دکتر محمد علی نیلفروش‌زاده؛ متخصص پوست و مو
گرچه در زمینه بیماری‌های پوست و مو نمی‌توان نگاه جنسیتی داشت و صرفاً یک بیماری را مختص خانم هایا آقایان دانست اما از منظر علل شایع مراجعه خانم‌ها به کلینیک‌های پوست و مو، می‌تواند قابل تأمل باشد.
ظاهر شدن چروک‌های پوستی در خانم‌های میانسال
معمولاً خانم‌ها در دوران میانسالی به دلیل ظاهرشدن چروک‌های پوستی وبه عبارتی پیری زودرس، همچنین شکایت از لکه‌های مقاوم به درمان، به متخصصان پوست مراجعه می‌کنند.
در واقع مواجهه مستمر با پرتوهای فرابنفش وعدم محافظت ازپوست، موجب تخریب الیاف کلاژن شده و چروک‌ها زودتر از روند طبیعی ظاهر می‌شود.
هرچه پوست سفیدتر باشد، در برابر آفتاب حساس‌تر است.
رنگدانه ملانین عاملی در برابر محافظت از نور خورشید است و به همین دلیل در مواجهه با این پرتوها، ملانین تولید می‌شود تا از پوست محافظت شود و آسیب‌های خورشید کاهش یابد.
استفاده از کرم‌های پیشگیری از وخامت آسیب طبقه سطحی پوست و همچنین لیزر جوانسازی مهم‌ترین اقدامات درمانی برای ترمیم چروک‌های پوستی هستند.
به کمک این شیوه‌های لیزر، الیاف کلاژن و الاستین که از دوران جوانی تخریب شده‌اند جذب می‌شوند و دوباره کلاژن‌های جدید می‌سازند که به تدریج جانشین کلاژن‌های پیر شده و حالت چروک بهتر می‌شود.
بیماری قارچی چین‌های بدن
بیماری قارچ چین‌های بدن نیز یکی دیگر از مشکلات شایع میانسالی است که در قسمت‌های زیر بغل، زیر سینه‌ها، کشاله ران، لای انگشتان و... ظاهر می‌شود.
افرادی دچار این مشکل می‌شوند که یا بهداشت را به خوبی رعایت نمی‌کنند و پوست دائم دچار تعریق و رطوبت است یا اینکه به رغم شستشوی مناسب، چین‌های بدن را به خوبی خشک نمی‌کنند.
در واقع محیط گرم و مرطوب عامل مساعد رشد قارچ است. رطوبت مستمر پا به دلیل پوشیدن کفش و جوراب موجب رشد قارچ بین انگشتان پا می‌شود و در افرادی که مستمر دست را می‌شویند نیز کنار انگشت حلقه دیده می‌شود.
قارچ «مونیلیازییس» یا «کاندیدا آلبیکانس» عامل این بیماری قارچی است و حتی پس از بهبود به وسیله دارو، رعایت بهداشت و خشک نگه داشتن چین‌های بدن برای جلوگیری از عود آن ضروری خواهد بود.
همچنین توصیه می‌شود پس از شستشو با آب گرم، بدن با آب خنک آبکشی شود، زیرا حتی به رغم خشک کردن کامل پوست، باز هم تعریق ناشی از گرمای آب دوباره پوست را مرطوب نگه می‌دارد.
اگزمای دست زنان خانه دار
ناراحتی دیگر پوست که عمدتاً در سنین میانسالی شایع‌تر است، اگزمای دست ناشی از تماس مستمر با مواد شوینده است که به «اگزمای دست زنان خانه دار» شهرت دارد.
پوست به طور طبیعی حالت اسیدی دارد که عامل محافظت و حفظ رطوبت خواهد بود.
شستشو با شوینده‌ها پوست را کم وبیش قلیایی می‌کند که در نتیجه قدرت محافظت کم می‌شود.
در این حالت، 3 ساعت زمان لازم است تا اسید لاکتیک تولید شده و میزان اسیدیته طبیعی دوباره برقرار شود.
اگر قبل از این زمان دوباره شوینده استفاده شود، در واقع پوست فرصت این روند ترمیمی را ندارد که در اثر تکرار این رفتار، به تدریج قدرت دفاعی پوست کم می‌شود، چربی پوست کاهش می‌یابد و پوست قرمز، خشک و پوسته پوسته می‌شود و حالت پیری پیدا خواهد کرد.
کنار گذاشتن وسواس شستشوی دست با شوینده‌ها و استفاده از دستکش مهم‌ترین راهکار پیشگیرانه مؤثر در این زمینه خواهد بود.
ظاهر شدن لکه‌های نازیبا روی پوست
علت اینکه همه خانم‌ها دچار این لکه‌های پوستی نمی شوندرا باید زمینه خانوادگی دانست.
در افرادی که چنین زمینه ژنتیکی را دارند، لکه در قسمت‌هایی که مستمر در معرض نور خورشید است، ظاهر می‌شود.
گرچه این لکه‌ها با دارو قابل درمان است باید از تأثیر عامل زمینه‌ای جلوگیری کرد. طبیعتاً از ترشح هورمون پروژسترون نمی‌توان ممانعت کرد اما دوری از مواجهه با نور خورشید و استفاده از کرم‌های ضدآفتاب، موثرترین راهکار حفاظت خواهد بود.
البته در مورد کرم ضدآفتاب باید توجه داشت انواع با SPF مناسب، باکیفیت و استاندارد انتخاب شود، به ضخامت کافی روی پوست قرار گیرد و حتماً هر 2 - 3 ساعت پس از حضور در محیط باز تجدید شود.
