عسل به عنوان یکی از ارزشمندترین مواد غذایی به دلیل دارا بودن مواد مغذی ارزشمند از قبیل قند‌های طبیعی، مواد آلی، معدنی، ویتامین‌ها و به ویژه به خاطر توانایی در تامین بخشی از انرژی روزانه اهمیت ویژه‌ای دارد. بنابراین با توجه به دلایل گفته شده ممکن است مورد سوءاستفاده سودجویان قرار گیرد. در ادامه با بهترین روشهای تشخیص عسل طبیعی آشنا می‌شوید.
۱. عسل در آب سرد حالت خود را حفظ می‌کند
برای تشخیص عسل طبیعی، عسل را در یک لیوان آب سرد بریزید، مشاهده خواهید کرد که عسل کاملا حالت چسبندگی خود را حفظ می‌کند و خیلی سخت و دیر در آب سرد حل می‌شود، اما عسل تقلبی سریع در آب حل می‌شود. عسل را به صورت عمودی در یک لیوان آب سرد بریزید، اگر قطره‌های عسل حل نشدند و ته لیوان ته‌نشین شدند، عسل اصل است، ولی اگر عسل هنگام ریختن در آب حل شود، از مطلوبیت و خلوص کمتری برخوردار است.
۲. عسل طبیعی شل است
روش دیگر تشخیص عسل طبیعی که زنبور تولیدکننده آن شکر نخورده باشد، شل بودن آن است؛ این شل بودن به این دلیل است که قند‌های اصلی عسل طبیعی، گلوکز و فروکتوز (قند‌های کوچک مولکول) است و زمانی که ظرف عسل طبیعی را کج می‌کنیم این قند‌ها به راحتی روی هم حرکت می‌کنند. در صورتی که اگر به زنبور عسل شکر بدهند، قند شکر که ساکاروز و ایساکارید (قند پیچیده‌تر) است به دلیل نوع مولکول‌ها به هم گیر می‌کنند و به همین دلیل عسل یک مقدار سفت‌تر از حالت عادی می‌شود.
۳. باید رنگ عسل‌های طبیعی را بشناسیم
رنگ عسل بر حسب اینکه متعلق به کدام منطقه و کدام گل باشد متفاوت است. دامنه طیف رنگ‌های عسل از سفید به انواع زرد، عقیقی مایل به قرمز و حتی قهوه‌ای متغیر است.
عسل اقاقیا: رنگ متمایل به سفید
عسل بهار نارنج: زرد طلایی
عسل جنگل‌های مازندران: زرد مایل به سبز
عسل آویشن: عقیقی قرمز
عسل کاج جنگل‌های اروپا: متمایل به قهوه‌ای
همه این‌ها عسل خوب و طبیعی هستند، اما به خاطر گلی که زنبور عسل از آن تغذیه کرده اند رنگشان متفاوت است. پس در نتیجه یکی از راههای تشخیص عسل طبیعی تشخیص رنگ عسل‌ها است.
۴. عسل طبیعی شکرک می‌زند
عسل طبیعی و خالص، باید شکرک بزند. آنزیم‌ها و قند موجود در عسل باعث شکرک زدن آن می‌شود. اجسام خارجی از قبیل: ذرات موم، گرده گل یا حتی گرد و غبار می‌توانند به‌عنوان هسته تبلور باشند. تفاوت شکرک عسل با شکرک زدن که در مربا ایجاد می‌شود این است که بلور‌های عسل رس زده خیلی ریزتر از بلور‌های مربای شکرک زده است. البته هر شکرکی رس نیست و هر رسی هم نشانه طبیعی بودن نیست.
تشخیص عسل طبیعی از عسل تقلبی!
برای تشخیص عسل طبیعی بلوری شده از شبه عسل تقلبی شکرک زده باید دانست تنها عسل طبیعی می‌تواند کم کم و به مرور زمان کدر و ته نشین شود و رسوب کند و شکرک آن مانند شکرک طبیعی شیره‌ی خرما نرم بوده و هنگام خوردن ممکن است اندکی زبری داشته باشد، اما هیچ گونه صدایی زیر دندان احساس نمی‌شود. اما شکرک شبه عسل تقلبی مثل نبات سفت بوده و به سختی با قاشق جدا می‌شود و موقع خوردن مانند دانه‌های آب نبات، شکر و مربای شکرک زده زیر دندان صدا می‌دهد و مثل شکلات به دندان‌ها می‌چسبد.
۵. عسل طبیعی مزه شکر نمی‌دهد و سریعا در دهان آب می‌شود
عسل طبیعی، علاوه بر شیرینی خاص، دارای مزه و طعم ویژه‌ای است که فقط در عسل وجود دارد و عسل‌های مصنوعی فاقد این نوع مزه هستند. برای تشخیص عسل طبیعی از تقلبی، باید توجه داشت که عسل مصنوعی بیشتر مزه شیرینی شکر می‌دهد تا مزه خالص عسل.
ویژگی‌های بارز عسل طبیعی
ساکاروز زیر ۵ درصد
رطوبت زیر ۶/۱۸ درصد
PH بین ۳.۴۲ الی ۶.۱۰
رس گرفتن و شکرک زدن
چسبندگی هنگام ریختن در آب سرد
قیمت مناسب و نه ارزان
روشهای تقلب در ساخت عسل
یکی از روشهای تشخیص عسل طبیعی، شناسایی راههای تقلب کردن است. تقلب در ساخت عسل به روشهای متنوعی انجام می‌شود، در حدی که اگر شما را بالای سر یک کندوی عسل بردند هم نمی‌توانید مطمئن باشید عسل‌های روی موم‌های این کندو‌ها تقلبی است یا اصل. یکی از روشهای تقلب در ساخت عسل این است که مواد گلوکزی را در آب و شیره گیاهان حل می‌کنند و به‌صورت عسل درمی‌آورند. راه دیگر این است که به جای گیاهان، زنبور‌ها را با آب قند تغذیه کنند. این عسل در آزمایشگاه به علت درصد بالای ساکاروزی که دارد، قابل‌تشخیص است، اما در مغازه‌های عسل‌فروشی تقریبا غیرممکن است.
