زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دكتر علي حبيبی؛ مدرس دوره های مراقبت پوست

در این مبحث شرایط مختلفی كه در آماده سازی اولیه پوست برای لایه برداری نقش بازی می‌كند را بررسی می‌كنیم.

آماده سازی پوست می‌تواند چندین هفته پیش ازاقدام به لایه برداری صورت گیرد.

حتی درزمان انجام لایه برداری درصورتی كه از پیش آماده سازی شده باشد نتیجه فوری اولیه واكنش یكنواخت‌تر و بهتر پوست خواهد بود همچنین عوارض جانبی همانند‌هایپوپیگمنتاسیون، هیپرپیگمنتاسیون، بازسازی تاخیری اپیتلیال ( Delayed Re Epithelializtion)واریتم ماندگار نیزبه حداقل می‌رسد.

در نهایت اینكه نایل شدن به نتیجه دلخواه پس از لایه برداری بسیار سریع‌تر اتفاق می‌افتد.

آماده سازی پوست به دو فاز تقسیم می‌شود: فاز اول شامل بكارگیری موتد لایه بردارضعیف‌تر روزها تا هفته‌ها پیش از قبل از انجام لایه برداری اصلی است و چندین هدف را دنبال می‌كند:

1. كاهش ضخامت لایه اپیدرم به عنوان سد نفوذی پوست 

2. افزایش ضریب نفوذ یكپارچه ماده لایه بردار به داخل پوست 

3. تسریع زمان بهبودی پوست پس از لایه برداری اصلی

4. كاهش میزان عوارض پس لایه برداری كه مهمترین آنها هیپرپیگمنتاسیون بدنبال التهاب می‌باشد (PIH)

فازدوم بلافاصله قبل از انجام لایه برداری بكارگرفته میشود و شامل چربی زدایی و پاك كردن پوست از عوامل خارجی است و در مواردی با نظر پزشك معالج میتوان از تركیبات بیحسی موضعی برای راحتی بیمار و احساس درد كمتر استفاده كرد. 

اقدامات فازاول ودوم را با جزیییات بیشتر مورد بررسی قرار می‌دهیم. فازاول شامل فاصله زمانی دو تاچهارهفته قبل از  انجام لایه برداری است كه درصورتی كه برنامه‌ریزی درست انجام دهیم و رژیم دارویی مناسب بكاربگیریم تمامی مقاصد ما ازلایه برداری بسیار بهتر برآورده می‌شود.

دراین مرحله دو هدف اصلی ما نازك كردن لایه استراتوم كرنئوم وكاهش احتمال PIH می‌باشد.

یكی هدف كمترملموس ولی قابل توجه ارزیابی تحمل بیمار در براب رژیم‌های بكارگرفته شده برای قبل وبعدازدرمان همانند ضدآفتاب، مرطوب كننده وسایرفرآورده‌های ضدچروك میباشد.

رژیم‌هایی دارویی كه پیش ازلایه برداری قابل استفاده هستند شامل اسیدلاكتیك، سالیسیلیك اسید، كوجیك اسید، هیدروكینون، ترتینویین، رتینول، گلیكولیك اسید و آزلاییك اسید است.

دركناراین رژیم بایستی برای بیماریك ضدآفتاب باپوشش وسیع الطیف UVA/UVB با قدرت محافظت حداقل 30 قراردهیم. از رژیم‌های دارویی فوق باتوجه به پركاربرد بودن ترتینویین وگلیكولیك اسید اینها را با جزییات بیشتر بررسی می‌كنیم.

ترتینویین و دیگر مشتقات هم خانواده آن جز محبوب‌ترین داروهای مصرفی قبل از پیلینگ می‌باشند.

در برخی از مطالعات حتی كارایی ترتینویین در بهبود زخمها نیز به اثبات رسیده است. استفاده از ترتینویین .0.05درصد به مدت دو هفته جلوتر نتیجه چشمگیری در تسریع  بهبود زخم ایجادشده پس ازلایه برداری دارد.

