دكتر محمدحسین صالحی سورمقی؛ دکترای فارماکوگنوزی
گیاه شناسی ختمی
ختمی، گیاهی است علفی و پایا به ارتفاع تا 5/1 متر و پوشیده از کرک. برگهای این گیاه با پهنک بزرگ و شامل 5-3 لب
دندانه دار است. ختمی گلهایی به رنگ سفید مایل به گلی یا ارغوانی دارد که در قسمتهای انتهایی ساقه اکثرا به صورت 3 تایی دیده میشوند. انواع زینتی آن دارای گلهایی به رنگهای مختلف بوده، ولی از نظر خواص، تا حد زیادی به گونه اصلی شبیه میباشند. قسمت مورد استفاده ختمی گل، ریشه و برگ آن است.
ترکیبات مهم ختمی
گل و برگ ختمی دارای حدود 9-6 درصد موسیلاژ میباشد که بیشترین درصد آن، کمی قبل از گل دادن آن است. همچنین ترکیبات فلاونوئیدی و مقدار بسیار کمی اسانس، از دیگر مواد گل و برگ ختمی هستند.
اثرات مهم ختمی
به عنوان نرمکننده گلو، خلط آور و ضد سرفه بسیارمفید است. اثر ضد سرفه آن از طریق کاهش ورم و التهابات گلو و راههای بالای تنفسی میباشد.
همچنین مصرف خوراکی آن، باعث کاهش تورم لایه مخاطی روده و معده میگردد.
استفاده موضعی له شده برگ تازه ختمی، جهت کاهش درد و التهاب نیش حشرات، مفید است.
طریقه و مقدار مصرف ختمی
بر روی 10-5 گرم گل و یا برگ، و یا مخلوط این دو، یک لیوان آب سرد اضافه كنید (حداقل نیم ساعت باید خیس بخورد). سپس آن را به خوبی هم بزنید و بگذارید یک تا دو ساعت به حال خود بماند (هر چه بیشتر خیس بخورد و هم زده شود بهتر است، چون مواد آن بهتر استخراج شده و تاثیر بیشتری دارد). سپس آن را صاف كنید و صافشده را به دفعات، در روز میل نمایید (این میزان را روزانه بین 5-3 بار میتوان مصرف کرد).