
رسومات وابسته به برنامه‌های پایان سال و ایام نوروز از خانه تکانی و چهارشنبه سوری تا رفت و آمدهای نوروزی سلامت جامعه را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد.
یکی از تغیرات مهم در این ایام تغیرات عادات تغذیه‌ای جامعه می‌باشد. تغییراتی که علاوه بر پرخوری شامل تغییر در نوع تغذیه و کیفیت غذاها نیز می‌شود.
مهمانی‌های متعدد و صرف مواد غذایی پر انرژی از جمله شیرینی‌ها و انواع آجیل‌ها خطر افزایش وزن و بیماری‌های وابسته به آنرا افزایش می‌دهد.
از طرفی تغذیه در حین سفر و همچنین افزایش استفاده مردم از غذاهای آماده و کنار خیابانی و حتی کنار جاده‌ای خطر بروز مسمومیت‌ها را افزایش داده و مشکلات زیادی را برای شادی و جشن مردم به بار خواهد آورد.
در ایام دید و بازدید‌های نوروزی، معمولا برنامه غذایی روزانه تغییر می‌کند و این تغییرات ممکن است سلامت شما مادر شیرده را به خطر اندازد.
یکی از مشکلات اساسی که اکثر مادران شیرده درایام نوروز با آن مواجهند، اضافه وزن ناشی از مصرف زیاد شیرینی، شکلات، آجیل و ... است.
مادران شیرده باید در ایام نوروز توجه ویژه‌ای به تغذیه خود داشته باشند.
توصیه‌های مهم تغذیه‌ای برای مادران شیرده در ایام نوروز
مصرف روزانه حداقل 3 وعده غذایی اصلی (صبحانه، ناهار و شام) را فراموش نکنید، تغذیه وعده‌های عادی غذایی از مصرف بیش از حد تنقلات و شیرینی ممانعت خواهد کرد.
در این میان صبحانه را در اولویت قرار دهید. چرا که انرژی لازم را برای فعالیت‌های روزانه تامین می‌کند.
مصرف انواع شیرینی و شکلات می‌تواند باعث کاهش اشتها شود. پس مصرف کمترشان آن هم با فاصله 2 الی 3 ساعت از وعده اصلی توصیه می‌شود.
اکثر شیرینی‌ها از روغن‌ها و چربی‌هایی تهیه می‌شوند که منجر به افزایش چربی‌های مضر خون می‌شوند، در نتیجه خانم‌های شیرده در مصرف آنها لازم است بسیار دقیق باشند و با احتیاط فراوان مصرف کنند.
انواع آجیل غنی از مواد مغذی مانند املاحی مثل کلسیم، فسفر، منیزیم، آهن، و مقادیر بالایی پروتئین، ویتامین E و ... هستند که می‌توانند میان وعده مغذی برای مادران شیرده باشند.
اما فراموش نشود که سرشار از کالری بوده و مصرف بیش از حد آنها منجر به افزایش وزن و چاقی می‌شود.
بهتر است انواع آجیل‌ها به‌صورت خام و بدون نمک مصرف شوند. انواع بوداده سرشار از نمک بوده و برای سلامتی قلب و عروق خطرناک می‌باشند.
از نقطه نظر بهداشتی لازم است به سلامت آجیل و عدم رشد کپک‌ها و انواع قارچ‌های سمی بر روی آنها اطمینان حاصل کنید.
مصرف مجاز میوه‌ها در روز 2 تا 4 واحد می‌باشد. میوه‌ها دارای ویتامین‌ها و املاح معدنی هستند که برای حفظ سلامت بدن لازمند، در میان میوه‌ها، مرکبات و سیب از پرخاصیت‌ترین‌ها است، مصرف سیب را در ایام نوروز فراموش نکنید. وجود مواد شیمیایی خاص در این میوه اشتهای شما را کنترل خواهد کرد و از پرخوری خواهد کاست.
مصرف میوه‌هایی همانند موز به دلیل داشتن کالری زیاد باید محدود شود. خیار نیز چون کالری بسیار کمی دارد و جای میوه را می‌گیرد، در برنامه غذایی خود قرار دهید.
