سایر راه‌های انتقال
در هپاتیت C حدود 20 - 15 درصد موارد عفونت خودبه‌خود فروکش می‌کند، ولی در ۸۰ درصد موارد آلودگی به صورت مزمن در بدن باقی خواهد ماند. لازم به یادآوری است که در ویروس هپاتیت B به‌علت مقاومت بالا، ویروس می‌تواند 10- 7 روز روی سطوح باقی بماند و باعث انتقال آلودگی شود؛ لذا وسایل مشترک و همچنین روزمره مانند مسواک، شیشه شیر بچه، اسباب بازی، ظروف غذاخوری، قیچی و غیره می‌توانند در انتقال نقش داشته باشند.
درصد زیادی از فرزندان مادران با آنتی ژن مثبت که طی حاملگی و زایمان آلوده نشده‌اند، ممکن است به علت تماس‌های نزدیک با مادر یا خواهر و برادرهای آلوده طی ماه‌ها یا سال‌های اول زندگی، آلوده شوند (انتقال افقی).
تشخیص و آزمایش
تشخیص اولیه هپاتیت C به ندرت در طی مرحله حاد این بیماری انجام شده، چرا که بیشتر افراد آلوده هیچ نشانه‌ای در طول این مرحله ندارند. کسانی هم که اندک علائمی در مرحله حاد بیماری دارند، به‌اندازه کافی به دنبال مراقبت‌های پزشکی و مراجعه به پزشک نیستند.
تشخیص در فاز مزمن هپاتیتC نیز چالش برانگیز است، چرا که به دلیل نبود علائم ویژه و تا زمان پیشرفت کامل بیماری و تخریب کبد، که ممکن است سال‌ها ادامه داشته باشد، معمولاً پنهان می‌ماند. در بیشتر مواقع، تشخیص یک هپاتیت مزمن و کهنه، توسط پزشک یا پرستار به‌صورت اتفاقی است، جایی که در تاریخچه پزشکی بیمار یا روی بدن بیمار آثار تزریق مواد و یا خالکوبی (تتو) دیده می‌شود و به‌دنبال آن آزمایش‌های خونی ویژه درخواست می‌گردد.
به‌هرحال ویژگی غالب بالینی در تشخیص هپاتیت مزمن، هیپرترانس‌آمینازی یا بالا بودن ترانس‌آمیناز است و برای ارزیابی شدت آسیب بافت، با استفاده از شاخص فعالیت بافتی نکروز در پریپورتال، آسیب پارانشیم، التهاب پورتال و در نهایت فیبروز مدنظر قرار می‌گیرد. در 9۰ - 7۰ درصد پرونده‌ها (بسته به مدت‌زمان ابتلا به ویروس) می‌توان با آزمایش‌های سرولوژی میزان پادتن ویروس (HCV antibody) را اندازه‌گیری کرد و پی به وجود ویروس (و نه عفونت هپاتیتی) در بدن برد و این بدان معناست که صرف وجود پادتن (آنتی‌بادی) در بدن برای تشخیص عفونت کافی نبوده و نیاز به آزمایش‌های تکمیلی در جهت تأیید عفونت هپاتیت در بافت کبد است.
در هرصورت انجام آزمایش‌های روتین روشی معمول است و به‌عنوان راه‌های شناخت زودهنگام وجود بیماری در بدن نیز کاربرد دارد. این آزمایش‌ها شامل موارد زیر است: آزمون میزان ترانس‌آمیناز (معمولاً در بیمار ۵ تا ۳۰ برابر حد طبیعی است) آزمون آنزیم کبدی ALT-SGPT و همچنین AST-SGOT آزمایش میزان فسفاتاز آلکالین (در بیمار حدود ۳ برابرحد طبیعی) اندازه‌گیری بیلی‌روبین در سرم خون میزان آمونیاک و PTT(زمان ترومبوپلاستین خون) تغییری نشان نخواهد داد.
در صورت اثبات وجود ویروس در بدن و با تکرار آزمون پادتن ویروس پس از شش ماه می‌توان به مزمن بودن هپاتیت پی برد.
نشانه‌ها و علائم
عفونت حاد: تا حدود دو ماه پس از آلودگی با ویروس HCV علائم و نشانه مهمی بروز نمی‌کند و بیشتر با بی‌حالی (آستِنی) و علائم آنفلوآنزا همراه است. پس از علائم اولیه (پرودروم) که ممکن است چند هفته طول بکشد، زردی بروز کرده و گاهی نیز ورم متقارن در مفاصل نیز رخ می‌دهد. مدفوع بیمار بی‌رنگ و ادرار تیره است و در آزمون کلینیکال به راحتی می‌توان کبد را احساس و لمس کرد.
عفونت مزمن: در این مرحله بیماری بیش از شش ماه طول کشیده و نشانه‌های بهبود دیده نمی‌شود. در این حالت دوران بیماری به چهار پایه (فاز) تقسیم می‌شود. 1. فاز ثابت و غیر ثابت از نظر پروسه نکروز کبد. 2. دوره‌های تشدید حمله‌ها شبیه به روند و پروسه‌های التهابی در هپاتیت حاد 3. سیر تکاملی و تدریجی به سوی سیروز کبدی با حفظ عملکرد کبد 4. رسیدن به دور سیروز کبدی همراه با مختل شدن عملکرد کبد.
پیشگیری و درمان
هپاتیتC به‌ندرت بهبودی کامل به همراه دارد و استراحت، رژیم غذایی و غیره در درمان بی‌فایده است. بهترین روش، پیشگیری از ابتلا بوده و رعایت بهداشت وایمنی بین پرسنل بیمارستانی و استفاده از تجهیزاتی همچون دستکش، اجتناب از روش‌های ناهنجار و پرخطر اجتماعی مثل اعتیاد تزریقی و ارتباط جنسی نامطمئن، پذیرش و احترام به حقوق بیمار در کلینیک پزشکی و دندانپزشکی و ارائه خدمات با استاندارد بهداشتی، آموزش و تشویق خانواده‌ها برای انجام آزمایش‌های سالیانه معمولی (چک‌آپ) و خدمات پیشگیرانه مرتبط با سلامت و بهداشت از اصلی‌ترین روش‌های آن است. .درمان هپاتیت C اگرچه مشكل است، اما با رعایت موارد زیر تا حدودی می‌توان از پیشرفت آن جلوگیری كرد:
پرهیز از تحت فشار قراردادن كبد: از هرچه كه كبد را آزار می‌دهد، پرهیز كنید؛ مثل مصرف داروهای غیرضروری. حتی داروهایی كه بدون نسخه در دسترس قرار می‌گیرند، مثل استامینوفن، در صورتی كه بیرویه مصرف شوند، می‌تواند برای كبد بسیار خطرناك باشند.
غذای متعادل بخورید: استفاده از غذای كم‌چرب با فیبر زیاد، میوه و سبزیجات تازه و فراوان به حفظ سلامتی کمک می‌کند.
تحت درمان قرار گیرید: در میانه سال ۲۰۱۱ اداره مواد غذایی و دارویی ایالات متحده آمریکا مجوز دو داروی جدید را برای درمان (کنترل) هپاتیت C، صادر نموده است؛ هرچند هنوز در بیماران مبتلا به ویروسHCV درمان‌های روتین استفاده از انواع اینترفرون، بویژه اینترفرون آلفا و آنتی‌ویرال (داروهای ضدویروس) مانند ریباویرین است.
برای خواندن بخش اول- هپاتیت C؛ پیشگیری و درمان- اینجا کلیک کنید.
