برلیانت بزرگمهر؛ مشاور تغذیه و رژیم درمانی
ادم یا ورم كه به آن خیز هم می‌گویند، یكی از عوارضی است كه كم و بیش در برخی افراد دیده می‌شود و به نظر می‌رسد این روزها در جامعه شیوع بیشتری یافته است. ادم ممكن است در اطراف چشم‌ها، در صورت و گونه‌ها، پشت دست‌ها، مچ پاها، روی پنجه‌های پاها و یا در ساق پا دیده شود.
خیز یا ورم به علت افزایش آب میان‌بافتی در بدن ایجاد می‌شود و معمولا با تجمع آب در زیر پوست همراه است. یكی از مواردی كه در بروز ادم نقش دارد، مصرف غذاهای شور و پرنمك است. یكی دیگر از مواد غذایی كه افراط در مصرف آن موجب ورم می‌گردد، مواد پروتئینی است. كمبود مصرف آب و مایعات نیز از دیگر عوامل بروز ادم می‌باشد.
سوءتغذیه‌ای كه عمدتا در جهت كمبود پروتئین می‌باشد و «كواشیوركور» نام دارد، در كودكان باعث ورم شدید، به خصوص در پاها می‌شود. برخی از عوارض غده تیروئید، از جمله كم‌كاری تیروئید، می‌تواند ایجاد پف یا ورم، به خصوص در اطراف چشم‌ها كند. یكی دیگر از عوامل بروز ادم، افراط در مصرف آب می‌باشد. یكی از اختلالات دیگری كه می‌تواند موجب بروز ادم در شخص بشود، كم‌خونی است. چاقی بیماری دیگری است كه از عوارض آن ادم یا پف‌آلودگی، به خصوص در صورت و اطراف چشم‌ها می‌باشد.
برخی افراد به علت اختلالات كلیوی، قادر به دفع مقدار اضافی آب از بدن نیستند و آب اضافی حاصل از مصرف غذا و مایعات از بدن آنها به خوبی دفع نشده و موجب ورم در قسمت‌های مختلف بدن می‌شود. كم‌تحركی و داشتن زندگی ساكن نیز موجب اختلال در كار تمام ارگان‌های بدن می‌شود. از جمله اینكه كلیه‌ها دچار تنبلی و كم‌كاری شده و در نتیجه دفع ادرار به خوبی انجام نمی‌گیرد و همین امر موجب تجمع آب در بدن و بروز ادم می‌شود.
توجه به نكات زیر در پیشگیری از بروز ادم مفید و ضروری است
كاهش مصرف نمك، رعایت اعتدال در مصرف منابع حیوانی پروتئین، نوشیدن آب به میزان لازم و كافی در طول شبانه‌روز، گنجاندن میوه‌ها و سبزی‌ها كه منابع غنی بسیاری از مواد مغذی بوده و نیز حاوی مقدار قابل توجهی آب هستند، به میزان كافی در برنامه غذایی روزانه.
ادم یا ورم عارضه و نشانه یك اختلال جدی در بدن است، بنابراین به محض مشاهده هر نوع ورم یا پف‌كردگی در هر یك از قسمت‌های بدن، باید علت آن به طور جدی جستجو و مشخص شود و برای درمان عارضه اصلی، اقدامات اساسی و سریع صورت گیرد. چنانچه علت ادم، اختلالات تغذیه‌ای باشد، باید با تنظیم رژیم غذایی تحت نظر رژیم‌شناس، به رفع این عارضه پرداخت.