سعی کنید در قاب میوه برای پذیرایی از مهمانان خود از سیب و خیار بیشتر استفاده کنید.
از مصرف نوشابه با غذا و قند با چای در ایام تعطیلات نوروزی جدا پرهیز شود.
روزانه 8 تا 11 لیوان آب مصرف کنید. کاهش مصرف آب در ایام نوروز از عوامل مهم آسیب‌رسان به سلامتی می‌باشد. از طرفی مصرف آب از پرخوری جلوگیری می‌کند و احساس سیری را در شما القاء می‌کند.
استراحت در ایام نوروز را فراموش نکنید
اگر سفر در پیش رو دارید، یکی از مهم‌ترین نکته‌هایی که همواره باید در سفرهای نوروزی در نظر گرفته شود، تغذیه سالم است.
داشتن تغذیه نامناسب حین سفر، تاثیر منفی بر سلامت عمومی و سلامت دستگاه گوارش می‌گذارد. در ادامه این یادداشت به مهم‌ترین نکته‌هایی که باید مادران شیرده درتغذیه شان در سفر به آنها توجه داشته باشند، اشاره می‌کنیم.
اگر رستوران می‌روید...
در حال حاضر، یکی از بزرگ‌ترین نگرانی‌ها درباره رستوران‌های بین‌راهی یا ناشناس، سلامت و بهداشت سالادهای آنها است زیرا امکان شستشوی نامناسب کاهو، کلم یا صیفی‌ها در این رستوران‌ها وجود دارد.
از طرف دیگر، ممکن است این سبزی‌ها و صیفی‌ها (گوجه و خیار یا هویج موجود در سالادها) با آب سالمی شسته نشوند، بنابراین بهتر است همراه غذا ماست بسته‌بندی (نه فله‌ای و سنتی) در رستوران‌ها سفارش دهید.
نکته دیگر، درباره انتخاب و مصرف غذای اصلی است. از آنجا که اطمینان چندانی در مورد غذاهایی که ترکیب‌های مشخصی ندارند، وجود ندارد، غذاهایی مانند سالاد الویه، سوپ‌ها، آش، کباب کوبیده، کوفته، دلمه و خورش در رستوران‌های بین‌راهی یا رستوران‌های ناشناخته در شهر مقصد سفارش ندهید.
بهتر است در این رستوران‌ها، غذاهایی مانند جوجه‌کباب، کباب برگ یا چنجه، مرغ یا هر غذای دیگری که ماهیت مشخصی دارند، انتخاب و مصرف کنید.
اگر امکان نگهداری باقیمانده غذا در یخچال را ندارید، غذاهای مانده را نخورید تا خطر ابتلا به مسمومیت غذایی برایتان ایجاد نشود.
اگر سفرتان کوتاه است، میوه و سبزی شسته را از خانه با خود همراه ببرید.
انواع مغزها و دانه‌های خام یا برگه میوه‌های مختلف را همراه داشته باشید تا بتوانید تنقلات مغذی و سالمی را در طول سفر در اختیار داشته باشید.
اگر به مناطق خشک رفتید...
گاهی شهرهایی با آب و هوای کاملا متفاوت با محل سکونت‌مان را برای سفر انتخاب می‌کنیم.
اگر به مناطق گرمسیری که هوایی خشک‌تر از محل زندگی خودتان دارند، رفتید، حتما برای پیشگیری از ابتلا به یبوست، آب و مایعات بیشتری مصرف کنید.
می‌توانید آب مورد نیاز بدنتان را در این شهرها از طریق مصرف میوه‌ها یا غذاهای مایع هم تامین کنید.
البته اگر از سلامت سبزی‌های شهر مقصد مطمئن نبودید، به خرید و مصرف میوه‌ها اکتفا کنید و برای مدتی دور مصرف سبزی‌ها را خط بکشید.
آب‌های سالم و بسته‌بندی بخرید و حتی میوه‌ها را هم با آب‌های سالم و بسته‌بندی بشویید.
