زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

محمد حضوری؛ دانشجوی دکترای تغذیه

مقدمه

مصرف مکمل‌ها در بین ورزشکاران رشته‌های مختلف به ویژه ورزشکاران پرورش اندام شایع است. محققین در بررسی بر روی 309 ورزشکار پرورش اندام در‌یافتند که در دوره آماده سازی اولیه، مکمل‌های پروتئینی بیشترین مکمل مصرفی بوده و در دوره پیش از مسابقات (Pre-Contest) بیشتر مکمل‌های با ادعای چربی‌سوزی و کاهنده چربی در این ورزشکاران مصرف می‌گردد.

در بین ورزشکاران رشته‌های قدرتی نظیر پرورش اندام، مهم‌ترین گروه‌بندی مکمل‌های مصرفی عبارتست از:

1) مکمل‌های مورد مصرف برای ارتقای قدرت و هیپرتروفی عضلانی نظیر کراتین، پروتئین، آمینواسیدها، کارنوزین و بتاآلانین، آرژنین، آلفاکتوگلوتارات و ZMA.

2) مکمل‌هایی برای ارتقای بازتوانی نظیر گلوتامین، HMB و آنتی‌اکسیدان‌ها.

3) مکمل‌هایی برای ارتقای ایمنی نظیر ویتامین‌ها، مواد معدنی و اسید لینولئیک کنژوگه (CLA).

4) تامین‌کنندگان انرژی و ارتقادهندگان عملکرد نظیر کربوهیدرات و کافئین.

با توجه به آنکه تاکنون مقالات متعددی پیرامون برخی از این مکمل‌ها نظیر آمینواسیدها، کراتین، گلوتامین و ویتامین‌ها و مواد معدنی ارائه گردیده است؛ در این مقاله تلاش می نماییم تا پیرامون برخی از مکمل‌هایی که در مقالات قبلی به آنها پرداخته نشده است، نظیر کارنوزین، ZMA و CLA به بیان توضیحاتی بپردازیم:

کارنوزین

کارنوزین، دی پپتیدی است تشکیل شده از دو آمینواسید هیستیدین و بتا آلانین که به طور طبیعی در بافت‌هایی نظیر مغز، عضله قلبی، کلیه‌ها، معده و به میزان قابل توجه در عضلات اسکلتی یافت می‌شود. مطالعات متعددی در مورد اثرات احتمالی این ترکیب در تسریع التیام زخم، فعالیت آنتی‌اکسیدانی و اثرات ضدپیری صورت گرفته است.

کارنوزین در عضلات اسکلتی به ویژه فیبرهای نوع II که تند انقباض هستند و در طی فعالیت های عضلانی توام  با حرکات سرعتی و تمرینات با وزنه به کار می‌روند، یافت می‌شود. همچنین شواهد گواه آن است که سطوح کارنوزین در عضلات ورزشکارانی که به فعالیت سیستم بی‌هوازی برای تولید انرژی وابستگی بیشتری دارند، بالاتر است.

کارنوزین با توجه به نقش آن در بافری نمودن یون هیدروژن، در مهار و کاهش افت PH مایعات بیولوژیک بدن ورزشکاران که مرتبط با فعالیت‌های بی‌هوازی می‌باشد، مرتبط است.

کارنوزین در بافری نمودن یون هیدروژن(که عامل ایجاد برخی علایم مربوط به افزایش لاکتیک اسید می‌باشد) بسیار موثر بوده و باور بر آن است که این ترکیب یکی از ترکیبات اولیه در کنترل بافری عضلات اسکلتی می‌باشد. از دیدگاه نظری دریافت کارنوزین می‌تواند موجب شود تا فرد برای مدتی طولانی‌تر به ورزش بپردازد.

ولی با توجه به وجود آنزیم کارنوزیناز، کارنوزین به سرعت تجزیه شده و به دو آمینواسید هیستیدین و بتاآلانین تبدیل و سپس به خون وارد می‌گردد، بنابراین مصرف مکمل این ترکیب به طور مستقیم در افزایش کارآیی بدن نمی‌تواند موثر باشد، در نتيجه باور بر آن است که شاید ترکیب موثر در این بین، بتاآلانین باشد.

بتاآلانین آمینواسیدی است که در ساختار پروتئین‌ها قابل استفاده نيست و در ترکیب با آمینواسید هیستیدین در تشکیل کارنوزین به کار می‌رود. از آنجاکه هیستیدین در بزرگسالی یک آمینواسید غیرضروری محسوب می‌گردد، به نظر می‌رسد میزان دسترسی بدن به بتاآلانین مرحله محدودکننده تشکیل کارنوزین باشد. Harris و همکاران وی به تازگی بیان داشتند که در ورزشکاران با دریافت مکمل بتاآلانین، سطوح کارنوزین عضلانی افزایش نشان داده است.

البته این میزان افزایش ارتباط مستقیمی با فعالیت عضلانی فرد داشته است. به گونه‌ای که در افرادی که به ورزش نپرداخته‌اند، سطح کارنوزین تا سطحی خاص افزایش یافته و از آن پس متوقف گردیده است. پس از این تحقیقات، توجه محققین به تاثیر این ترکیب بر عملکرد ورزشکاران جلب گردید.

در یک مطالعه مشخص شده است که مصرف 28 روزه بتاآلانین با تاخیر در بروز خستگی عصبی- عضلانی همراه است و در برخی مطالعات دیگر تاثیر این ترکیب در افزایش برخی شاخص‌های مرتبط با فعالیت‌های بی‌هوازی مشاهده گردیده است.

به تازگی ترکیب نمودن دریافت این مکمل با کراتین مورد توجه قرار گرفته است که برخی شواهد گواه افزایش تاثیرات مثبت این دو ترکیب در افزایش توان ورزشی و تاخیر در بروز خستگی، می‌باشند.

البته هنوز مطالعات موجود پیرامون اثرات این مکمل محدود است و برای تایید اثرات دریافت آن بر عملکرد ورزشکاران و نیز تاثیر بتاآلانین بر افزایش محتوای کارنوزین عضلانی، مطالعات بیشتر مورد نیاز می‌باشد و زمان بیشتری نيز برای تایید قطعی تاثیرات کارنوزین یا بتاآلانین بر عملکرد ورزشکاران مورد نیاز است. علاوه بر آن، در هیچیک از مطالعات موجود، بررسی عوارض جانبی احتمالی این ترکیب در اهداف مطالعاتی مد نظر قرار نگرفته است.

ZMA (ZINC MAGNESIUM ASPARTATE)E:

مکمل ZMA ترکیبی است از دو عنصر معدنی روی و منیزیم، همراه با آمینواسید آسپارتات. اهمیت بیولوژیک روی و منیزیم در بسیاری از فرآیندها و قابلیت تنظیم‌کنندگی این دو عنصر در مقالات متعدد بیان گردیده است.

روی عنصری موثر در فعالیت بیش از 300 آنزیم مي‌باشد و از طریق این آنزیم‌ها در متابولیسم درشت‌مغذی‌ها و نیز رونوشت‌برداری از سلول‌ها موثر است. علاوه بر آن که مردم کشور عزیزمان ایران از جمله افراد در معرض خطر کمبود دریافت عنصر روی در سطح جهانی می‌باشند...

برای خواندن بخش دوم- مکمل‌ها در ورزش پرورش اندام- اینجا کلیک کنید.