همچنین در زمان انجام پیلینگ آثارلایه برداری با سرعت بیشتری ظاهر می‌گردند. حتی استفاده ازترتینویین پس از Derm brasion  نیز باعث تسریع بهبودی می‌شود.

یكی از رژیم‌های درمانی خوب برای لك ملاسما استفاده دوهفته جلوتر از ترتینویین و هیدروكینون و پس از لایه برداری با TCA می‌باشد كه در این رژیم هم ترتینویین وهم هیدروكینون برروی كاهش لك ملاسما موثر هستند ولی هیدروكینون می‌تواند دركاهش PIH نیز موثر باشد.

تركیب دیگر A.H.A میباشد كه هم در مرحله پیش از درمان و هم در زمان لایه برداری و حتی پس از آن بكار می‌رود و تفاوت  این مراحل باهم تنها در غلظت بكاررفته است كه با افزایش غلظت آن عمق لایه‌های برداشته شده و شدت لایه برداری هم افزایش می‌یابد.

عموما مصرف 3-2 هفته قبل ازاین گروه تركیبات ما را به هدف نازك كردن اپیدرم می‌رساند. در بیماران دچارضایعات كراتوتیك مانند اكتینیك كراتوزیس مصرف A.H.A ضخامت لایه‌های كراتینیزه را كاهش داده و در نتیجه نفوذ مواد لایه بردار افزایش می‌یابد.

باتوجه به توانایی ضعیف  گلیكولیك اسید در ایجاد PIH می‌توان آن را در تركیب با سایر داروها همانند هیدروكینون، هیدروكورتیزون و حتی ترتینویین در مدت 2 هفته پیش ازلایه برداری مصرف كرد ولی تسریع بهبود زخم در ترتینویین بیشتر و مقبول ترازگلیكولیك اسید است.

فازدوم شامل تمامی اقداماتی است كه بلافاصله پیش ازلایه برداری بكارگرفته می‌شود وشامل چربی زدایی است كه حتی در برخی موارد شاید واژه‌ای چربی زدایی عمقی كه منظور استفاده از محلول جسنریا گلیكولیك اسید است.

در این مرحله می‌توان از تركیبات بیحسی موضعی استفاده كرد و برخی از متخصصین برای پاكسازی ازالكل یااستون یا تركیب این دو پیش از پیلینگ استفاده می‌كنند.

در برخی مراكز نیز در این مرحله كلرهگزیدین را بكار می‌برند اما به خاطر داشته باشیم با توجه به ایجاد كراتیت بدنبال مصرف كلرهگزیدین ایده خوبی برای استفاده در صورت نمی‌باشد.

میزان مواد مصرف در این مرحله و مدت زمان ماندگاری آن بر روی پوست در نتیجه بعدی و عمق نفوذ دارو به پوست و یكنواختی توزیع تركیب لایه بردار موثر است.

می‌توان برای ارزیابی پاسخ بیمار هر كدام از تركیبات فوق را بر روی پوست اسكالپ تست كرد.

به عنوان یك نكته مجزا یادآور می‌شوم كه در صورت استفاده از دستگاه‌هایی كه حرارت ایجاد می‌كنند همانند دستگاه‌های الكترسرجیكال بهتراست برای پاكسازی و چربی زدایی پوست از استون استفاده نكنیم! 

تركیبات بیحسی موضعی كه تماما از خانواده caine  هستند را می‌شود هم قبل از قرار دادن لایه بردار و هم پس از آن استفاده كرد.

یكی ازتركیباتی كه در برخی از كتب بصورت تجربی به عنوان كنترل كننده موثر درد شناخته شده است شامل 20درصد بنزوكایین، 6 درصد لیدوكایین، 4درصدد تتراكایین است.

اقدام دیگر بلافاصله قبل لایه برداری هیدراته كردن پوست است كه میزان نفوذ داروهای لایه بردار را افزایش می‌دهد. در صورت استفاده ازگلیكولیك اسید70درصد ومحلول جسنر دیگر نیازی به مرحله پاكسازی و مصرف این قبیل تركیبات نیست و این اسیدها خود بالقوه قدرت نفوذ یكپارچه به درون بافت را دارند.