امروزه بسیاری از کرم‌های ضدآفتاب که بدون تجویز پزشک استفاده می‌شود، به دلیل تأثیر آرایشی طرفداران زیادی پیدا کرده اما در برابر نور خوشید قدرت حفاظتی بسیار پایینی دارد.
البته بعضی کرم‌های ضدآفتاب باکیفیت نیز رنگ دارند و رنگ به خودی خود مانع تأثیر کرم ضدآفتاب نخواهد بود اما در مقایسه با نمونه قبلی آنچنان حالت آرایشی را ایجاد نمی‌کنند و محافظت از پرتوهای خورشید کامل خواهد بود.
مواجهه مستمر و عدم محافظت دربرابر پرتوهای فرابنفش خورشید، روی الیاف کلاژن پوست که عامل نرمی وشادابی پوست است تأثیر می‌گذارد، آن‌ها را خرد می‌کند و موجب بروز چروک‌های زودرس می‌شود.
با ایجاد لکه‌های پوستی، هرچه زودتر به متخصص مراجعه شود، درمان بهتر خواهد بود، زیراپرتوهای ماوراءبنفش که منجر به فعالیت بیشتر ملانوسیت هامی شود، ابتدا رنگدانه ها را در طبقه سطحی زیاد می‌کند که اگر درمان نشود، به قسمت‌های عمقی‌تر پوست می‌رسد.
بیماری‌های پوستی سالمندی؛ امتداد مشکلات میانسالی
غالباً ناراحتی‌های پوستی دوران سالمندی ادامه مشکلات میانسالی است که شدت می‌یابد.
چروک‌های پوستی تشدید می‌شود و کم پشتی موها بارزتر خواهد شد. قطع استروژن پس از یائسگی باعث می‌شود ترشح کم هورمون آندروژن از غدد فوق کلیه، فرصت تأثیر برموهاراپیدا کند.
پیش‌ازاین استروژن مانع تأثیر زیاد آندروژن در افراد دارای زمینه ژنتیک طاسی می‌شد اما ازاین‌پس، روند نازک شدن موها ادامه می‌یابد و تشدید می‌شود که درنتیجه کم‌پشتی نیز بارزتر وجدی‌تر خواهد شد.
در مورد پوست، به‌جز لکه‌های پوستی که ادامه مشکلات دوران جوانی و میانسالی بوده باید به سرطان پوست به‌عنوان بیماری خاص این دوران اشاره کرد که مواجهه مستمر و محافظت نشده با پرتوهای فرابنفش خورشید اصلی‌ترین عامل زمینه‌ساز است. از طرفی با افزایش سن، قدرت دفاعی بدن کم می‌شود و زمینه وخامت بیماری‌های عفونی و انواع سرطان‌ها ازجمله سرطان پوست نیز بیشتر خواهد شد.
نگرانی خانم‌های جوان از ریزش مو
یکی دیگر از علل شایع مراجعه خانم‌ها به متخصص پوست‌و‌مو، کم‌پشتی موهاست و خانم‌های جوان اذعان می‌کنند حجم موهایشان نسبت به گذشته کمتر شده یا حتی از ریزش موها شکایت دارند.
جالب است بدانید ریزش مو باید به‌طور طبیعی وجود داشته باشد، به‌طوری‌که اگر 24 ساعت موهای شسته شده در کلاه پلاستیکی پوشیده شود، جدا شدن حداکثر 100 تار مو طبیعی پس از این مدت طبیعی است.
طی چنین روندی ریشه موها سالم است و مجدداً تار موی سالم رویش پیدا می‌کند که برای حفظ سلامت و رویش موهای تازه ضروری خواهد بود.
پیش از بلوغ نیز این روند وجود دارد اما به دلیل اینکه موها کم‌پشت نشده‌اند، چنین تغییری چشمگیر نیست.
در این حالت خانم‌ها با مشاهده تارهای مو روی برس، لباس و... این روند را عامل ریزش موها می‌دانند، درحالی‌که ریزش موها در حد طبیعی است اما شایع‌ترین علت کم‌پشتی موی خانم‌ها، کم‌پشتی آندروژنتیک است.
این افراد زمینه ارث طاسی رادارند و بعد از بلوغ که هورمون آندروژن ترشح می‌شود، در آقایان هم که دارای این زمینه هستند، درجات طاسی دیده می‌شود اما در خانم‌ها به دلیل ترشح کمتر آندروژن، طاسی رخ نمی‌دهد اما هورمون کنار زمینه ژنتیک، برریشه و فولیکول مو تأثیر می‌گذارد و آن را نازک و نازک‌تر می‌کند و درنتیجه ساقه مو نیز نازک خواهد شد تا اینکه طی چند سال نازک شدن تدریجی، منجر به از بین رفتن تار مو می‌شود.
در این حالت، به‌رغم ریزش طبیعی موها خانم جوان متوجه کم‌پشتی و کم‌حجمی موها نسبت به قبل می‌شود.
درمان نمی‌تواند کمکی به ریشه از بین رفته موها داشته باشد اما برای آینده مؤثر است، به‌طوری‌که آندروژن فولیکول را خنثی می‌کند تا جلوی نازک شدن و کم‌پشت‌تر شدن موها را بگیرد.
هرچه درمان زودتر آغاز شود، تأثیر بهتری خواهد داشت زیرا برای ریشه‌ای که از بین رفته، نمی‌توان کاری کرد و ازاین‌پس از ریشه موهایی که وجود دارد، محافظت می‌شود.
بیشتر بخوانید:
